Gỡ khó để doanh nghiệp đầu tư vào phát triển điện mặt trời mái nhà

Tuy nhiên, hiện nay chưa có cơ chế chính thức cho ĐMTMN bán lên lưới đã gây khó khăn trong việc lên phương án tài chính. Bởi vốn đầu tư ban đầu cao, thời gian thu hồi vốn kéo dài. Vì vậy, muốn cơ chế ổn định – minh bạch – khả thi để DN an tâm đầu tư dài hạn vào ĐMTMN, vừa tiết kiệm chi phí, vừa đạt tiêu chí phát triển bền vững...

Mong tránh phụ thuộc

Theo Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Dệt may Việt Nam (Vitas) Trương Văn Cẩm, dệt may là một trong những lĩnh vực tiêu thụ điện cho sản xuất rất lớn. việc chuyển đổi sang năng lượng tái tạo là vấn đề hết sức cần thiết của nhiều DN, nhằm đáp ứng yêu cầu xanh hóa đối với sản phẩm xuất khẩu được quy định từ nhiều thị trường lớn. Việt Nam hiện có hơn 380 KCN và khoảng 700 cụm công nghiệp đang hoạt động. Đây là những "điểm nóng" tiêu thụ điện năng, nhưng đồng thời cũng là nơi giàu tiềm năng phát triển ĐMTMN tập trung với quy mô lớn.

Tuy nhiên, thời gian qua, nhiều DN trong ngành dệt may mong muốn được hỗ trợ về vốn để phát triển ĐMTMN vì đa phần là DNNVV, nhưng đến nay, số DN trong ngành dệt may triển khai vẫn còn rất hãn hữu. Trong khi đó, các KCN vẫn chưa có cơ chế và mô hình tích điện tái tạo vào giờ thấp điểm, bán lại vào giờ cao điểm nên chưa ổn định nguồn cung điện, cũng như tối ưu hóa sử việc dụng năng lượng. 

Trong dây chuyền sản xuất của Công ty CP Dệt may Phú Vĩnh Hưng. Ảnh: Khắc Kiên

Chủ tịch HĐQT Công ty CP Dệt may Phú Vĩnh Hưng Nguyễn Việt Tùng cho hay, DN cần thời gian để đầu tư vào công nghệ tiết kiệm điện (như máy móc hiện đại, hệ thống năng lượng tái tạo), nhưng các dự án này thường mất 6 - 12 tháng để triển khai và khá tốn chi phí. Do đó, ngoài các vấn đề về dây chuyền máy móc, nhân lực, DN buộc phải lập kế hoạch tài chính. DNNVV cần thời gian để điều chỉnh dòng tiền, vay vốn, hoặc cắt giảm chi phí khác để bù đắp chi phí đầu tư cho ĐMTMN. Mong rằng, các cơ quan quản lý đẩy mạnh cơ chế mua bán điện trực tiếp (DPPA) và giảm chi phí đầu tư điện mặt trời, điện gió để DN tự chủ một phần nguồn điện, giảm phụ thuộc vào lưới điện của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN).

Bàn về vấn đề, Phó Vụ trưởng Vụ Kinh tế ngành, Ban Chính sách - chiến lược T.Ư Nguyễn Ngọc Trung cho biết, hiện hành lang pháp lý chưa thực sự đồng bộ, dẫn đến khó khăn trong các thủ tục đấu nối và vận hành. Quan trọng hơn là chi phí đầu tư ban đầu cho ĐMTMN vẫn là một rào cản lớn, nhất là với các DNNVV chiếm tỷ trọng cao tại các KCN.

Bên cạnh đó, hầu hết hạ tầng kỹ thuật ở nhiều KCN chưa đáp ứng được yêu cầu của nguồn điện phân tán, nhất là khi các thiết bị đo đếm hai chiều còn thiếu, trong khi nhận thức và kỹ năng của nhiều DN về năng lượng tái tạo vẫn còn hạn chế. Vì vậy, ông Nguyễn Ngọc Trung đề xuất cần sớm ban hành hướng dẫn chi tiết cho các Nghị định mới, đặc biệt là với mô hình điện tự sản - tự tiêu thụ trong KCN. Ngoài ra, cần có chính sách hỗ trợ tài chính cụ thể như miễn giảm thuế, tín dụng xanh, khấu hao nhanh tài sản đầu tư.

Theo Phó Trưởng phòng Thủy điện và Năng lượng tái tạo, Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo (Bộ Công Thương) Phan Duy Phú, ĐMTMN không chỉ là giải pháp công nghệ, còn là một phần của chiến lược quốc gia về phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn và giảm phát thải khí nhà kính. Đặc biệt, trong Nghị định 58, các hệ thống ĐMTMN tự sản - tự tiêu thụ được phép bán lượng điện dư không quá 20% sản lượng điện thực phát trong tháng là một tín hiệu tích cực.