Theo nhận định của tác giả Sông Hương (tên thật là Nguyễn Văn Thân), chúng ta biết sứ mệnh của báo chí nói chung là cầu nối giao tiếp, là tác động đến hành vi của người khác. Còn đối với các doanh nghiệp, báo chí lại giữ vai trò là cầu nối thương mại. Nếu báo chí không giúp doanh nghiệp kết nối được với công chúng mục tiêu và khách hàng mục tiêu thì báo chí chẳng còn ý nghĩa gì với doanh nghiệp. Vậy làm cách nào để báo chí có thể giúp cho doanh nghiệp kết nối với công chúng mục tiêu, khách hàng mục tiêu?
Sự xuất hiện của truyền thông kỹ thuật số (digital media), mà tiêu biểu nhất là các tờ báo điện tử và mạng xã hội đã thay đổi hoàn toàn cách làm báo chí hiện nay. Các kênh báo chí giờ đây sống bằng hơi thở khác, chạy theo xu hướng tìm kiếm (trends): Chính trị, pháp luật, kinh tế, văn hóa và xã hội...
Báo chí cần thích nghi với cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 là tất yếu, không thể khác hơn. Chính vì thế, việc các kênh báo chí bước vào cuộc cạnh tranh mới bắt đầu trở nên gay gắt hơn. Đó là cạnh tranh bắt “trends”. Nhắc đến xu hướng tìm kiếm, chúng ta cần phân biệt rõ ràng xu hướng tìm kiếm tích cực (positive trends) và xu hướng tìm kiếm tiêu cực (nagative trends).
Yếu tố tích cực hay tiêu cực ở đây dựa vào mục tiêu thông tin, chứ không hẳn là nội dung tin tức tốt hay xấu. Mục tiêu thông tin hướng đến nhóm đối tượng công chúng là doanh nhân thì “thông điệp” phải được “mã hóa” phù hợp với thói quen, sở thích, nhận thức và nhu cầu tương ứng. Còn mục tiêu thông tin hướng đến nhóm đối tượng công chúng là học sinh sinh viên thì “thông điệp” cũng phải khác với công chúng là người lao động hoặc cán bộ, viên chức. Vì, tôn chỉ mục đích của mỗi kênh báo chí khác nhau nên “trends” cũng cần phải khác nhau.
Tác giả Sông Hương (bên trái) tặng sách trong buổi ra mắt sách.
Chẳng hạn như: Thông tấn xã Việt Nam, Đài Truyền hình Việt Nam (VTV), Đài Tiếng nói Việt Nam (VOV), báo Nhân Dân là kênh thông tin quốc gia, thực hiện các chức năng khác nhau. Báo Sài Gòn Giải phóng, Hà Nội mới sẽ dành phần lớn nội dung cho xây dựng và phát triển Đảng. Báo Lao Động hướng đến lợi ích của người lao động. Báo Tuổi Trẻ và Thanh Niên tập trung vào đối tượng công chúng trẻ tuổi và đổi mới sáng tạo. Báo Kinh tế và Đô thị thì hướng đến các vấn đề phát triển đô thị và kinh tế. Báo Công Thương, Doanh nhân Sài Gòn, Thời báo Kinh tế Sài Gòn thì cung cấp thông tin về đầu tư, giao thương, kinh tế, thị trường. Báo Phụ Nữ phần lớn nội dung xoay quanh các hoạt động của nữ giới. Các tờ báo công an và pháp luật thì khai thác thông tin về an ninh cuộc sống và pháp lý...
Việc các kênh báo chí hiện nay chạy theo “trends” một cách “bầy đàn” là có phần tiêu cực, thiếu giải pháp và sai về chiến lược thông tin. Nó giống như câu chuyện doanh nghiệp ở nước ta đua nhau đầu tư ngoài ngành, dẫn tới hậu quả phá sản hàng loạt, nền kinh tế khi đó bị méo mó và tổn thất nặng nề. Vì với nguồn lực hữu hạn, thay vì doanh nghiệp tập trung vào khai thác lĩnh vực cốt lõi, có lợi thế cạnh tranh cao thì lại phân tán sang các lĩnh vực cạnh tranh kém.
Một thời doanh nghiệp ngành taxi, điện lực, dầu khí, cao su, bánh kẹo… cũng đua nhau nhảy vào đầu tư các dự án bất động sản, chứng khoán dẫn đến thua lỗ nặng và buộc phải thoái vốn khỏi “sân chơi tài chính” vẫn được xem hấp dẫn nhưng lành ít dữ nhiều.
Tác giả Sông Hương còn nhấn mạnh, việc tận dụng ứng dụng khoa học công nghệ vào hoạt động truyền tải tin tức tích cực sẽ hỗ trợ nhiều kênh báo chí thực hiện tốt chức năng kết nối với các nhóm công chúng tích cực, đồng thời cũng giúp nhiều kênh báo chí kết nối thành công hơn với các doanh nghiệp.
Ngược lại, chạy theo xu hướng tìm kiếm tiêu cực sẽ dẫn dắt nhiều kênh báo chí đến với các nhóm công chúng tiêu cực, không phải là nhóm khách hàng mục tiêu của doanh nghiệp. Vì thế, việc lạm dụng bắt “trends” mà không phân định rõ ràng tính chất tích cực hoặc tiêu cực, đôi khi sẽ đẩy các tòa soạn xa rời mục tiêu ban đầu, thậm chí còn có thể làm “phá sản” chiến lược truyền thông marketing của các doanh nghiệp (nếu kênh báo chí là đối tác của doanh nghiệp).
Báo chí 4.0 hiện nay khai thác thông tin dựa vào các xu hướng tìm kiếm trong ngày, trong tuần, trong tháng, trong quý, trong năm… tùy theo mức độ quan tâm của công chúng là dài hay ngắn. Hiệu quả truyền thông sẽ dựa vào lượng truy cập, tương tác - một tiêu chí quan trọng nhưng không đồng nghĩa với thành công.
Mặt khác, doanh nghiệp dù đã đổ nhiều ngân sách vào việc làm truyền thông nhưng kết quả nhận lại chỉ là bảng thống kê doanh số thấp. Đây là hậu quả của việc đánh giá kết quả truyền thông một chiều, qua các yếu tố định lượng (thống kê lượng phát hành, views, traffic, visitors hay rating). Khó có thể đánh giá độ phủ hay thành công của thương hiệu, sản phẩm, dịch vụ của doanh nghiệp.
Trong khi doanh nghiệp thì muốn làm truyền thông một đường, các kênh báo chí lại đáp ứng một nẻo, dẫn đến độ vênh về lợi ích, khó có thể kết nối với nhau. Vì thế, doanh nghiệp và báo chí chỉ tìm đến nhau khi doanh nghiệp có khủng hoảng truyền thông hoặc muốn che đậy một điểm yếu nào đó trong quá trình sản xuất, kinh doanh hoặc đầu tư.
Nói cách khác, doanh nghiệp chưa thấy được giá trị tương tác với công chúng độc giả ở nhiều kênh báo chí nên nếu có sự kết nối thì chỉ là gượng ép thụ động. Vì thế, để đón nhận sự quan tâm của doanh nghiệp thì các kênh báo chí cần hành động ngay, đánh giá lại cách làm, phương pháp tiếp cận công chúng tích cực, để làm “cầu nối” marketing hiệu quả hơn. Còn các doanh nghiệp cũng cần soi chiếu lại chất lượng, cách thức chuyển tải thông điệp sản phẩm và thương hiệu đến công chúng mục tiêu.
Trong hội nhập kinh tế 4.0 hiện nay, doanh nghiệp nào hiểu rõ về hoạt động của báo chí truyền thông, sẽ có cơ hội lớn để phát triển kênh phân phối và nâng cao sức cạnh tranh…
Thông qua báo Tieudung.vn, tác giả sẽ tặng 20 quyển sách cho các đối tác doanh nghiệp (1 doanh nghiệp/1 quyển). Liên hệ nhận sách: 0911078440
