Nâng cốt nền TPHCM thêm 0,5m - 1,2m?

Đồng quan điểm với PGS-TS Nguyễn Văn Hiệp, ông Nguyễn Ngọc Anh, nguyên Viện trưởng Viện Quy hoạch thủy lợi miền Nam (Bộ NN-PTNT), cho rằng đề xuất nào cũng phải xét đến tính khả thi và “túi tiền”. Những vùng có cao độ 2,3m - 2,4m có thể đơn giản, nhưng vùng dưới 2m mà nâng lên đến 2,5m là vấn đề lớn về chi phí và nguồn vật liệu, huống hồ hơn 60% diện tích TPHCM là dưới 1,5m.

TPHCM lại đang diễn ra tình trạng lún nhanh và lan rộng, có nguyên nhân xây dựng chất tải quá nhiều trên nền đất yếu, các cơ quan chức năng vẫn đang nghiên cứu giải pháp. Trong khi, theo nghiên cứu từ các nhà địa chất thì đến 70% diện tích thành phố là nền đất yếu; việc tôn nền lên quá cao với khối lượng lớn có nguy cơ khiến tình trạng lún đất trầm trọng thêm. 

Về cơ sở đề xuất cốt xây dựng, ông Anh nhận xét rằng kịch bản biến đổi khí hậu được Bộ Tài nguyên và Môi trường xây dựng dựa trên mức độ phát thải trong điều kiện các nước “không làm gì cả”. Tuy nhiên, tại Hội nghị thượng đỉnh Liên hiệp quốc về biến đổi khí hậu tại Paris (COP 21), Việt Nam đã cam kết giảm 8% lượng phát thải khí nhà kính so với kịch bản phát thải thông thường vào năm 2030 (tiềm năng cắt giảm có thể lên đến 25% nếu có sự hỗ trợ của quốc tế). Từ đó, tác động do biến đổi khí hậu cũng sẽ giảm, vì thế các công trình ứng phó cũng nên tính toán lại, cần dung hòa với khả năng tài chính để tránh lãng phí. 

TPHCM cũng xây dựng chiến lược ứng phó, trong đó có tính toán phương án giảm phát thải và triển khai nhiều công trình chống ngập, đặc biệt là dự án Giải quyết ngập do triều khu vực TPHCM có xét đến yếu tố biến đổi khí hậu (giai đoạn 1), với kinh phí trên 10.000 tỷ đồng.

Dự án sẽ xây gần 8km kè ở các đoạn xung yếu ven sông Sài Gòn (đoạn từ Vàm Thuật đến sông Kinh) và 6 cống kiểm soát triều. Trong đó, hệ thống cống Mương Chuối vận hành theo nguyên tắc vào mùa mưa khi mực nước thượng lưu lớn hơn mực nước hạ lưu, cửa tiêu nước sẽ được mở và ngược lại. 

Theo ông Anh, việc tính toán cốt xây dựng cũng cần phải căn cứ vào khả năng trữ nước và mực nước khi đóng - mở các cống ngăn triều.

“Bên cạnh đó, nếu nói ngập vì nền đất thấp thì tại sao quận 1, quận 9, Hóc Môn có những chỗ cao 5m - 10m nhưng vẫn ngập? Đó chính là vì hệ thống thoát nước đã xuống cấp và quá tải. Một vấn đề nữa là hệ thống các mốc cao độ đang bị lún, dẫn đến số liệu đầu vào thiết kế công trình không chuẩn xác, nên mới xảy ra tình trạng tôn nền cao theo cốt xây dựng nhưng vẫn ngập.Tóm lại, tình trạng ngập ở thành phố có nhiều nguyên nhân chứ không phải chỉ mỗi nguyên nhân là đất thấp, vì thế, cần xem xét tất cả các nguyên nhân và hiện trạng phát triển của TPHCM để tính toán cốt xây dựng phù hợp”, ông Anh khuyến nghị.