Nhiều lỗ hổng trong quản lý rượu thủ công

Trực tiếp mục sở thị tại những làng quê nổi tiếng chuyên nấu rượu thủ công, chúng tôi nhận thấy,  có quá nhiều lỗ hổng trong công tác quản lý sản xuất, kinh doanh sản phẩm này.

Bỏ ngỏ nhãn hiệu

Ngay sau khi xảy ra vụ ngộ độc rượu tại quận Cầu Giấy, cơ quan chức năng đã xác định được cơ sở cung cấp rượu kém chất lượng là gia đình bà Nguyễn Thị Hảo, ở thôn Cự Đà, xã Cự Khê, huyện Thanh Oai. Đây là cơ sở mua rượu từ nhiều nơi khác về rồi pha chế, cung cấp cho thị trường, trong đó có sản phẩm của làng nghề Tân Độ, xã Hồng Minh, huyện Phú Xuyên, nức tiếng gần xa về nấu rượu gạo, rượu sắn, rượu ngô thủ công.

Đội QLTT số 6 Hà Nội thu giữ hơn 1000 lít rượu không rõ nguồn gốc tại số nhà 32, ngõ 129, phố Thiên Hiền, phường Mỹ Đình 2, quận Nam Từ Liêm. Ảnh: Trần Việt

Chúng tôi đến nhà bà Nguyễn Thị Ngọc, ở thôn Tân Độ, xã Hồng Minh khi mẻ rượu đầu tiên trong ngày đang được chưng cất. Từng giọt rượu vẫn đều đặn chảy vào chai. Công đoạn để chuẩn bị nấu những nồi rượu tiếp theo vẫn được vợ chồng bà Ngọc tất bật chuẩn bị. Từ khâu chọn gạo để ngâm, nấu cơm rượu, làm nguội cơm để trộn men, ủ cơm rồi chuẩn bị nồi chưng cất. Đon đả giới thiệu sản phẩm rượu của làng nghề truyền thống, bà Ngọc cho biết: “Rượu ở đây chưa được cấp nào dán nhãn hay công nhận thương hiệu, nhưng tên rượu đã đi vào đời sống của người dân quanh vùng. Nghề nấu rượu ở Tân Độ đã có từ hàng trăm năm nay và được truyền qua nhiều thế hệ. Nhờ có nghề này, nhiều hộ đã thoát nghèo. Do nấu rượu lãi ít nên đa số các hộ đều tận dụng bỗng, bã rượu kết hợp với chăn nuôi lợn. Nhà ít thì khoảng 10 con/lứa, nhà nhiều 60 con/lứa. Mỗi lứa bán đi cũng tích được khoản tiền để nuôi con ăn học, xây dựng nhà cửa, mua sắm vật dụng sinh hoạt hiện đại”.

Rời Tân Độ, chúng tôi tìm đến thôn Nga My Thượng, xã Thanh Mai, huyện Thanh Oai. Qua khảo sát tại một số hộ được biết, Nga My Thượng đã được UBND tỉnh Hà Tây (cũ) công nhận làng nghề chế biến lương thực từ năm 2006. Chọn một hộ, chúng tôi dừng chân để được “mục sở thị” kỹ hơn. Thấy có người lạ đi cùng cán bộ xã, chủ hộ Lã Thị Dung “truy hỏi” ít phút rồi mới tâm sự: "Là đất nấu rượu thủ công truyền thống, quy trình sản xuất đơn giản, nhưng ở đây chưa bao giờ xảy ra ngộ độc rượu lần nào! Không tin, chú cứ nhấp thử một hụm rượu ở bất kỳ chum nào cũng được". Rồi chị đon đả hỏi tiếp: "Chú thấy rượu làng Mai chưng cất thế nào. Có gì khác so với rượu mọi nơi không?". Trả lời thắc mắc của tôi về nồng độ rượu ở đây cao hơn rượu nơi khác, chị cho hay, đó là đặc trưng của rượu làng Mai. Bởi người làm nghề chưng cất rượu ở nồng độ cao phục vụ cho nhu cầu của người tiêu dùng mua về hạ thổ, để lâu mới uống.

Ngược đường đê, chúng tôi đến làng Bá Nội, xã Hồng Hà, huyện Đan Phượng nằm ven sông Hồng nổi tiếng gần xa với tên “rượu làng Bá”. Nhờ có nghề nấu rượu truyền thống, năm 2004, thôn Bá Nội đã được công nhận làng nghề chế biến lương thực, đậu, rượu. Đi dọc đường bê tông trong làng, đâu đâu cũng thấy thoang thoảng mùi men rượu. Đang loay hoay tính toán chọn điểm dừng chân tác nghiệp, chúng tôi gặp tổ công tác của huyện đang đi đến từng hộ lấy mẫu rượu kiểm tra. Cùng chung nỗi niềm như các hộ nấu rượu ở Tân Độ và Nga My Thượng, chủ hộ Nguyễn Văn Dị cho hay: “Gần đây, các hộ trong thôn đứng ngồi không yên khi thông tin vụ ngộ độc rượu làm ảnh hưởng đến giá thành cũng như sản lượng tiêu thụ rượu của làng nghề”. Còn tại thôn Thượng Phúc, xã Tả Thanh Oai, huyện Thanh Trì, qua khảo sát được biết, từ khi xảy ra vụ ngộ độc rượu đến nay ở đây chỉ còn 2 hộ có đăng ký kinh doanh, sản xuất rượu hoạt động cầm chừng để lấy bỗng, bã rượu nuôi đàn lợn từ 60 - 70 con đang chờ ngày xuất chuồng. Gần 30 hộ sản xuất nhỏ lẻ khác không đăng ký sản xuất đã dừng hoạt động.