Nên chọn cá chép giấy hay cá chép sống?
Theo truyền thuyết dân gian, ba vị Táo quân Thổ Công, Thổ Địa, Thổ Kỳ là những vị thần cai quản mọi hoạt động của gia chủ. Đây là các vị thần quyết định sự may, rủi, phúc họa của cả gia chủ, ngăn cản sự xâm phạm của ma quỷ, giữ bình yên cho gia đình gia chủ.
Vì vậy, tục cúng ông Táo mang ý nghĩa cầu mong cho sự ấm no, đầy đủ, sau đó mới đến ý nghĩa thờ "thần Bếp" chuyên cai quản việc bếp núc.
Ảnh minh họa. (Nguồn ảnh: Internet)
Cũng bởi truyền thuyết trên, cúng ông công ông Táo cần 3 con cá chép đỏ vì đây là phương tiện để các vị Táo về trời. Ngày nay, nhiều người lựa chọn cá chép giấy để cúng cho tiện dụng. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu văn hóa Việt Nam lại cho rằng, nên mua cá chép sống bởi vì ngoài ý nghĩa thờ cúng để dâng các Táo Quân lấy phương tiện đi lại, tục lệ phóng sinh cá chép cũng có một ý nghĩa văn hóa quý báu, thể hiện tinh thần nhân đạo của người Việt.
Cần bao nhiêu cá chép?
Số lượng cá chép cần mua cũng là vấn đề khiến nhiều người băn khoăn. Nên mua cho 2 ông 1 bà mỗi người một con, nên mua một cặp cá chép hay chỉ một con là đủ.
Thật ra, việc cúng là tùy tâm, con số bao nhiêu không phải là bắt buộc mà tùy vào quan niệm, niềm tin của mỗi gia đình. Có người cho rằng việc cúng cá chép cũng chỉ mang ý nghĩa tượng trưng, một con cũng được, không có cá chép sống thì đĩa xôi mang hình cá chép, hay dùng cá chép bằng vàng mã cũng được. Có gia đình thường cúng một đôi vì thích sự cân đối, cân bằng.
Tuy nhiên, nếu bạn muốn làm "chuẩn" theo truyền thuyết về sự tích ông Công ông Táo thì mua 3 con cá chép là phù hợp nhất. Phần lớn những gia đình duy trì tục thả cá chép trong ngày 23 tháng Chạp đều mua 3 con, dành cho 3 vị Táo quân.
Cách chọn mua cá chép
Theo quan niệm dân gian, cá chép là một phương tiện chính để giúp Táo Quân có thể “vượt Vũ Môn hóa rồng”. Bởi vậy việc chọn mua cá chép là vô cùng quan trọng. Cá chép để dâng lên Táo Quân không nhất thiết phải là cá quá to, chỉ cần cá khỏe mạnh, không bị trầy xước, mất vảy là được. Để thử độ khỏe mạnh của cá, khi đi mua các, mọi người có thể chạm nhẹ vào mặt nước chậu đựng cá, nếu thấy cá bơi nhanh, quẫy mạnh thì đó là con cá khỏe mạnh.
Để chắc chắn hơn, hãy lật nhẹ mang cá lên để kiểm tra, nếu cá khỏe mạnh thì mang cá sẽ có màu đỏ tươi, còn nếu mang đỏ thâm thì có nghĩa con cá đó đã yếu và có thể sẽ nhanh chết.
Cách giữ cá khỏe mạnh sau khi mua về
Sau khi mua về nhà, bạn nên thả cá vào một bát nước sạch, thả thêm 1 cọng rêu nhỏ vào bát nếu mua cá trước thời gian cúng lâu. Khi cúng bát (chậu), cá chép cúng Táo Quân được để cạnh mâm cỗ cúng.
