Xuất khẩu rau quả Việt Nam giảm sút
Báo cáo của Bộ Công Thương cho thấy, 5 tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản đạt 28,04 tỷ USD, tăng 15,1% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, kim ngạch xuất khẩu nhóm nông sản đạt 15,29 tỷ USD, tăng 16,3%, nhưng mặt hàng rau quả lại giảm 17,8% so với cùng kỳ, chỉ đạt 2,1tỉ USD. Trong top 5 thị trường nhập khẩu rau quả lớn nhất của Việt Nam có đến 3 thị trường giảm gồm Trung Quốc giảm 33%; Hàn Quốc giảm 5% và Thái Lan giảm 3%.
Phân tích nguyên nhân khiến xuất khẩu rau quả Việt Nam giảm sút ,Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam (Vinafruit) Đặng Phúc Nguyên cho biết, từ đầu năm đến nay xuất khẩu rau quả sụt giảm so với năm 2024 là do chịu tác động kép. Với thị trường xuất khẩu chủ lực Trung Quốc đang gia tăng các biện pháp kiểm soát chất lượng trên rau quả đặc biệt là dư lượng Basic Yellow 2 và Cadmium với sản phẩm sầu riêng. Đây là lý do khiến kim ngạch xuất khẩu sầu riêng sang thị trường Trung Quốc sụt giảm tới 74%. Bên cạnh đó chính sách thuế của Mỹ tạo tác động lan rộng không chỉ tới Việt Nam mà còn ảnh hưởng đến các thị trường nhập khẩu và đối thủ cạnh tranh.
.jpg)
Vải thiều Lục Ngạn bày bán tại siêu thị Úc. Ảnh: Hoài Nam
Mặc dù gặp nhiều khó khăn trong việc xuất khẩu trái cây ra thế giới nhưng theo các chuyên gia kinh tế, nhiều thị trường quốc tế đang ưa chuộng các sản phẩm trái cây Việt. Thông tin từ Thương vụ Việt Nam tại Hoa Kỳ cho thấy với dân số trên 330 triệu người, Hoa Kỳ là một thị trường trọng điểm cho các loại nông sản, thực phẩm trong đó có trái cây mùa vụ. Việt Nam hiện có 8 loại trái cây tươi được phép nhập khẩu vào Hoa Kỳ bao gồm thanh long, xoài, nhãn, vải, chôm chôm, vú sữa, bưởi, dừa. Đối với thị trường Nhật Bản, doanh nghiệp Việt Nam đã xuất khẩu chính ngạch sang thị trường này thanh long, xoài, vải, và nhãn.
Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) Trần Thanh Hải cho biết, hiện trái cây Việt Nam đã có mặt tại 60 quốc gia, vùng lãnh thổ trên thế giới, gồm một số thị trường chính như Trung Quốc, Hoa Kỳ, Hàn Quốc, Nhật Bản, EU và Australia…
Hiện tổng giá trị trái cây tươi giao dịch trên toàn cầu lên đến 240 tỷ USD/năm, sản phẩm chế biến từ trái cây khoảng 270 tỷ USD/năm. Trong khi đó kim ngạch xuất khẩu trái cây mỗi năm của Việt Nam chỉ đạt 5-7 tỷ USD và có thể vượt mốc 10 tỷ USD vào năm 2027. Điều đó cho thấy, dư địa cho ngành trái cây tăng kim ngạch xuất khẩu còn khá lớn bởi Việt Nam ký kết nhiều hiệp định thương mại tự do nên mặt hàng trái cây được hưởng lợi bởi 94% trong tổng số 547 dòng thuế rau quả và các sản phẩm chế biến từ rau quả được xóa bỏ.
Nâng chất lượng để thâm nhập thị trường lớn
Trong bối cảnh trái cây Việt Nam ngày càng có nhiều cơ hội xuất khẩu, nhưng để tăng kim ngạch đòi hỏi phải chú trọng nâng cao chất lượng qua đó vượt qua hàng rào kỹ thuật, trên thị trường quốc tế.
.jpg)
Doanh nghiệp Việt Nam mua vải thiều để xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc. Ảnh: Hoài Nam
Giám đốc khu vực Đông Nam Á, Tập đoàn Tentamus (CHLB Đức) Lương Phước Vinh cho biết, nếu sản phẩm trái cây Việt Nam đáp ứng quy định, quy chuẩn thị trường ở châu Âu, sẽ giảm phụ thuộc vào Trung Quốc, bởi sức tiêu thụ các nước EU không thua kém Trung Quốc. "Tiêu chuẩn mà các thị trường EU cũng không quá gắt gao. Điều quan trọng là DN cần hiểu được bản chất và yêu cầu của thị trường, các đối tác châu Âu sẽ sẵn sàng hỗ trợ chúng ta đáp ứng quy định”- ông Lương Phước Vinh chia sẻ.
Nhiều DN phản ánh, hiện nay trong quá trình đi tìm vùng nguyên liệu đã được cấp mã số vùng trồng để thu mua trái cây đang gặp rất nhiều khó khăn do dễ trùng lặp, vướng mắc với các DN thu mua khác. Chính vì vậy, DN mong muốn các địa phương chủ động xây dựng những vùng trồng được cấp mã số, qua đó tạo thuận lợi cho DN trong thu mua sản phẩm xuất khẩu.
Để trái cây Việt Nam chinh phục những thị trường khó tính, Tham tán Thương mại Việt Nam tại Hà Lan Võ Thị Ngọc Diệp cho biết, để chinh phục thị trường châu Âu đòi hỏi doanh nghiệp nên quy hoạch vùng trồng theo tiêu chuẩn, quy định châu Âu qua đó đảm bảo nguồn cung ổn định.Ngoài ra doanh nghiệp nên liên kết đầu tư công nghệ kéo dài thời gian bảo quản trái cây sau thu hoạch để vận chuyển bằng đường biển qua đó giảm giá thành sản phẩm.
Sầu riêng Việt Nam bầy bán tại siêu thị Trung Quốc tại TP Nam Ninh (Quảng Tây). Ảnh: Hoài Nam
Đại diện Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) cho biết sau một thời gian Bộ Công Thương phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Môi trường đàm phán với đối tác Trung Quốc và đã thu được kết quả quả khả quan. Cụ thể ngày 21/5 vừa qua Tổng cục Hải quan Trung Quốc đã phê duyệt thêm 829 mã số vùng trồng và 131 mã số cơ sở đóng gói sầu riêng.
Như vậy, tính đến hiện tại, Việt Nam đã có 1.396 mã vùng trồng và 188 cơ sở đóng gói sầu riêng được Tổng cục Hải quan Trung Quốc phê duyệt. Đây được xem là tín hiệu tích cực cho mùa vụ sầu riêng đang bước vào cao điểm, thu hoạch từ tháng 7 đến tháng 11/2025. Với hệ thống mã số ngày càng mở rộng, doanh nghiệp và địa phương có thêm công cụ để điều tiết kế hoạch thu hoạch, xuất khẩu, tránh tình trạng dồn ứ tại cửa khẩu và giảm rủi ro về giá.
Tuy nhiên, theo Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên việc Trung Quốc cấp mã mở ra điều kiện thuận lợi để thực hiện các hợp đồng đã ký giữa người dân và doanh nghiệp, hạn chế tranh mua, tranh bán. Tuy nhiên cơ hội đi kèm với yêu cầu nghiêm ngặt bởi cấp mã rồi không có nghĩa là yên tâm, mà càng phải siết kỷ luật, giữ uy tín.
Các doanh nghiệp, hợp tác xã tiếp tục duy trì quy trình sản xuất, đóng gói và kiểm dịch một cách nghiêm ngặt, đúng như hồ sơ đã đăng ký với phía bạn nhất là những quy định An toàn thực phẩm, truy xuất nguồn gốc. “Việc tuân thủ những quy định này không chỉ giúp giữ thị trường, mà còn là cơ sở để mở rộng sang các thị trường khó tính khác”- Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên khuyến cáo.
