Cho đến nay, nhiều nước trên thế giới đã coi loại hình kinh doanh như Uber, Grab là kinh doanh taxi. Ngày 20.12.2017, Tòa án Công lý châu Âu tại Luxembourg cũng đã ra phán quyết coi Uber là công ty vận tải.
Tại Việt Nam, Bộ Công Thương coi loại hình này là vận tải như taxi, đề nghị phải quản lý như taxi. Trong khi Bộ Giao thông Vận tải đang coi Uber, Grab là các công ty cung cấp dịch vụ phần mềm. Và như thế, suốt thời gian qua Grab đã kê khai doanh thu là phí sử dụng phần mềm, không phải chịu thuế VAT.
.jpg) |
| Tranh chấp giữ tài xế và công ty Grab Việt Nam |
“Chính vì việc chưa định danh được loại hình vận tải đã tạo ra những bất bình đẳng và gây ra nhiều hệ lụy cho thị trường vận tải”, Chủ tịch Hiệp hội Taxi Hà Nội Nguyễn Công Hùng nhấn mạnh. “Quy định đơn vị cung cấp ứng dụng kết nối hợp đồng vận tải điện tử phải đáp ứng các điều kiện về kinh doanh vận tải như người điều hành, trung tâm điều hành, đăng ký chất lượng dịch vụ, kê khai giá cước”
Tuy nhiên, ông Bùi Danh Liên, Phó Chủ tịch Hiệp hội Vận tải Hà Nội, lại cho rằng: “nên hỏi người dân là Uber, Grab có nên tồn tại hay không?"
Mô hình Chia sẻ xe của Uber và Grab với bản chất ban đầu là “quá giang” xe đi làm, chia sẻ chỗ trống trên xe vừa giúp tài xế có thêm tiền, vừa tiết giảm được lưu lượng xe cá nhân trên đường, vừa tiết kiệm được thời gian, chi phí đi lại và người lái xe đang có công việc chính khác. Nhưng tại Việt Nam và nhiều nước đang phát triển, đội quân Grab và Uber ngày càng chuyên nghiệp và coi đây là việc toàn thời gian.
Đó cũng là lý do cho việc nhiều tài xế vừa qua đã đồng loạt phản ứng khi Grab tăng chiết khấu thêm 3,6%, tức mức chiết khấu hiện tại sẽ tương đương 28,6%. Khi bị ảnh hưởng tới quyền lợi sát sườn, phản ứng diễn ra quyết liệt hơn.
Đại diện Grab Việt Nam cho rằng, với thông tin phát đi, nhiều người vẫn chưa hiểu hết vấn đề. Grab Việt Nam sẽ khấu trừ 4,5% nghĩa vụ thuế (bao gồm 3% thuế giá trị gia tăng và 1,5% thuế thu nhập cá nhân) trên 80% doanh thu mà đối tác nhận được - tương đương 3,6%. Ngoài ra, với các khoản phí hỗ trợ từ Grab dành cho đối tác căn cứ theo thành tích số chuyến xe hoặc doanh thu, Grab sẽ khấu trừ 1%; với các khoản phí hỗ trợ khác từ Grab không mang tính chất doanh thu, Grab sẽ khấu trừ thuế thu nhập cá nhân 10%.
“Trong năm 2016 và 2017, Grab Việt Nam đã dùng ngân sách Công ty để nộp hộ và hoàn thành nghĩa vụ thuế cho đối tác. Việc thực hiện kê khai, thu hộ và nộp các nghĩa vụ thuế từ 1.1.2018 được thực hiện theo đúng Công văn 1531 của Tổng cục Thuế đối với cá nhân tham gia mô hình hoạt động của GrabBike và GrabExpress. Đây không phải là chính sách từ Grab Việt Nam nhằm tăng mức phí sử dụng ứng dụng cho Grab đối với đối tác”, ông Nguyễn Trung Thành, Giám đốc bộ phận GrabBike và GrabExpress, khẳng định.
Mặc dù vậy, không phải ai cũng hài lòng. “Trước đây, trung bình mỗi ngày chạy được 300.000 đồng, nhưng nay lượng tài xế quá đông, có ngày chỉ được hơn 100.000 đồng. Trừ đi chi phí xăng khoảng 1.000.000 đồng/tháng may mắn sẽ đóng thêm được tiền trọ”, một tài xế chạy xe ôm công nghệ tâm sự.
Không chỉ riêng Grab, đối với Uber nhiều tài xế chạy ô tô của hãng này cho biết, hầu hết đều vay tiền để mua xe chạy khi nhận thấy nhu cầu sử dụng ngày càng nhiều. Tuy nhiên, với mức chiết khấu cho UberX là 29,5%, sau khi trừ đi chi phí thì tổng thu nhập hằng tháng không đủ đóng tiền trả góp cho ngân hàng.
Rõ ràng, khi chọn đây là một công việc chính sẽ có xung đột với mô hình vốn được hình thành chỉ để phục vụ cho mục đích chia sẻ lợi ích. Mối quan hệ giữa Grab, Uber vốn là “đối tác”, lại đang diễn ra nhiều mâu thuẫn theo kiểu “thuê mướn”.
Chủ tịch Hiệp hội Taxi TP.HCM Tạ Long Hỷ cho rằng, cần gỡ bỏ một số điều kiện dành cho taxi chính thống theo hướng tương đồng với loại hình taxi mới mà Uber, Grab đang điều hành, đảm bảo công bằng, bình đẳng về điều kiện kinh doanh.
Dự thảo Nghị định thay thế Nghị định 86/2014 về kinh doanh và điều kiện kinh doanh vận tải bằng ô tô vừa được Bộ Giao thông Vận tải đưa lên trang web của Bộ lấy ý kiến của các cơ quan, doanh nghiệp... Trong đó, việc quản lý xe hợp đồng điện tử như Uber, Grab... được bổ sung các quy định mới. Chắc chắn, thị trường sẽ điều chỉnh những giằng co này theo đúng bản chất của nó: Cái gì hợp lý sẽ tồn tại.
