Cân nhắc tăng giá bán điện

Công nhân EVNHANOI kiểm tra kỹ thuật đảm bảo điện thông suốt. Ảnh: Hải Linh  

Cân nhắc việc tăng giá

Liên quan đến đề xuất tăng giá điện, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu năng lượng và Tăng trưởng xanh Hà Đăng Sơn chỉ ra, vấn đề đặt ra bây giờ là có nên tiếp tục giữ cho giá điện cố định khi tất cả chi phí đầu vào đang tăng mạnh. Nhiều dự báo cũng chỉ ra, khả năng giá nhiên liệu thế giới năm 2023 chưa có xu hướng giảm xuống ở mức bình quân năm 2021, do đó dự kiến năm 2023 EVN vẫn tiếp tục gặp rất nhiều khó khăn về sản xuất kinh doanh và cân bằng tài chính.

Để giải bài toán về thu hút đầu tư cho ngành điện thời gian tới, phía nhà đầu tư muốn thấy Nhà nước phải cam kết một mức giá nào đó để yên tâm đầu tư. Việc EVN liên tục phải bù lỗ, làm sao có được giá điện mới cho các nguồn năng lượng tái tạo. “Muốn hút tư nhân đầu tư, cần phải có những tính toán để điều chỉnh giá điện ở mức chấp nhận được. Tuy nhiên, điều chắc chắn là không thể tăng giá điện quá nhiều vì sẽ tác động ngược lại với nền kinh tế, nhưng cũng phải đủ để cho EVN, các nhà đầu tư tư nhân… tồn tại”- vị này nhấn mạnh.

Bên lề họp báo Chính phủ chiều 1/12. Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải cho biết: “Giá đầu vào sản xuất điện tăng nên cần điều chỉnh giá bán lẻ, nhưng tăng ở mức nào phải rà soát, sau đó đề xuất cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định. Hiện, mức tăng giá bán lẻ điện bình quân hiện nay đã vượt thẩm quyền của EVN theo Quyết định 24, tức là đã tăng trên 5%” - Thứ trưởng nói.

Ở góc độ khác, trao đổi về vấn đề trên, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh - Chuyên gia kinh tế cho rằng, câu chuyện giá điện luôn nhận được quan tâm đặc biệt của dư luận, bởi nó ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống người dân và hoạt động kinh doanh của DN. Ngoài ra, trong bối cảnh Nhà nước đang nỗ lực để kiềm chế lạm phát, thì những vấn đề liên quan đến giá điện lại càng phải lưu ý.

Theo vị chuyên gia này, tạm gác lại câu chuyện "trao quyền quyết định" cho EVN, điều mà ông quan tâm chính là việc phải có thị trường điện cạnh tranh. Thay vì Nhà nước điều tiết giá bán lẻ như hiện nay, đơn vị bán lẻ và khách hàng thỏa thuận theo hợp đồng, không có sự can thiệp của Nhà nước.

"Khi có thị trường bán lẻ điện cạnh tranh, EVN sẽ không còn nắm giữ thế độc quyền ở khâu bán lẻ điện. Điều đó đồng nghĩa với việc, người dân sẽ có nhiều sự lựa chọn, được quyền quyết định xem mua điện từ nhà cung cấp nào, với giá thành ra sao. Khi ấy, các nhà bán lẻ điện cũng sẽ phải tự cân đối, cạnh tranh về giá, chất lượng phục vụ có lợi nhất để thu hút khách hàng", PGS.TS Đinh Trọng Thịnh phân tích.

Ở một góc nhìn khác, chia sẻ với báo chí, PGS.TS Ngô Trí Long (nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu giá cả - Bộ Tài chính) cho rằng, dự thảo cho phép EVN được chủ động quyết định tăng giá bán điện bình quân nếu thông số đầu vào tăng từ 1% đến dưới 5% là sự mở rộng thẩm quyền tương đối lớn và cần được cân nhắc thật kỹ lưỡng.

"Với ngành kinh doanh độc quyền như ngành điện thì tăng giá 1% cũng cần cân nhắc, tránh trường hợp liên tục điều chỉnh. Việc quyết định tăng giá điện phải có cơ quan giám sát độc lập, thỏa mãn các điều kiện theo quy định thì mới được điều chỉnh"- ông Long nói.