Tia UV nguy hiểm như thế nào?
 |
Ánh sáng cực tím là bức xạ điện từ vô hình với mắt người. Mặt trời là nguồn bức xạ UV tự nhiên. Tầng ozone hấp thụ bức xạ cực tím có hại và bảo vệ bề mặt trái đất khỏi bị phơi nhiễm. Theo EPA, tầng ozone đang cạn kiệt do sự hiện diện của một số hóa chất như chlorofluorocarbons (CFC), có nghĩa là mức độ bức xạ UV cao hơn sẽ đến bề mặt Trái đất.
Nếu tiếp xúc quá nhiều với bức xạ UV có thể gây ung thư da, tổn thương mắt và ức chế hệ thống miễn dịch. Tác động cấp tính được biết đến nhiều nhất của việc tiếp xúc với tia cực tím quá mức là cháy nắng. Ngoài ra, hầu hết mọi người sẽ bị sạm da do sự kích thích tia cực tím của việc sản xuất melanin, xảy ra trong vòng vài ngày sau khi tiếp xúc.
Khả năng chịu tổn thương da phụ thuộc vào loại da, những người có làn da sáng hơn sẽ dễ bị cháy nắng hoặc ban đỏ hơn so với những người có làn da sẫm màu. Tiếp xúc mãn tính với bức xạ UV cũng gây ra một số thay đổi thoái hóa trong các tế bào, mô sợi và mạch máu của da. Chúng bao gồm tàn nhang, nevi và lentigines, là những vùng sắc tố của da và sắc tố nâu lan tỏa.
Bức xạ UV làm tăng tốc độ lão hóa da và mất dần độ đàn hồi của da dẫn đến nếp nhăn và da khô, thô. Đôi mắt rất nhạy cảm với bức xạ UV. Điều này là do thực tế là giác mạc hấp thụ tia UV liều cao. Điều này có thể gây ra tình trạng bong giác mạc tạm thời - một tình trạng được gọi là mù tuyết.
Các tác động mãn tính của việc tiếp xúc với bức xạ UV bao gồm tổn thương giác mạc, đục thủy tinh thể và thoái hóa điểm vàng. Những điều kiện này cuối cùng có thể dẫn đến mù. Khối u ác tính (dạng ung thư da) cũng có thể phát triển trong mắt người.
Hệ thống miễn dịch là cơ chế bảo vệ của cơ thể chống lại nhiễm trùng và ung thư và thường rất hiệu quả trong việc nhận biết và phản ứng với vi sinh vật xâm nhập. Các thí nghiệm trên động vật đã chứng minh rằng bức xạ UV có thể thay đổi tiến trình và mức độ nghiêm trọng của khối u da.
Tia UV bao nhiêu là có hại?
Các tia UV có mức năng lượng khác nhau sẽ có mức độ tác hại khác nhau đến sức khỏe và môi trường sống của con người:
Tia UVA (380 – 315 nm): có thể xuyên qua mây mù, không khí, gây lão hóa da.
Tia UVB (315 – 280 nm): vẫn có khả năng xuyên một phần qua ozon và khí quyển, gây say nắng, tổn thương và làm đen da.
Tia UVC (280 – 100 nm): tia UV có năng lượng cao nhất, gây ung thư da nhưng đã có tầng ozon chặn lại.
Trong các báo động về phân độ tia cực tím từ các Trung tâm Khí tượng thủy văn thường sử dụng thuật ngữ: chỉ số tia cực tím hay còn gọi là chỉ số UV là phép đo tiêu chuẩn quốc tế về độ mạnh của bức xạ cực tím từ ánh sáng mặt trời. Theo Cơ quan Bảo vệ Môi trường Mỹ (EPA), chỉ số UV dao động từ 0 - 2 được xem là thấp, chỉ số UV từ 8 - 10 có thời gian gây bỏng là 25 phút, đối với chỉ số UV từ 11 trở lên được xem là cực kỳ cao, rất nguy hiểm, nguy cơ làm tổn thương da, mắt bị bỏng nếu tiếp xúc ánh nắng mặt trời trong khoảng 15 phút mà không được bảo vệ.
Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia Việt Nam, nhiệt độ cao nhất ghi nhận Hà Nội vào ngày 18/5 vừa qua dao động trong khoảng 37 - 39 độ C, có nơi vượt hơn 39 độ. Trang World Weather Online của Anh Quốc dự báo Chỉ số tia cực tím tại Hà Nội vào ngày 19/5 sẽ đạt mức 11. Trong tháng vừa qua, tại các tỉnh phía Nam cũng trải qua đợt nắng nóng gay gắt với nền nhiệt trung bình dao động từ 35 - 38 độ C, chỉ số tia cực tím ở mức 12: cảnh báo nguy hiểm cực độ.
Bảo vệ da khỏi tia UV
Sử dụng dù, đeo khẩu trang và mắt kính màu sậm. Nên sử dụng khẩu trang vải dày, dệt chéo, màu tối, có tác dụng chống nắng 90%. Khẩu trang màu sáng chỉ có tác dụng chống nắng 60%. Không dùng khẩu trang y tế, loại này chỉ cản bụi, không chống nắng.
Đội nón rộng vành. Chiều rộng vành hơn 2,5 cm để che phủ 2/3 khuôn mặt.
Sử dụng kem có SPF chống tia UVB và UVA. Chỉ số SPF khoảng 15 trở lên, không nên quá cao sẽ gây kích ứng da. Nên thoa kem khoảng 20 phút trước khi ra ngoài. Kem có tác dụng trong vòng hai đến ba tiếng, bạn cần rửa mặt và thoa lại kem mới. Đối với những người làm việc hay ra nhiều mồ hôi, khoảng sau 60 đến 90 phút nên thoa lại kem một lần.
Ngoài ra, bạn có thể uống viên chống nắng để bảo vệ da từ bên trong với thời gian lâu hơn. Nên uống trước khi ra ngoài nắng khoảng 30 phút đến một tiếng vào buổi sáng hoặc trưa.
