Nhiều đại học bỏ tổ hợp truyền thống, giảm xét học bạ: Có thu hẹp cơ hội của thí sinh?

Học bạ hết thời, nhiều tổ hợp truyền thống thất thế

Khi một số trường đại học thông báo kế hoạch tuyển sinh năm 2026, xu hướng tuyển sinh năm tới đã dần được định hình, đó là việc giảm mạnh hoặc bỏ xét học bạ và điều chỉnh tổ hợp xét tuyển, trong đó nhiều trường nói không với tổ hợp truyền thống A00 (Toán, Lý, Hóa), A01 (Toán, Lý, Tiếng Anh), B00 (Toán, Hóa, Sinh), C00 (Văn, Sử, Địa), D01 (Toán, Văn, Tiếng Anh).

Sinh viên Trường Đại học Công nghệ - Đại học Quốc gia Hà Nội. Ảnh: Q.M

Đơn cử, tại thông báo mới nhất về phương thức tuyển sinh đại học chính quy năm 2026, Trường Đại học Khoa học xã hội & Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội) cho biết, trường tuyển sinh qua 3 phương thức: xét tuyển thẳng, xét điểm thi đánh giá năng lực HSA của Đại học Quốc gia Hà Nội và dựa vào điểm thi tốt nghiệp THPT.

Điểm khác biệt lớn so với năm trước, đó là trường không xét tuyển tổ hợp C00 với 15 ngành, gồm những ngành hot như: Báo chí, Đông Nam Á học, Đông Phương học, Hàn Quốc học, Nhật Bản học, Quốc tế học, Tâm lý học, Quản trị dịch vụ du lịch và lữ hành… và 2 ngành mới là Quản trị nhân lực, Truyền thông đa phương tiện.

Trước đó, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội đưa 2 thông tin, năm 2026 trường bỏ xét học bạ với 17 ngành – đều là những ngành sư phạm "hot", có điểm chuẩn rất cao; và chỉ áp dụng xét học bạ với các ngành: Giáo dục mầm non, Giáo dục thể chất, Giáo dục công dân, Việt Nam học, Giáo dục học... Trường Khoa học liên ngành và Nghệ thuật (Đại học Quốc gia Hà Nội) cũng công bố thông tin, trường sẽ không sử dụng học bạ để xét tuyển vào tất cả ngành năm 2026.

Nếu việc giảm hoặc bỏ học bạ, dừng xét tuyển tổ hợp C00 đã xuất hiện từ năm trước, thì năm nay, một số trường “nói không” với các tổ hợp truyền thống: A00, A01, D01, B00 khiến phụ huynh, thí sinh bất ngờ và rối bời. Cụ thể, cùng việc bỏ tổ hợp C00, Trường Sĩ quan Chính trị không sử dụng tổ hợp A00 trong mùa tuyển sinh năm 2026 mà thêm khối C01 (Văn, Toán, Lý). Tương tự, Học viện Biên phòng chỉ dùng 3 tổ hợp xét tuyển gồm C03, C04, D01; đồng thời bỏ hai tổ hợp truyền thống là C00, A01 cho cả hai ngành Biên phòng và Luật.

Trong khi đó, Trường Đại học Công nghệ (Đại học Quốc gia Hà Nội), dự kiến bỏ xét tuyển khối D01 và B00 khi xét bằng điểm thi tốt nghiệp. Ở hầu hết ngành, trường sử dụng 3 tổ hợp gồm: A00, A01, X06 (Toán, Lý, Tin). Riêng hai ngành Công nghệ Sinh học và Công nghệ Nông nghiệp tuyển thêm bằng tổ hợp A02 (Toán, Lý, Sinh).

Vẫn cần xem xét kỹ lưỡng

Việc giảm hoặc dừng xét học bạ, cơ bản nhận được sự đồng tình của phụ huynh học sinh cũng như dư luận xã hội. Thực tế, từ năm 2022 đến năm 2024, số thí sinh nhập học bằng phương thức học bạ chỉ còn 27,86%, giảm 9,32%, so với trước. Từ công tác đào tạo, tuyển sinh các năm qua, nhiều trường nhận thấy điểm học bạ không đủ độ tin cậy, có tình trạng “làm đẹp” hoặc không công bằng trong kiểm tra, đánh giá giữa các trường, địa phương. Vấn đề này cũng được Bộ GD&ĐT xin ý kiến khảo sát các trường tại Hội nghị giáo dục đại học diễn ra vào tháng 9/2025.

“Nói không” với tổ hợp C00 là cũng câu chuyện không mới, từng gây xôn xao tại mùa tuyển sinh năm 2025 khi đồng loạt nhiều trường đột ngột dừng xét tuyển với tổ hợp này và Bộ GD&ĐT phải can thiệp. Năm nay, sự việc tương tự xảy ra với tổ hợp A00, B00, A01, D01. Dù mới là hiện tượng, chưa phổ biến nhưng nhiều phụ huynh, giáo viên, thí sinh rất băn khoăn và cho rằng, việc bỏ các tổ hợp truyền thống trong thời điểm học sinh lớp 12 đang bước vào kỳ thi THPT là không hợp lý.

“Muốn thay đổi kế hoạch, phương án, tổ hợp tuyển sinh, các trường cần có lộ trình dài ít nhất 3 năm vì ở bậc THPT là giai đoạn định hướng nghề nghiệp, học sinh lựa chọn môn từ lớp 10 và hầu hết đã chốt tổ hợp mình theo năm lớp 11. Nếu giờ thay đổi, các em sẽ không kịp bổ sung kiến thức cho các môn học mới” - Thầy giáo Đặng Bình, Hiệu trưởng một trường THPT bày tỏ.

Có con đang học lớp 12, anh Lê Đăng Nguyên, phường Hà Đông, Hà Nội cho hay: “Từ khi vừa vào lớp 10, con tôi đã chọn tổ hợp A00 để thi tốt nghiệp THPT nhằm mục đích lấy kết quả xét tuyển đại học. Do vậy, khi nghe có trường bỏ xét tuyển khối A00, tôi và con rất hoang mang. Giờ bảo chuyển khối khác để học là điều không khả thi vì thời gian không dài nữa, các con sẽ bước vào kỳ thi chính thức. Tôi cho rằng, việc bỏ xét tuyển khối A00, A01, D01, B00, C00 đều làm thu hẹp cơ hội và lựa chọn của thí sinh. Tôi mong các trường xem xét thấu đáo trước khi đưa ra phương án chính thức”.

Về nội dung này, chuyên gia tuyển sinh của một trường đại học tại Hà Nội nêu quan điểm: Bộ GD&ĐT đã giao quyền chủ động cho các cơ sở giáo dục. Bộ không can thiệp sâu mà chỉ đưa ra quy định chung, trong đó yêu cầu năm 2026, tổ hợp xét tuyển phải gồm ít nhất 3 môn, bắt buộc có Toán hoặc Văn và phải đóng góp ít nhất 50% trọng số tính điểm xét. Phương án tuyển sinh của từng đơn vị đều được các trường tính toán, đánh giá kỹ trước khi công bố, trên cơ sở bảo đảm sự phù hợp với công tác đào tạo cũng như đầu vào, đầu ra của trường. Hơn nữa, phương án được công bố sớm và học sinh có rất nhiều trường để lựa chọn. Chuyên gia cũng khuyên phụ huynh, học sinh đừng vội hoang mang khi tiếp cận với thông tin tuyển sinh mà cần đọc và phân tích thật kỹ để thấy “cái lý” của nhà trường.

“Trường Đại học Khoa học xã hội & nhân văn bỏ tổ hợp C00 ở 17 ngành (15 ngành cũ và 2 ngành mới) là do định hướng quốc tế mà trường đã thông tin từ năm trước. 13 ngành còn lại của trường, với những ngành chuyên sâu về văn học, văn hóa, khoa học xã hội & nhân văn vẫn tiếp tục tuyển tổ hợp C00; cho nên thí sinh có thế mạnh C00 vẫn có thể xét tuyển vào trường. Mặt khác, việc bỏ tổ hợp của các trường còn tùy theo tính chất và đặc điểm của ngành đào tạo. Ví dụ, Trường Đại học Công nghệ đề cao A00 và A01 nên bỏ D01 là không sai. Học viện Biên phòng và Học viện Sĩ quan Chính trị bỏ khối A00 và A01 cũng đúng, vì bản chất trường chính trị, biên phòng thì liên quan đến ngành xã hội nhiều hơn” - chuyên gia viện dẫn.

Để chủ động thích ứng với các điều chỉnh, thay đổi trong tuyển sinh đại học năm 2026 của các trường đại học, chuyên gia tuyển sinh khuyên thí sinh có nguyện vọng xét tuyển năm tới theo dõi sát sao các mốc thời gian cần lưu ý, đặc biệt là phương án tuyển sinh chính thức của các trường đại học sẽ được công bố trên cổng thông tin điện tử từ nay đến trước ngày 15/2/2026 để có sự chuẩn bị từ sớm, tránh rơi vào bị động, ảnh hưởng đến quyền lợi. Việc thay đổi trong tuyển sinh là tất yếu nên học sinh, phụ huynh cần chuẩn bị tinh thần, sẵn sàng thích ứng và tính toán phương án phù hợp với năng lực, sở trường, điều kiện của bản thân, gia đình để có chọn lựa tối ưu.