.jpg)
Sinh viên y khoa trong giờ thực hành
Chỉ trong vài năm, số lượng trường đại học mở ngành y - dược đã tăng nhanh đến mức khó kiểm soát. Nhiều chuyên gia chỉ ra rằng tại không ít cơ sở, hạ tầng thực hành còn thiếu, bệnh viện thực tập không đủ, giảng viên hạn chế, thậm chí tỷ lệ giảng viên cơ hữu không đạt mức tối thiểu theo quy định. Trong khi đó, đào tạo bác sĩ đòi hỏi mức độ chuẩn hóa rất cao, thời gian dài và chương trình học lẫn thực hành đều khắt khe.
Nhu cầu nhân lực y tế tăng lên trong bối cảnh dân số đông hơn là điều có thật, nhưng đáp ứng số lượng không thể trở thành cái cớ để buông lỏng chất lượng. Nhìn ra thế giới, những quốc gia có nền y học phát triển đều đặt ra yêu cầu nghiêm ngặt khi cấp phép mở trường y và giám sát đào tạo, từ chuẩn đội ngũ giảng viên, hệ thống thực hành, bệnh viện liên kết đến tỷ lệ sinh viên - giảng viên, chuẩn đầu ra và thời gian thực tập. Nhiều nước còn áp dụng cơ chế kiểm định độc lập định kỳ, kèm theo quyền đình chỉ thẳng tay những chương trình không đạt chuẩn.
Trong khi đó, tại Việt Nam, tiêu chí mở ngành đôi khi còn thiên về thủ tục hành chính, trong khi khâu thẩm định thực chất chưa đủ chặt chẽ. Nhiều đại biểu Quốc hội phản ánh có nơi tuyển sinh rầm rộ dù phòng thí nghiệm nghèo nàn, thư viện thiếu tài liệu chuyên sâu và đội ngũ giảng viên vừa thiếu vừa yếu. Một sinh viên y khoa nếu không được đào tạo đúng chuẩn sẽ tốt nghiệp với năng lực thiếu hụt cả về kiến thức lẫn kỹ năng thực hành.
Hệ quả không chỉ dừng ở chất lượng đào tạo mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến hình ảnh, uy tín của toàn ngành y. Niềm tin của xã hội dành cho bác sĩ được xây dựng từ sự chuẩn mực và nghiêm túc của quá trình đào tạo. Mỗi sai sót y khoa đều có thể gây ra hậu quả lớn và lan rộng, từ sự cố chuyên môn đến khủng hoảng niềm tin. Một hệ thống đào tạo lỏng lẻo sẽ tạo ra những “lỗ hổng” khó có thể khắc phục trong toàn bộ nền y tế.
Để tránh lặp lại “vết xe đổ” của nhiều lĩnh vực từng phát triển nóng nhưng thiếu kiểm soát, việc siết chặt quản lý mở trường y, mở ngành y là yêu cầu cấp bách. Nhưng siết như thế nào để vừa bảo đảm chất lượng, vừa đáp ứng nhu cầu nhân lực?
Theo nhiều chuyên gia, trước hết phải nâng chuẩn điều kiện mở ngành theo hướng thực chất hơn. Chỉ cấp phép cho những trường có bệnh viện thực hành đạt chuẩn, có đội ngũ giảng viên mạnh và có cam kết đầu tư dài hạn vào cơ sở vật chất. Không thể chấp nhận tình trạng mở ngành trước rồi mới vội vàng bổ sung điều kiện sau.
Bên cạnh đó, thiết lập cơ chế kiểm định độc lập theo chuẩn quốc tế cho toàn bộ các chương trình đào tạo y. Kết quả kiểm định phải được công khai để xã hội giám sát. Ngoài ra, hệ thống đánh giá năng lực hành nghề cần nghiêm túc và thực chất hơn; nếu kỳ thi chuyên môn đủ chặt chẽ, những chương trình đào tạo kém chất lượng sẽ tự bị đào thải.
Mọi chính sách liên quan đến đào tạo ngành y phải đặt sức khỏe người dân làm trọng tâm. Xã hội cần nhiều bác sĩ, nhưng cần hơn những bác sĩ giỏi chuyên môn, vững tay nghề và có đạo đức nghề nghiệp.
Chất lượng đào tạo bác sĩ không chỉ là câu chuyện của riêng ngành giáo dục hay y tế, đó là nền tảng cho sự an toàn, sức khỏe và niềm tin của toàn xã hội. Và chỉ khi kiên quyết đặt chất lượng lên hàng đầu, chúng ta mới có thể xây dựng một hệ thống y tế bền vững và đáng tin cậy cho tương lai.
