TS Trần Du Lịch: TP Hồ Chí Minh muốn phát triển xứng tầm phải có giải pháp đột phá

Tiềm năng chưa được phát huy

Tiến sĩ, chuyên gia kinh tế Trần Du Lịch đặt vấn đề: “Làm gì để TP Hồ Chí Minh tiếp tục phát huy truyền thống “Năng động, sáng tạo” và giữ vững vai trò động lực tăng trưởng kinh tế của cả nước…?"

Quang cảnh hội nghị

Tiến sĩ Trần Du Lịch cho rằng, có thể hình dung một cách tổng quát, trong 10-15 năm nữa, TP Hồ Chí Minh sẽ là một trong những thành phố hiện đại, phát triển nhanh và năng động nhất khu vực Đông Nam Á, châu Á – Thái Bình Dương. TP Hồ Chí Minh sẽ vươn lên trở thành một trung tâm đa chức năng, trong đó nổi bật là một trung tâm tài chính của khu vực và vươn tầm quốc tế. Cơ cấu kinh tế của TP Hồ Chí Minh sau năm 2035 sẽ giống cơ cấu kinh tế của các nền kinh tế phát triển (hậu công nghiệp), với các ngành dịch vụ cao cấp dựa trên công nghệ số giữ vai trò chi phối…

“Vị trí, vai trò của TP Hồ Chí Minh đối với phía Nam và cả nước đã được xác định từ đầu thập niên 1980… nhưng đến nay dường như đang “đuối tầm” ngay cả là vai trò của một đầu tàu tăng trưởng kinh tế của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam (KTTĐPN) và cả nước…Cho đến nay, tuy TP Hồ Chí Minh vẫn đóng góp hơn 1/5 GDP và gần 30% ngân sách của cả nước, nhưng tỷ trọng trong một số ngành và lĩnh vực như: Tổng kim ngạch xuất - nhập khẩu; giá trị sản xuất công nghiệp; dịch vụ tín dụng - ngân hàng; thu hút đầu tư… đều giảm dần… Nhìn lại quá trình phát triển TP Hồ Chí Minh trong 20 năm gần đây cho thấy, nhiều vấn đề đặt ra cho bài toán phát triển bền vững của một “siêu đô thị”, cho đến nay không những không giải quyết được, mà ngày càng gay gắt hơn ” - Tiến sĩ Trần Du Lịch nhận xét.

Tiến sĩ Trần Du Lịch chỉ ra những hạn chế, cơ cấu kinh tế không khai thác được thế mạnh về địa - kinh tế; nguồn nhân lực; tiềm năng khoa học – công nghệ… và nhất là truyền thống năng động, sáng tạo của người dân TP… Từ giữa thập niên 1990, với định hướng về quy hoạch không gian đô thị theo hướng “đa trung tâm” với hệ thống giao thông kết nối theo đường “vành đai” 1.2.3… gắn TP với cả vùng KTTĐPN... Nhưng cho đến nay, dường như việc xây dựng đô thị vẫn theo kiểu “hướng tâm”, phát triển theo “vết dầu loang” và thậm chí chưa hình thành trọn vẹn được 1 đường “vành đai” nào. Hậu quả không chỉ là, mục tiêu tăng tỷ trọng vận tải hành khách công cộng theo các mốc thời gian 2010; 2020… bị nhiều lần lỡ hẹn. Các chương trình chống ngập, chống kẹt xe thực hiện càng khó khăn hơn và đang là trở lực trong việc khai các thế mạnh về cảng biển - logictics trên địa bàn.

Sự bất cập trong mô hình quản lý một đô thị “loại đặc biệt” như TP Hồ Chí Minh đã được nêu ra từ nửa đầu thập niên 2000, với sự hình tượng rất dễ hiểu là “TP mặc chiếc áo quá chật so với cơ thể đang lớn nhanh”. Từ đó, việc xây dựng mô hình chính quyền đô thị đặt ra và việc xây dựng đề án được tiến hành, nhưng cho đến nay vẫn chỉ đươc triển khai một phần nhỏ trong đề án này… Thách thức đối với sự phát triển TP trong 10 năm tới phải vượt qua những rào cản về tâm lý và thể chế, để hình thành được tư duy đột phá về cơ cấu và thể chế kinh tế; phải làm thế nào TP Hồ Chí Minh trở thành “một điểm đến” thu hút các doanh nghiệp toàn cầu; là điểm ưu tiên lựa chọn của các nhà đầu tư lớn trên thế giới. Đây vừa là cơ hội cũng chính là thách thức đối với TP Hồ Chí Minh.

Một góc TP Hồ Chí Minh hiện nay