Trước tình hình hạn mặn kỷ lục đang diễn ra, nhiều vườn trái cây tại miền Tây lâm vào cảnh chết héo. Đa số các vườn sầu riêng tại Bến Tre và Tiền Giang đều cho trái khô héo, phần lớn thân mục ruỗng, cành đã chết khô, gãy rụng đầy vườn.
Năm nay hạn mặn kéo dài hơn 6 tháng, mặc dù nông dân đã trữ, mua nước tưới nhưng vẫn không thể cứu được các vườn cây. Nhiều nông dân cắt bỏ bớt cành, ngọn, đợi mùa mưa đến với hy vọng cây đâm chồi. Một số vườn khác do cây đã chết, chủ vườn đốn bỏ, chuyển sang trồng cây khác, khiến kinh tế người dân đối diện muôn vàn khó khăn.
.jpg)
Vườn sầu riêng sơ xác vì hạn mặn khiến người dân lao đao.
Cảnh tiêu điều sau hạn mặn
Buổi trưa, ông Đoàn Văn Ham (53 tuổi) dừng xe máy, đi bộ vào con lộ nhỏ thăm vườn sầu riêng 3.500 m2 ở xã Tân Phú (Châu Thành, Bến Tre). Nhìn từ xa, vườn sầu riêng hơn 10 năm tuổi, đang độ cho trái khô héo, phần lớn thân mục ruỗng, cành đã chết khô, gãy rụng đầy vườn. Những cây còn lại lá cũng ngả màu vàng úa, hoa héo rủ, trái đèo đẹt, phần lớn bị hư khi còn non.
Trái sầu riêng chết héo, nứt nẻ vì thiếu nước. Ảnh: VNE.
Ba tháng trước, nước sông Tiền bắt đầu bị nhiễm mặn, len lỏi vào mương vườn. Ông Ham dừng lấy nước dưới mương, mua nước từ các sà lan với giá từ vài chục đến hàng trăm nghìn mỗi khối tưới vườn cây.
"Do tốn kém, nên sau đó tôi quyết định ngưng tưới, cắt trái bán. Nhưng thiếu nước nên trái cũng èo uột, bán giá rẻ, toàn vườn cây chỉ được 30 triệu đồng, trong khi tiền nước tưới đã 60 triệu đồng", ông Ham nói.
.jpg)
Sợ những trái sầu riêng còn sót lại tại vườn rụng do thiếu nước, vợ ông Nguyễn Văn Phước dùng dây neo lại. Ảnh: VNE
Vườn chôm chôm 3.000 m2 của người hàng xóm ông Ham cũng xơ xác, lá đã ngả màu nâu, cây chết gần như hoàn toàn. Dọc hai bên đường tại xã Tân Phú, hàng trăm vườn sầu riêng, chôm chôm khác cũng đang trong tình trạng tương tự. Nhiều nông dân cắt bỏ bớt cành, ngọn, dùng lá dừa, lá chuối bao bọc thân cây để giảm bớt sức nóng, đợi mùa mưa đến với hy vọng cây đâm chồi. Một số vườn khác do cây đã chết, chủ vườn đốn bỏ, chuyển sang trồng bưởi, cam.
Bỏ ra 60 triệu tiền mua nước ngọt để tưới thế nhưng ông Hồ Văn Thân (54 tuổi, ngụ xã Sơn Định, huyện Chợ Lách, tỉnh Bến Tre) cũng đành bất lực đứng nhìn những 8.000m2 vườn trồng chôm chôm hơn 25 năm tuổi của mình suy kệt, héo mòn dần. Đến khi hạn mặn qua đi thì cũng là lúc cả mảnh vườn từng là nguồn thu nuôi sống gia đình chết sạch.
.jpg)
Vườn chôm chôm vừa bị đốn hạ. Ảnh: Vietnambiz.
“Khi nước mặn xâm nhập tôi dốc tiền, dốc sức mưa nước về cứu cây vì nó là nguồn thu nhập của cả gia đình. Tưới hết 60 triệu tiền nước nhưng nắng hạn vẫn gay gắt. Lúc này, thấy tình hình lo không nổi nữa tôi đành bất lực nhìn vườn cây suy kệt dần. Sáu công gỗ cây chôm chôm vừa đốn tôi bán cho người ta mua về làm than với giá mua 200.000 đồng một thước. 2 công còn lại nay mai tôi cũng đốn nhưng chưa có người mua vì xung quanh cũng nhiều người đang bán. Giờ cây nhỏ là không ai thèm mua”, ông Thân buồn bã kể.
.jpg)
Bán củi với giá rẻ bèo hay cho từ thiện là lựa chọn của nhà vườn lúc này. Ảnh: Vietnambiz.
May mắn cứu được cây nhưng đến ngày thu hoạch vườn chôm chôm Java của bà Nguyễn Thị Anh Châu (ngụ ấp Tân Đông, xã Tân Phú, huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre) không có người mua.
Theo bà Châu, giống chôm chôm đạt trọng lượng 28 trái/kg nhưng do ảnh hưởng của hạn mặn, hiện nay 60 trái vẫn không đạt 1kg. Ngoài nhẹ cân, trái còn ít cơm, bị chua và không có nước bên trong trái.
Trái chôm chôm của bà Châu bị ảnh hưởng của hạn mặn không thể bán được.
Cách xã Tân Phú 50 km, buổi chiều, ông Nguyễn Văn Phước (50 tuổi, Long Tiên, Cai Lậy, Tiền Giang) cùng vợ thu hoạch nốt lượng trái ít ỏi trong vườn sầu riêng 100 gốc. Quanh vườn, những cây 13 năm tuổi rụng hết lá, trơ thân cành, nhiều cây trái nứt toác, để lộ phần ruột còn non do thiếu nước. Những trái còn xanh, ông Phước phải dùng dây nylon neo lại vì sợ trái dễ rụng sớm. Những năm trước, đến mùa sầu riêng, thương lái đến tận vườn để thu mua, còn năm nay, mỗi ngày vợ chồng ông phải tự cắt trái rồi dùng xe máy chở ra chợ để bán lẻ.
"Năm ngoái, sầu riêng trúng mùa, trên 20 tấn mỗi ha, giá 50.000-60.000 đồng một ký, lời hơn 200 triệu đồng. Năm nay, sầu riêng xấu nên giá bèo bọt, 10.000-35.000 đồng một ký, từ đầu mùa tới giờ bán có hơn 30 triệu, lỗ tiền phân, thuốc, nước tưới", ông Phước nói.
Một chủ vựa sầu riêng tại Tiền Giang cho biết, hiện sầu riêng bị ảnh hưởng của hạn mặn chỉ có thể thu mua từ 20.000 đến 30.000 đồng/kg do chất lượng cơm kém. Còn sầu riêng của những cây chết lá chỉ có thể mua khoảng 5.000 đến 10.000 đồng/kg. Sầu riêng loại này mua về chỉ lấy cơm để làm kem, làm bánh.
Nguyên nhân hạn mặn và đề án khắc phục
.jpg)
Vườn sầu riêng nguồn thu nhập kinh tế chủ yếu của người dân chết héo hàng loạt. Ảnh: VTC.
Tỉnh Bến Tre có gần 12.000 ha cây ăn quả bị ảnh hưởng, thiệt hại do hạn mặn. Ông Huỳnh Quang Đức, Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh cho biết, đã có báo cáo tỉnh kế hoạch thay đổi giống cây trồng, phương thức sản xuất để ứng phó với hạn mặn đang ngày càng phức tạp.
Tỉnh Tiền Giang có gần 80.000 ha cây ăn trái, trong đó có trên 10.000 ha sầu riêng chuyên canh tại huyện Cai Lậy, thị xã Cai Lậy và Châu Thành. Do ảnh hưởng hạn mặn, gần 2.300 ha cây ăn quả bị ảnh hưởng, thiệt hại, trong đó, hàng chục ha sầu riêng bị chết héo.
.jpg)
Nhiều vườn chôm chôm trĩu quả chết héo khiến nhiều người xót xa. Ảnh: VTC.
Ông Nguyễn Thiện Pháp, Chi cục trưởng Chi cục Phát triển Nông thôn và Thủy lợi, Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Tiền Giang cho biết, theo dự báo, nhiều khả năng hạn mặn năm sau có thể tiếp tục diễn biến phức tạp như năm nay, chủ yếu là do vấn đề kiểm soát nước ở thượng nguồn Mekong. Về lâu dài, tỉnh sẽ có phương án trữ nước ngọt vào mùa khô với quy mô lớn, để đủ nước cho sản xuất lẫn sinh hoạt.
Cụ thể, tỉnh đang đề xuất bộ phê duyệt dự án hồ chứa nước kênh Nguyễn Tấn Thành dài 19 km, rộng 65 m được xây hệ thống cống đóng mở hai đầu, một đầu giáp với sông Tiền Châu Thành), đầu còn lại giáp kênh Nguyễn Văn Tiếp (Tân Phước). Tổng kinh phí hồ chứa khoảng 400 tỷ đồng, cung cấp cho hơn 800.000 dân mùa khô hạn và là hồ trữ ngọt lớn nhất miền Tây.
Mùa hạn mặn năm nay đến sớm, sâu bất thường và kéo dài khiến 6 tỉnh gồm Tiền Giang, Bến Tre, Long An, Kiên Giang, Cà Mau và Sóc Trăng phải công bố tình huống hạn mặn khẩn cấp. Hạn mặn gây thiệt hại 43.000 ha lúa, 80.000 hộ dân thiếu nước sinh hoạt. Chính phủ đã chi 530 tỷ đồng cho 8 tỉnh chống hạn mặn.
