Vì PVTex, hàng loạt doanh nghiệp bị đẩy vào "cửa tử"

"Đánh bạc" với đối tác mới

Được biết, vào tháng 4/2018 vừa qua, dưới sự chứng kiến của Thứ trưởng Bộ Công Thương Hoàng Quốc Vượng cùng hàng loạt các lãnh đạo cao cấp của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN), Công ty CP Hóa dầu và Xơ sợi Dầu khí (PVTex) đã tiến hành ký kết Biên bản ghi nhớ về Hợp tác sản xuất kinh doanh với Tập đoàn An Phát Holdings (APH). Theo PVN đây được xem là một trong những nỗ lực chính nhằm khởi động lại Nhà máy Xơ sợi Đình Vũ vốn đã ngừng hoạt động suốt một thời gian dài.

Vì PVTex, hàng loạt doanh nghiệp bị đẩy vào "cửa tử"

Tuy nhiên liên doanh PVTex - APH lại được đặt dấu hỏi rất lớn về khả năng thành công khi trong lĩnh vực xơ sợi APH được liệt vào hàng tân binh (thành lập ngày 30/03/2017), chưa hề có kinh nghiệm cũng như đối tượng khách hàng tiêu thụ cụ thể. Mặt khác, Công ty CP Xơ sợi An Sơn, đơn vị vừa được APH thành lập vào tháng 4/2018 để ký hợp đồng gia công với PVtex chỉ có vốn điều lệ 10 tỷ đồng.

Không chỉ vậy, thời hạn của hợp đồng gia công giữa 2 bên chỉ là 12 tháng, có thể dừng bất cứ khi nào. Đồng thời với việc chỉ khởi động tối đa 10 máy với sản lượng khoảng 500 tấn/tháng là quá nhỏ so với tổng công suất thiết kế của Pvtex là 15.000 tấn/tháng, tương ứng 3,3%). Với những thông số này, để APH vực dậy một PVTex có vốn đầu tư gần 7.000 tỷ đồng và đang trong tình trạng nợ đầm đìa là điều gần như bất khả thi.

Đáng chú ý, điều kiện quan trọng nhất được APH đưa ra để hợp tác thành công với PVTex là doanh nghiệp (DN) này phải có được một phần sản phẩm hạt nhựa PP từ Công ty Cổ phần lọc hóa dầu Bình Sơn (BSR), đơn vị hiện đang có hơn 92% cổ phần nằm trong tay PVN. Và cũng Phó Tổng giám đốc PVN Lê Mạnh Hùng đã “tích cực” ký văn bản gửi tới Người đại diện phần vốn của Tập đoàn tại BSR vào tháng 6/2018 vừa qua nhằm hiện thực hóa điều kiện mà APH đã đưa ra ở trên. Cũng trong văn bản đó, PVN yêu cầu mọi việc phải tuân thủ các quy định của pháp luật, đảm bảo công bằng, minh bạch và cạnh tranh.

Mặc dù vậy các diễn biến sau đó lại hoàn toàn trái ngược với "công bằng, minh bạch, cạnh tranh" khi vào cuối tháng 7/2018, BSR đã tổ chức một cuộc họp với 5 đối tác là khách hàng lâu năm của mình nhằm bàn thảo về điều kiện của APH và toàn bộ các DN tham gia đều phản đối khi cho rằng điều này sẽ đẩy họ vào tình trạng vô cùng khó khăn, trong khi các DN này luôn thực hiện đúng cam kết của hợp đồng.

Cụ thể, PVN chỉ đạo BSR cắt giảm 35% khối lượng hạt nhựa PP đã ký (tương đương 4.500 tấn/tháng) để bán cho APH với thời hạn 5 – 10 năm. Nếu điều này thành hiện thực, APH sẽ là DN tiêu thụ hạt nhựa PP lớn thứ 2 của BSR. Câu hỏi được đặt ra lúc này là nếu việc giải cứu PVTex không thành công như kế hoạch thì khối lượng hạt nhựa nêu trên sẽ đi về đâu? Ai sẽ là đối tượng phải chịu trách nhiệm với các rủi ro của BSR khi mà hệ thống phân phối đang ổn định, giờ đây đang có nguy cơ bị đổ vỡ?

Theo phía BSR, trong những tháng đầu năm 2018, các đối tác đã thực hiện rất tốt cam kết tiêu thụ sản phầm hạt nhựa PP nhưng việc chia sẻ lượng cho APH lại là vấn đề phát sinh bất ngờ theo ý kiến chỉ đạo cùa PVN. Từ đây có thể thấy, dường như BRS không hề có hứng thú cung ứng sản phẩm cho một đối tác “tay mơ” như APH mà hành động này chỉ xuất hiện khi có những “mệnh lệnh hành chính” từ chính “mẹ” mình – PVN.

Được biết, cả 5 đối tác hiện tại của BSR đều khẳng định việc giảm sản lượng hạt nhựa PP sẽ khiến DN gặp thiệt hại lớn về tài chính. Bởi hợp đồng được ký kết với BSR đều là dài hạn nên các DN tham gia đã đầu tư nhiều chi phí vào cơ sở hạ tầng, phương tiện vận tải, nhân sự, chi phí phát ừiển thị trường, hệ thống logistics, chi phí giữ khách hàng... đặc biệt là các cam kết với khách hàng nước ngoài, nên nếu có sự thay đổi về sản lượng PP sẽ gây thiệt hại lớn cho DN.

Mặc dù các DN đối tác lâu năm của BSR đã liên tục đưa ra các lý do thiệt hơn trong việc bắt tay với APH nhưng các ý kiến này đều bị dẹp bỏ một cách không thương tiếc. Bởi liên tiếp trong tháng 9/2018, cả phía BSR lẫn PVN đều có Nghị quyết “thông qua” việc bán sản lượng hạt nhựa PP từ 2 công ty con là Tổng Công ty Dung dịch khoan và Hóa phấm Dẩu khí và Công ty CP Nhà và Thương mại Dầu khí (xấp xỉ 3.000 tấn/tháng), thời gian áp dụng từ tháng 9/2018.