Tọa đàm trực tuyến “Doanh nghiệp bản lĩnh vượt khó Covid-19”

Về phía TP, trong năm 2020, TP đã ban hành và triển khai các giải pháp cấp bách tháo gỡ khó khăn cho sản xuất, kinh doanh, bảo đảm an sinh xã hội ứng phó với dịch bệnh Covid-19, cụ thể như:Bổ sung kinh phí từ nguồn vốn ngân sách ủy thác qua Chi nhánh Ngân hàng chính sách xã hội cho vay đối với người nghèo và các đối tượng chính sách nhằm hỗ trợ giải quyết việc làm, phát triển nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới, nâng cao đời sống nông dân, hỗ trợ cho người lao động, bảo đảm an sinh và duy trì trật tự an toàn xã hội; HĐND TP đã kịp thời ban hành 05 Nghị quyết hỗ trợ gần 500 tỷ đồng cho các đối tượng đặc thù trên địa bàn TP; rà soát, giãn, hoãn, hơn 17.500 tỷ đồng tiền thuế cho các DN trên địa bàn. Đồng thời, triển khai các chính sách, nâng cao chất lượng, hiệu quả hợp tác đầu tư trong nước và nước ngoài. Năm 2021, TP tiếp tục chỉ đạo quyết liệt đẩy mạnh cải cách TTHC, ứng dụng CNTT, mở rộng các dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, 4 theo hướng hỗ trợ người dân và DN tối đa. Đồng thời, thực hiện các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho DN bị ảnh hưởng do dịch bệnh Covid-19 như: Hỗ trợ kinh phí cho DN thành lập mới; chỉ đạo các ngân hàng thương mại thực hiện tốt Chương trình kết nối Ngân hàng - DN; thực hiện các gói hỗ trợ cho vay sản xuất, kinh doanh như: Cơ cấu lại thời hạn trả nợ, miễn giảm lãi vay, giữ nguyên nhóm nợ, giảm phí... đối với khách hàng gặp khó khăn do ảnh hưởng của dịch Covid-19. Các tổ chức tín dụng trên địa bàn đã chú trọng tăng trưởng tín dụng, đưa ra nhiều gói chương trình tín dụng ưu đãi, áp dụng các chính sách lãi suất linh hoạt, tạo điều kiện thuận lợi cho DN tiếp cận vốn cho sản xuất kinh doanh. Triển khai các cơ chế, chính sách ưu đãi hỗ trợ DN đầu tư nghiên cứu và đổi mới công nghệ; hỗ trợ DN khởi nghiệp và khởi nghiệp sáng tạo; triển khai các giải pháp duy trì, phục hồi sản xuất, kinh doanh: thúc đẩy phát triển mạnh các ngành có ưu thế, có cơ hội phát triển như: sản xuất nông nghiệp; sản xuất các sản phẩm phục vụ phòng, chống dịch bệnh Covid-19 (thiết bị bảo vệ sức khỏe, khẩu trang; hóa chất vệ sinh, khử trùng; thiết bị y tế: máy thở, dụng cụ xét nghiệm; dược phẩm); thúc đẩy phát triển mạnh các lĩnh vực dịch vụ: thông tin, truyền thông; thương mại điện tử; thanh toán online; giáo dục trực tuyến;…theo tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại các Nghị quyết.

Về phía Trung tâm, mặc dù không phải là đơn vị trực tiếp triển khai các gói hỗ trợ DN theo tinh thần tại các Nghị quyết 42/NQ-CP và Nghị quyết 84/NQ-CP. Tuy nhiên, trong năm 2020, Trung tâm đã tham mưu xây dựng và tích cực triển khai các chính sách hỗ trợ DN được ban hành tại các Đề án: Hỗ trợ khởi nghiệp và khởi nghiệp sáng tạo; triển khai chương trình đào tạo nguồn nhân lực cho các DN nhỏ và vừa (DNNVV) và hộ kinh doanh; phối hợp với các đơn vị trong Sở nghiên cứu các biện pháp cải cách thủ tục hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, nâng cao năng lực quản trị và khởi sự kinh doanh cho DN, góp phần nâng cao năng lực cho doanh nghiệp đủ sức chống chọi với những tác động tiêu cực từ dịch bệnh Covid-19, phục hồi sản xuất kinh doanh.

Đến nay, các chính sách hỗ trợ DN, thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh của TP đang được triển khai quyết liệt, đồng bộ, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội của Thủ đô, ứng phó với dịch bệnh Covid-19.

Bạn đọc Lý Tú Anh (Hoàn Kiếm, Hà Nội) hỏi:

Ông nhận định như thế nào về đợt dịch Covid-19 bùng phát lần thứ 4 này và tác động đến doanh nghiệp ra sao? Trong những đợt bùng phát dịch bệnh trước đó, nhà nước cũng đã có nhiều cơ chế chính sách để hộ trợ, tuy nhiên, dường như chính sách vẫn chưa đến được với doanh nghiệp? Ông nhận định như thế nào về việc này?  Đặc biệt trong bối cảnh giá nguyên nhiên vật liệu liên tục tăng cao, dịch Covid-19 làm nguồn cung đứt gãy, doanh nghiệp khó chồng khó? Ông có kiến nghị gì đối với Chính phủ, các bộ, ngành chức năng.

Chuyên gia kinh tế Phan Đức Hiếu trả lời:

Về mặt vĩ mô, số liệu thống kê về DN trong những tháng đầu năm vẫn rất quan ngại. Trong khi số DN thành lập mới và quay trở lại kinh doanh cơ bản không thay đổi so với thời gian trước. Tuy nhiên số DN rút lui và tạm ngừng kinh doanh là rất cao. Thống kê 4 tháng đầu năm, con số DN tạm ngừng kinh doanh là 28.000, trong khi năm 2019 chỉ có 16.000.

Về nguyên nhân, theo tôi một phần rất lớn do Coid-19. Covid-19 ảnh hưởng tới tất cả các DN, ở các mức độ khác nhau. Thậm chí, làn sóng Covid-19 lần thứ tư còn rất nguy hiểm, khi đánh vào 2 cơ sở của nền kinh tế mà Chính phủ cố giữ vững thời gian qua. Đó là cơ sở y tế và khu công nghiệp.

Chuyên gia kinh tế Phan Đức Hiếu – Phó Viện trưởng Viện Quản lý kinh tế T.Ư trao đổi tại buổi tọa đàm. Ảnh: Thanh Hải. 

Với các chính sách hỗ trợ DN thời gian qua, chúng ta cần phải rút ra 2 bài học.Câu chuyện hiện nay khẩn cấp hơn rất nhiều, chúng ta không còn nhiều thời gian bàn giải pháp mà phải có giải pháp thực thi ngay. Tôi khẳng định chi phí DN sẽ bị đội lên rất nhiều từ các chi phí bỏ ra để phòng dịch Covid-19.

Thứ nhất: Các gói hỗ trợ thời gian qua vô tình bỏ qua đối tượng là nông dân sản xuất hàng hóa. Điều này thể hiện qua đợt dịch ở Hải Dương, khi nông sản bị ách tắc tiêu thụ. Do vậy, các đối tượng cần phải tính toán, cân nhắc kỹ hơn.

Tiếp đó, các gói hỗ trợ phải tiếp cận theo hướng công bằng, thiết thực hơn. Ví dụ: Khi hỗ trợ DN lại đưa ra những tiêu chí đi ngược lại nỗ lực của họ. Đáng lẽ phải ghi nhận, hỗ trợ các DN đang tiếp tục duy trì, đẩy mạnh sản xuất kinh doanh thì chúng ta lại chỉ quan tâm đến các DN phá sản, ngừng kinh doanh...

Nếu chúng ta mạnh dạn giảm thuế, hỗ trợ DN chi phí phòng chống dịch thì sẽ công bằng hơn cho các DN đang tiếp tục trụ vững trong dịch Covid-19.

Về các giải pháp, theo tôi Chính phủ nên tiếp tục động viên DN, DN đang rất chủ động. Trong gói giải pháp, về mặt chống dịch cần quan tâm đến vaccine. Vaccine chưa phải là tất cả nhưng là quan trọng hiện nay, chúng ta chậm vaccine là sẽ chậm cuộc chơi so với thế giới. Do vậy tôi đề xuất ngoài vaccine từ nguồn của Chính phủ, chúng ta nên có cơ chế để DN tự tìm kiếm và chi trả để tiêm vaccine cho người lao động. Làm được điều này, nguồn vaccine của Chính phủ sẽ càng công bằng hơn để tiếp cận với những đối tượng khác trong xã hội.

Bạn đọc Trương Thị Mai (Quận Ba Đình, Hà Nội) hỏi:

Thời gian vừa qua, đã có rất nhiều gói hỗ trợ của Chính phủ triển khai tới các DN, nhưng các DN nhỏ và vừa không dễ tiếp cận, nguyên nhân do yêu cầu quá cao và chưa phù hợp với thực tiễn khó khăn của DN. Vì vậy, Chính phủ cần nghiên cứu và có thêm gói hỗ trợ mới. Quan điểm của ông như thế nào?

Ông Vũ Tiến Lộc trả lời:

Các ý kiến của DN rất chính xác. Đúng là trong thời gian vừa qua các giải pháp hỗ trợ của Chính phủ  đưa ra tương đối đồng bộ, toàn diện. Các gói hỗ trợ về tài khoá, chính sách thuế, gói hỗ trợ tín dụng, gói hỗ trợ an sinh xã hội tiền lương, nhà ở… Tuy nhiên, các biện pháp thực hiện còn rất hạn chế như gói hỗ trợ tín dụng, gói hỗ trợ trả lương cho người lao động. 

Sắp tới trên cơ sở ý kiến của các DN, VCCI sẽ rà soát và đề xuất lên Chính phủ cần xây dựng quy trình thủ tục minh bạch, đơn giản, dễ tiếp cận phù hợp với DN nhỏ và siêu nhỏ. VCCI với chức năng của mình sẽ phối hợp với các Hiệp hội khảo sát DN làm sao kiến nghị với Chính phủ và bộ, ngành. 

 Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) Vũ Tiến Lộc trao đổi tại buổi tọa đàm. Ảh: Thanh Hải.

Về dòng vốn FDI, trong bối cảnh làn sóng chuyển dịch đang diễn ra, cần có giải pháp đẩy mạnh kết nối DN trong nước và FDI. Tôi cho rằng bên cạnh các biện pháp hỗ trợ thì các chính sách về thể chế rất quan trọng. Làm sao để các thủ tục hành chính phải thiết kế theo tinh thần mới dễ dàng hơn, giảm thời gian, chi phí cho DN. Ví dụ giải quyết vấn đề tăng trưởng việc làm, thủ tục đầu tư, thủ tục xuất nhập khẩu… và các giải pháp tiếp tục mở cửa thị trường làm sao hỗ trợ DN tiếp cận thị trường 

Về phát triển thị trường nội địa, cần đẩy mạnh các cuộc vận động "Người Việt Nam dùng hàng Việt Nam", "Hàng Việt chinh phục người Việt" để tiếp sức cho DN.

Cùng với đó, cần xây dựng kịch bản diễn biến của thị trường để giúp DN chủ động thực hiện các giải pháp phòng, chống dịch Covid-19 trong mọi tình huống để hạn chế thấp nhất ảnh hưởng đến tình hình sản xuất, kinh doanh.

Bạn đọc Tạ Chấn Hưng (Long Biên, Hà Nội) hỏi:

Vượt khó Covid-19, Sunhouse và May 10 đều vẫn thực hiện trách nhiệm xã hôi với cộng đồng, ủng hộ nơi tuyến đầu chống dịch, sẻ chia với người dân bị thiên tai, bão lũ hàng tỷ đồng. Trước tiên xin hỏi các doanh nghiệp  động lực nào thôi thúc?

Ông Thân Đức Việt trả lời:

Đặc thù của ngành may mặc và cụ thể là May 10 là sử dụng nhiều lao động, mà trong dây chuyền sản xuất, với quy mô hiện nay là 8.000 lao động trực thuộc May 10 và 4.000 ở các công ty liên kiết, thì chúng tôi có tổng cộng 12.000 lao động làm tại 18 nhà máy ở nhiều tỉnh/thành phố, đây là vấn đề khó khăn khi phải thực hiện mục tiêu kép vừa phòng chống dịch vừa thúc đẩy sản xuất kinh doanh.

Két quả trong năm 2020, May 10 tự đánh giá đã có nhiều giải pháp đồng hành chia sẻ và thực hiện nghiêm túc chỉ đạo của chính phủ, địa phương để trong 300 ngày công của May10 không có bất kì ca nhiễm F0 hay F1 nào, công ty của chúng tôi cũng đảm bảo đủ công ăn việc làm cho 12.000 cán bộ.

Về kết quả kinh doanh, do đặc thù ngành may mặc, chúng tôi đặt mục tiêu doanh thu 2020 ở mức 70% của 2019 do tác động từ sự đứt gẫy chuỗi cung ứng, dừng cầu đột ngột. Trong bối cảnh này, May 10 đã đưa ra giải pháp sáng tạo chuyển đổi làm mặt hàng bảo hộ y tế, khẩu trang…

Theo đó, doanh thu năm 2020 đã đạt trên 3.800 tỷ, vượt 30% kế hoạch, cho đù đây là con số không cao nhưng so với mức trung bình ngành thì tương đối cao.

Tổng hợp lại, khó khăn với May 10 là rất lớn, bởi với quy mô nhiều lao đọng, dù chỉ có 1 ca nhiễm nhưng sẽ ảnh hưởng toàn bộ dây chuyền và phải đóng cửa nhà máy.

Các biện pháp phòng dịch trước hết là xây dựng kịch bản, nếu xảy ra dịch thì bảo vệ con người như thế nào, hay như cách nào để duy trì đơn hàng và đáp ứng nhu cầu xuất hàng…

May 10 cũng có hơn 200 cửa hàng kinh doanh và buộc phải đóng cửa khi có chỉ thị 16.  Ngoài ra, hệ thống giao dục mầm non, trường dạy nghề, khi có dịch thì các sinh viên phải nghỉ học, thì cần giải pháp quản lý như thế nào.

 Tôi nghĩ May 10 đã làm khá tốt phòng chống dịch, quan trọng nhất là rà soát, truy vết, khoanh vùng người lao động có tiếp xúc hoặc ở gần bán kính cá nhiễm F0, F1, làm triệt để kiên quyết, yêu cầu cách ly F2, và thậm chí là F3 tại nhà.

 Và khi chặn dịch thì lại nảy sinh vấn đề ảnh hưởng dây chuyền sản xuất, thì cần bố trí lao động linh hoạt trong dây chuyền như thế nào.

 Bên cạnh đó, việc thực hiện khâu tuyên truyền cũng rất quan trọng.

 Dịch Covid khả năng lây đa phần là tiếp xúc trực tiếp hoạc lây lan qua không khí trong môi trường kín, do đó, tuyên truyền khi làm việc trong dây chuyền bao gồm việc yêu cầu ngừoi lao động không nói chuyện khi làm việc, hay từ nhà máy đi đến nhà ăn dù chỉ mấy trăm m cũng không được tiếp xúc, cùng với đó là các biện pháp như khử khuẩn, đo nhiệt độ…

 Chúng tôi cũng thực hiện đầy đủ 5K đối với người lao động từ cổng vào, ngăn nguồn lây…

 Các bàn ăn đều sử dụng vách ngăn và giới hạn số người từ 6 thành 4, mỗi người 1 buồng, trên bàn thì có poster tuyên truyền để người lao động khi ăn dù chỉ 5 phút cũng nhìn vào đó để thực hiện.

 Kết quả an toàn của May10 trong 2020 và 4 tháng đầu năm là sự nghiêm túc quyết liệt chỉ đạo cấp trên về chống dịch, đồng lòng chia sẻ đồng hành của người lao động, bởi nếu tuyên truyền mà không có sự hỗ trợ hợp tác của người lao động thì rất khó.

 Đợt dịch lần 4 này, chúng tôi thấy đây là lần bùng phát có nguy cơ ảnh hưởng lớn sâu rộng tới hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và nguy cơ sức khoẻ người lao động. Chúng tôi đã phải căng mình chống dịch từ 6h sáng -12h đêm, theo dõi trên tất cả các ban phòng chống dịch, xây dựng tổ phòng chống Covid-19 tại công ty, vì khả năng lây nhiễm biến chủng mới rất lớn. Nhưng dù cho hiện có làm tốt, thì cũng không có nghĩa là tương lai không có nguy cơ.

 Về ảnh hưởng hoạt động sản xuất, May 10 có DN bạn ở Bắc Ninh phải đóng cửa 21 ngày, cả 1 năm hoạt động của ngành là mùa vụ và dựa vào ngày công lao động khoảng 300 ngày công/1 năm. Nếu đóng cửa 21 ngày, tức mất 7% tổng thời gian làm việc cả năm, với ngành may thì mất 1 ngày công cũng đã rất ảnh hưởng tới tiến độ giao hàng. Do đó,  đây là bài toán khó với DN sử dụng nhiều lao động như may, điện tử.

 Giả định với dãn cách hiện nay, số ca nhiễm tăng quá tầm kiểm soát chính phủ, nếu áp dụng tiếp hình thức dãn cách với các chỉ thị 15, 16, 19, thì với chỉ thị 15,19 thì chúng tôi vẫn bảo toàn được hoạt động và phòng chống dịch, nhưng nếu 16 xảy ra thì khó khăn rất lớn bởi gần như chúng tôi phải bế quan toả cảng.

 Tại đơn vị bạn ở Thuận Thành, chỉ thị 15,16 vẫn cho phép DN hoạt động, nhưng với DN sử dụng nhiều lao động, ở các địa phương có dịch thì lao động không thể đi làm, điều này khiến DN thiếu lao động nghiêm trọng để phục vụ sản xuất.

 Do đó, tôi đề xuất có quy định cụ thể về giãn cách thế nào thì là được phong toả tại thôn xã phường, thế nào được đi làm, nếu không rất khó để chúng ta có thể thực hiện mục tiêu kép. 

Bạn đọc Đào Nguyên Phong (dnphong@gmail.com) hỏi:

Sunhouse là một trong những DN có hoạt động tăng trưởng trong năm 2020 và đầu năm 2021, ông Nguyễn Xuân Phú có thể cho biết, thực hiện những giải pháp nào để phòng chống dịch trong khi vẫn đảm bảo tiến độ sản xuất, kinh doanh?

Ông Nguyễn Xuân Phú trả lời:

Bản thân Sunhouse trong năm 2020 giống như các DN khác gặp hoàn cảnh rất bất định trước dịch bệnh. Không may nữa là chúng tôi gặp phải sự cố cháy kho hàng chiếm tới 20% tổng tài sản công ty. Bất cứ doanh nghiệp nào cũng có thể gặp rủi ro, không chỉ là dịch bệnh, mà còn nhiều yếu tố xã hội tác động. Làm sao để chống chọi với rủi ro đồng thời vẫn ổn định phát triển sản xuất là bài toán của mọi doanh nghiệp.

Với dịch bệnh, nếu chỉ 1 người trong khu vực doanh nghiệp dính dịch cũng có thể dẫn đến ngừng sản xuất bất cứ lúc nào hoặc các thị trường bị phong tỏa có thể làm đứt gãy chuỗi cung ứng và nguồn cầu. Kinh nghiệm của Sunhouse trong giai đoạn trước là khi dịch bùng ra, chúng tôi đã họp ngay với các cán bộ cấp quản lý để đặt ra những kịch bản như phong tỏa trong khu vực hẹp, phong tỏa thành phố, phong tỏa vùng miền. Từng dịch bệnh sẽ phải làm gì.

Chủ tịch HĐQT Công ty CP Tập đoàn Sunhouse, Phó Chủ tịch Hanoisme Nguyễn Xuân Phú trao đổi tại buổi tọa đàm. Ảnh: Thanh Hải

Ví dụ, nếu phong tỏa  từng phần, chúng tôi sẽ chia nhiều kho hàng để không bị đứt gãy. Nhà máy chia ra nhiều nếu một nhà máy bị dính thì các nơi khác bù vào. Năm vừa rồi , bộ phận kinh doanh tài chính chứng khoán trở thành bộ máy kiếm tiền chính… Tựu chung lại phải đa kênh, thị trường. May mắn là năm 2020 doanh số xuất khẩu tăng gấp 5 lần so với năm trước đó. Cần chia ra nhiều hướng để đa dạng thị trường, kênh phân phối, kiếm tiền sẽ giúp bình ổn.

DN cần có dự phòng, nếu trong bức tranh kinh doanh không có khoản này rất nguy hiểm. Ví dụ như DN chúng tôi, khách hàng có khoản tiền gửi đủ để trả lương cho bộ máy trong vòng 3 năm. Cần cân đối giữa phần vay, phần dự phòng, hàng hóa… Bên cạnh đó cần có những dự báo, công tác dự phòng cần được chú trọng. nhiều khi nguồn tiết kiệm chỉ được phép dùng trong giai đoạn cực kỳ khó khăn hay gặp rủi ro.

Những chiến lược này đã giúp Sunhouse dù bị 2 cú sốc lớn, kết thúc năm tài chính vẫn tăng trưởng khoảng 15% kể cả doanh thu lẫn lợi nhuận, sau khi bù đắp tất cả rủi ro. Năm nay nếu nhận định đúng, xuất khẩu của chúng tôi có thể tăng vượt khoảng 1.000 tỷ. Đây là cơ hội để xuất khẩu cân bằng cho thị trường nội địa yếu, bởi Châu âu và Mỹ đang phục hồi tốt.

Năm ngoái tôi đã nhận định, bản thân dịch bệnh nếu dùng cách cũ, sẽ không còn hiệu quả. Dịch bệnh bùng toàn thế giới, do vậy chúng ta cần sẵn sàng đón nhận rủi ro một cách khôn ngoan. Những đứa trẻ trong gia đình sướng, bị ngăn tiếp xúc đất,  thì một khi tiếp xúc lại dễ nhiễm bệnh so với những đứa trẻ nông thôn được thả chơi rông.

Chống dịch cực đoan là rất nguy hiểm, giống như đứa trẻ không được tiếp xúc gió nắng bên ngoài. Việc ngăn ngừa dịch bệnh là không thể tuyệt đối và phải chung sống với nó một cách khôn ngoan.