Chờ đợi bước tiến mới trong tái cơ cấu ngân hàng

Theo lý giải của NHNN, quá trình tái cơ cấu ngân hàng yếu kém chậm là bởi việc tìm kiếm, đàm phán NHTM đủ điều kiện nhận chuyển giao bắt buộc (năng lực tài chính, quản trị, kinh nghiệm cơ cấu TCTD yếu kém) kéo dài, khó khăn do phụ thuộc lớn vào việc tự nguyện tham gia của các NHTM. Hơn nữa, các ngân hàng nhận chuyển giao bắt buộc cũng cần thời gian để thuyết phục cổ đông, nhất là cổ đông lớn, cổ đông chiến lược nước ngoài đồng thuận tham gia nhận chuyển giao bắt buộc.

Ngoài ra, cơ chế chính sách, nguồn lực tài chính để xử lý TCTD yếu kém nói chung và để xây dựng phương án chuyển giao bắt buộc các ngân hàng mua bắt buộc còn nhiều bất cập, vướng mắc, thủ tục kéo dài. Việc phối hợp, tham gia ý kiến của các bộ, ngành liên quan còn kéo dài do việc xử lý các ngân hàng yếu kém phức tạp, chưa có tiền lệ.

Thực tế, dù cơ hội là rất lớn, song việc tiếp quản và tái cơ cấu các ngân hàng 0 đồng cũng đặt ra nhiều thách thức, đòi hỏi đầu tư nhiều nguồn lực, công sức. Đó là bài toán về nợ xấu và tài sản không hiệu quả. Nếu xét ở góc độ tài chính đơn thuần thì hầu hết các ngân hàng 0 đồng đều bị lỗ lũy kế và đang tiếp tục lỗ.

Vietcombank cho biết, CB là pháp nhân độc lập và không thực hiện hợp nhất báo cáo tài chính (BCTC) vào BCTC hợp nhất của VCB. Cùng với đó, VCB thực hiện các quyền của chủ sở hữu đối với CB theo quy định và không góp vốn vào CB trong thời gian CB còn lỗ lũy kế; VCB tham gia quản trị, điều hành và triển khai các biện pháp hỗ trợ như phương án chuyển giao bắt buộc được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt.

Trong khi đó, dù lãnh đạo MB cam kết việc nhận chuyển giao bắt buộc TCTD không ảnh hưởng đến sức khỏe tài chính, cổ tức của ngân hàng, song hàng loạt cổ đông vẫn tỏ ra lo lắng về việc ngân hàng phải nhận "khúc xương" ngân hàng yếu. Nhiều cổ đông lấy ví dụ các trường hợp sáp nhập ngân hàng yếu thời gian qua (ví dụ Sacombank sáp nhập Ngân hàng TMCP Phương Nam) sau đó đều mất nhiều năm mới xử lý được các tồn tại của ngân hàng yếu.

Quyết tâm xử lý ngân hàng yếu kém

Theo NHNN, chuyển giao bắt buộc là một trong các phương án để cơ cấu lại các TCTD được kiểm soát đặc biệt, được quy định tại Luật Các TCTD. Đây là một trong những giải pháp cơ cấu lại hệ thống các TCTD gắn với xử lý nợ xấu nhằm góp phần bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô, an ninh tài chính tiền tệ quốc gia, ổn định chính trị và trật tự, an toàn xã hội.

Vấn đề này được các cấp có thẩm quyền quan tâm, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo quyết liệt; NHNN đã phối hợp chặt chẽ các bộ, ngành và các cơ quan liên quan chỉ đạo các ngân hàng xây dựng phương án chuyển giao bắt buộc trình cấp có thẩm quyền phê duyệt theo đúng các quy định của pháp luật.

“Mục tiêu của việc chuyển giao là từng bước khôi phục hoạt động bình thường, khắc phục các yếu kém, đưa 2 ngân hàng dần trở thành ngân hàng có tình hình tài chính lành mạnh, bảo đảm khả năng hoạt động liên tục” - NHNN nhấn mạnh.

Hiện, ngoài CBBank và OceanBank, hai ngân hàng khác là GPBank và DongA Bank dự kiến sẽ tiếp tục hoàn thiện phương án và chuyển giao trong tương lai. Riêng với SCB, trên cơ sở báo cáo đánh giá tổng thể thực trạng và đề xuất chủ trương cơ cấu lại của SCB cùng Ban Kiểm soát đặc biệt SCB, NHNN đang tìm kiếm nhà đầu tư tham gia cơ cấu lại SCB để trình Chính phủ xem xét, quyết định chủ trương cơ cấu lại SCB theo quy định.

Tình trạng này được kỳ vọng sẽ có thay đổi trong bối cảnh một số ngân hàng lên kế hoạch triển khai và dự kiến hoàn tất việc nhận chuyển giao một ngân hàng yếu kém trong năm nay, khi NHNN đẩy mạnh tái cơ cấu hệ thống.

NHNN cho biết, thời gian tới sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, cơ quan liên quan thực hiện các giải pháp để xử lý cơ bản các TCTD yếu kém; triển khai quyết liệt Đề án “Cơ cấu lại hệ thống các TCTD gắn với xử lý nợ xấu giai đoạn 2021 - 2025"; tập trung triển khai chỉ đạo của các cấp có thẩm quyền về việc cơ cấu lại, xử lý các ngân hàng yếu kém, bảo đảm ổn định tình hình hoạt động và hỗ trợ các ngân hàng này từng bước phục hồi; thực hiện triển khai nhiều biện pháp và nâng cao hành lang pháp lý qua Luật Các TCTD năm 2024.