Theo thống kê của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cho thấy, trong năm 2022, mã QR tăng cả về số lượng cũng như là giá trị. Cụ thể, thanh toán qua mã QR tăng đến 225% về số lượng và 243% về giá trị so với năm 2021. Điều này cho thấy, phương thức thanh toán bằng mã QR ngày càng trở nên quen thuộc đối với người tiêu dùng.
Tuy nhiên, tình trạng lừa đảo bằng mã QR đã ghi nhận tăng mạnh trên thế giới. Tại Việt Nam cũng đã xuất hiện tình trạng này. Một số ngân hàng đã phát đi cảnh báo về tình trạng lừa đảo thẻ tín dụng thông qua mã QR.
Ảnh minh họa. (Nguồn ảnh: Internet)
Tại Việt Nam, vào đầu tháng 8 vừa qua, một số ngân hàng đã phát cảnh báo tình trạng lừa đảo thẻ tín dụng thông qua mã QR. Cảnh báo cho biết kẻ gian sau khi kết bạn qua mạng xã hội để trao đổi với nạn nhân sẽ gửi mã QR để người dùng quét. Mã này dẫn tới các website giả mạo ngân hàng, trong đó yêu cầu người dùng nhập thông tin như họ tên, số căn cước công dân, tài khoản, mã bí mật hoặc OTP. Từ đó, người dùng bị chiếm tài khoản.
Ông Nguyễn Duy Khiêm - đại diện Cục An toàn thông tin, Bộ Thông tin và Truyền thông - cho biết, mã QR (QR code) đã và đang phổ biến không chỉ tại Việt Nam mà trên toàn thế giới, đặc biệt sau đại dịch Covid -19 vừa qua cho thấy nhu cầu sử dụng mã QR tăng rất nhanh.
"Kẻ gian sau khi kết bạn qua mạng xã hội sẽ trao đổi với nạn nhân và gửi mã QR để người dùng quét. Mã này sẽ dẫn tới các trang web giả mạo của ngân hàng, yêu cầu người dùng cung cấp thông tin cá nhân như họ tên, số căn cước công dân, số điện thoại, thậm chí cả mật khẩu, mã OTP, từ đó chiếm tài khoản của người dùng" - ông Nguyễn Duy Khiêm cho biết.
So với đường dẫn (link) độc hại truyền thống, đại diện Cục An toàn thông tin cho rằng, mã QR có lợi thế là có thể chèn trực tiếp email, tin nhắn, link... mà không bị các bộ lọc chặn lại. Do đó, hình thức lừa đảo thông qua mã QR đã trở nên phức tạp hơn so với trước đây.
Đại diện Cục An toàn thông tin, Bộ Thông tin và Truyền thông cho biết thêm: "Trên thực tế, bản chất của mã QR không phải là một mã độc tấn công trực tiếp mà chỉ là trung gian truyền tải nội dung, ứng dụng. Và người dùng có bị tấn công hay không phụ thuộc vào cách thức xử lý của mã QR đó".
Trước tình trạng lừa đảo bằng mã QR gia tăng, Cục An toàn thông tin, Bộ Thông tin và Truyền thông đã đưa ra một số khuyến nghị dành cho người dùng:
1 - Cần thận trọng khi quét mã QR, đặc biệt cảnh giác với các mã được chia sẻ ở những nơi công cộng hay thông qua các hội nhóm trên mạng xã hội, qua email...
2 - Xác định và kiểm tra kỹ càng thông tin về tài khoản người gửi mã QR.
3 - Xem xét các nội dung mà trang web được mã QR đưa tới. Trên trang web có đường dẫn và những trang web đảm bảo thường có đường dẫn quen thuộc, có giao thức HTTPS.
4 - Tuyệt đối không cung cấp thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng, tài khoản mạng xã hội...
5 - Sử dụng mật khẩu mạnh, có yếu tố xác thực.
Đối với các cơ quan, đơn vị tổ chức, cung cấp mã QR, cần lưu ý một số vấn đề như:
- Cần cảnh báo, tuyên truyền với người dùng về tình trạng lừa đảo bằng mã QR.
- Đưa ra các giải pháp xác minh đối với các giao dịch có dấu hiệu bất thường.
- Thường xuyên kiểm tra các mã QR dán tại các điểm công cộng.
