Sáng 13/8, TS. Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc (Bệnh viện Bạch Mai) cho biết, hiện Trung tâm tiếp nhận khám và điều trị cho 7 bệnh nhân bị nhiễm độc thiếc, trong đó 1 trường hợp đã tử vong.
Tất cả trường hợp đều có nồng độ thiếc trong máu cao, phần lớn cao gấp chục lần ngưỡng cho phép. Đây là những trường hợp nhiễm độc thiếc cấp tính đầu tiên tại Việt Nam được phát hiện.
7 bệnh nhân này đều làm việc chung tại bộ phận nghiền nhựa tái chế ở công ty sản xuất mành rèm ở Thanh Miện, Hải Dương. Trước khi vào làm việc, tất cả đều khỏe mạnh, nhưng sau khi vào làm việc thời gian ngắn (ngắn nhất 4 ngày, dài nhất 1 tháng), công nhân có chung biểu hiện rối loạn tâm thần, mất trí nhớ, lú lẫn, kích động, hành vi bất thường.
Kết quả chụp cộng hưởng từ sọ não cho thấy có tổn thương chất trắng lan tỏa trên não, xét nghiệm máu có nhiễm toan chuyển hóa, hạ kali máu nặng.
Trường hợp ngộ độc thiết đầu tiên được phát hiện là N.Đ.H (35 tuổi), nhập viện ngày 9/7 với biểu hiện rối loạn tâm thần, kích động, lẫn lộn, sau đó đi vào hôn mê. Trên phim cộng hưởng từ não có hiện tượng tổn thương chất trắng lan tỏa nặng nề, nhiễm toan chuyển hóa và hạ kali máu nặng.
Bố bệnh nhân mới mất được 49 ngày và bệnh nhân đang gặp trục trặc chuyện tình cảm, do đó khi xuất hiện các triệu chứng trên, người thân trong gia đình chỉ nghĩ đến yếu tố tâm thần. Bệnh nhân được đưa đến bệnh viện muộn khi các yếu tố bệnh chưa rõ ràng, diễn biến nặng, gia đình xin về nhà và đã tử vong.
TS Nguyễn Trung Nguyên cho biết hình ảnh phim cộng hưởng từ sọ não có tổn thương chất trắng lan tỏa trên não.
Tương tự, bệnh nhân N.K.C (42 tuổi, trú tại huyện Quỳnh Phụ, Thái Bình) vào viện trong tình trạng rối loạn tâm thần, mất trí nhớ, ở nhà lái xe đi lang thang quanh làng. Kết quả xét nghiệm máu có rối loạn nặng. Lo lắng cho tình trạng của bệnh nhân, các bác sĩ ở Trung tâm Chống độc đã tìm mọi cách để xét nghiệm, chẩn đoán, cấp cứu.
Tuy nhiên quá trình tìm kiếm và chẩn đoán gần như bế tắc trong khi cần phải chạy đua chẩn đoán, cứu sống bệnh nhân, đặc biệt cần phải phát hiện nhanh nguyên nhân để thông báo các cơ quan chức năng vào cuộc can thiệp, tránh để những người khác bị nhiễm độc và tử vong tiếp.
Các bác sĩ đã truy tìm tất cả các nguồn thông tin y học, bao gồm hỏi ý kiến của các bạn bè, chuyên gia, đồng nghiệp trên quốc tế về chống độc. Rất may đã tìm thấy trên y văn thế giới có một vài trường hợp bị bệnh khi làm việc trong hoàn cảnh gần tương tự.
Với sự giúp đỡ của Viện Hóa thuộc Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, bệnh nhân đã được chỉ định xét nghiệm nồng độ thiếc, phát hiện nồng độ thiếc trong máu bệnh nhân gấp 40 lần ngưỡng cho phép (200 mg/lít). Bệnh nhân được giải độc thiếc, lọc máu. Sau 1 tuần điều trị, trí nhớ bệnh nhân đã phục hồi.
Bệnh nhân H., đã tử vong nói trên, khi xét nghiệm lại mẫu máu còn lưu cho thấy nồng độ thiếc trong máu cao gấp trên 50 lần.
Trong số các bệnh nhân trên, có bệnh nhân đến kiểm tra mặc dù không có triệu chứng lâm sàng, nhưng khi xét nghiệm, bác sĩ thấy có hạ kali máu nặng, có nhiễm toan chuyển hóa hoặc tổn thương não trên phim cộng hưởng từ và nồng độ thiếc trong máu tăng rõ.
Bác sĩ Trung tâm Chống độc thăm khám cho bệnh nhân nhiễm độc thiếc.
Theo lời kể của các bệnh nhân, những người khác mới vào làm cùng bộ phận nhưng chỉ được ít ngày đã tự bỏ việc vì cảm thấy mệt, khó chịu.
Như vậy, theo các bác sĩ điều trị, rất có thể có những người khác bị nhiễm độc tương tự nhưng chưa được phát hiện, hoặc có thể nhầm lẫn với nhiều bệnh khác.
Bác sĩ Nguyên cho biết, các bệnh nhân trên bị nhiễm độc cấp tính thiếc, với các đặc điểm điển hình do hợp chất thiếc hữu cơ gây ra. Nhiễm độc thiếc là vấn đề sức khỏe nghề nghiệp môi trường mới ở nước ta và thực sự ảnh hưởng tới người lao động. Ở Việt Nam có lẽ đây là các ca đầu tiên ở trong nước được phát hiện. Trên thế giới cũng mới chỉ ghi nhận một số ca. Nguy cơ nhiễm độc thiếc ở nước ta là do hiện tượng tái chế nhựa và khai khoáng vẫn đang có ở nhiều nơi.
Đây là bệnh đặc biệt, từ trước đến nay chưa được nghĩ tới nên dễ bị bỏ quên, dễ nhầm với các bệnh khác, ví dụ tổn thương não chất trắng lại nghĩ do viêm não hoặc các bệnh não khác. Bệnh viện Bạch Mai đã có báo cáo Bộ Y tế, Sở Y tế địa phương, các cơ quan liên quan, về các trường hợp này, để phối hợp tìm ra nguyên nhân, giải quyết để không gây ra nhiễm độc tiếp.
Trung tâm chống độc cũng kêu gọi những công nhân làm việc trong các môi trường, vị trí như vậy khẩn trương đi kiểm tra sức khỏe, ít nhất là sàng lọc tại bệnh viện tỉnh (với Bệnh viện đa khoa tỉnh Hải Dương, Trung tâm đã có hướng dẫn về sàng lọc phát hiện nhanh).
Qua thông báo lại của Bệnh viện tỉnh và Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Hải Dương, đã có 15 bệnh nhân tới Bệnh viện tỉnh Hải Dương khám, trong đó có 8 bệnh nhân ù tai, nghe kém, 6 bệnh nhân có hạ kali máu. Các bệnh nhân này được khuyến cáo cần nhập viện để đánh giá tiếp và điều trị. Tuy nhiên chưa có ai trở lại nhập viện, do đó nguy cơ nhiễm độc và di chứng là rất đáng ngại.
|
Thiếc gồm có thiếc dạng nguyên thể kim loại, các hợp chất thiếc vô cơ và các hợp chất thiếc hữu cơ. Thiếc kim loại và thiếc vô cơ về cơ bản không độc. Các hợp chất thiếc hữu cơ có độc tính rất cao, rất dễ hấp thu qua đường hô hấp, qua da và qua đường tiêu hóa. Độc nhất là các hợp chất thiếc triethyl và thiếc trimethyl. Đây là các hợp chất có một công dụng là làm chất ổn định nhựa (plastic stabilizer), ổn định nhiệt (heat stabilizer), được cho vào nhựa giúp nhựa bền vững với nhiệt. Nhiễm độc thiếc hữu cơ gây nhiều tổn thương nặng ở các cơ quan, bao gồm não (gây các rối loạn tâm thần kinh và tổn thương chất trắng), tổn thương gan, thận, miễn dịch, máu,… Trên thế giới và trong nước vẫn chưa có phác đồ điều trị nhiễm độc thiếc, do đó việc điều trị khó khăn, các bác sỹ phải vừa điều trị vừa theo dõi sát để đánh giá điều chỉnh. Trong khi nguy cơ tổn thương não không rõ tiến triển ra sao, hồi phục, nặng lên hay di chứng. |
