Nông dân trồng mía phải bán nhà, bán đất vì thua lỗ

Theo ông Thuận những năm trước Tây Ninh được xem là vương quốc mía đường, diện tích mía hiện nay chỉ còn khoảng 14.000ha, nông dân bắt buộc phải bỏ cây mía. Giá thành mía khoảng 800 đồng/kg nhưng nhà máy chỉ mua 700 -750, có người bán nhà bán đất để trả nợ.

Ông Nguyễn Đăng Thuận cũng phản ánh tình trạng doanh nghiệp chèn ép nông dân bằng đủ mọi cách như trừ tạp chất, hạ thấp chữ đường... Theo Thông tư 29 về tiêu chuẩn mía nguyên liệu, cho phép có 3% tạp chất, tỷ lệ tạp chất trên 3% mới bị trừ thế nhưng hiện nay nhà máy đường trừ tất cả. “Bà con trồng mía không biết Thông tư 29 có còn hiệu lực hay không, có còn thi hành không chứ ở Tây Ninh không còn thi hành”.

Nguyễn Quốc Thế - Uỷ viên Hội nông dân trồng mía tỉnh Khánh Hoà cho biết, “Tôi trồng mía từ 1995 đến nay, từ lúc ngành mía đường Việt Nam  từ sản xuất đường thô đến nay đã đạt trình độ sản xuất thế giới. Hôm nay đau lòng, giá cả xuống thấp, chúng ta thua họ (một số quốc gia trong khu vực) vì không có sự đồng thuận của hệ thống chính quyền. Chúng ta thua Thái Lan về nguồn vốn hỗ trợ nông dân, người nông dân đang bán đất để trả nợ, không tha thiết gì cây mía nữa. Tôi Sẽ viết thỉnh nguyện thư gửi chủ tịch nước, Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công thương, bộ NN&PTNT để nước mắt của người nông dân không còn rơi nữa. Cần có chính sách hỗ trợ người nông dân phù hợp để họ không còn bán đất nữa (cả hội trường vỗ tay). Tôi không hiểu vai trò của Bộ Công thương để làm gì khi mà đường lậu nhập vào phá nát cả một nền sản xuất? Tôi thấy bộ trưởng Bộ NN&PTNT đặt vấn đề 4 triệu tấn bã mía để làm gì, tại sao không dùng để trồng nấm? Trời ơi! rơm dùng để trồng nấm thôi cũng đủ chết rồi (không có đầu ra). Đất đai trước đây trồng mía giờ tình hình tệ quá chuyển sang trồng cây gì? Trồng bưởi da xanh rồi đổ đống bán vỉa hè, trồng mận thì mận chín rụng đỏ gốc, trồng keo thì biết bao giờ mới có thu hoạch?”...

Cần áp dụng hạn ngạch nội địa cho đường nhập khẩu

Đại diện một số nhà máy đường đã có những tham luận kiến nghị các giải pháp cả cấp bách và lâu dài, tuy nhiên lúc này Chính phủ, Bộ Công thương... cần ưu tiên cho các giải pháp cấp bách bởi thời hạn bỏ hạn ngạch, thuế suất bằng 0 với mặt hàng đường đã cận kề (1/1/2020).

Theo ông Phạm Hùng Dương - thành viên của HHMĐVN, sau khi bỏ hạn ngạch, nếu cho phép nhập đường trắng thì các nhà máy đều chết, nhập đường thô thì nhập thế nào để cứu được nhà máy, cứu được nông dân mà không trái thông lệ hội nhập?

Giải pháp trước mắt là áp dụng hạn ngạch nội địa như cách Indonesia và Philippine đã áp dụng thành công. Với cách áp dụng hạn ngạch nội địa, cả Indonesia và Philippine vẫn đảm bảo được việc giữ mặt bằng giá mía hợp lý để bảo vệ người nông dân và ngành đường trong nước.

Về lâu dài, cần hỗ trợ cho nông dân 50% lãi suất đối với việc đầu tư cơ giới, đầu tư ruộng mía...

Ông Đặng Việt Anh – Công ty Cổ phần mía đường Tuy Hoà cho rằng, có sự chênh lệch nhận thức giữa các bên, ngành mía đường cần được đánh giá đúng đắn hơn, trình độ của ngành mía đường trong nước tương đồng các quốc gia trong khu vực. Nông dân Thái Lan được trợ giá gần 3.000 đồng/kg đường. Chúng ta hội nhập kinh tế thế giới nhưng cần có biện pháp hội nhập thành công, cần áp dụng kỹ thuật, đảm bảo quyền lợi của lợi ích nhiều bên. Cần áp dụng hạn ngạch nội địa cho việc đưa đường nhập khẩu hợp pháp vào Việt Nam, phải đưa vào kho dự trự, cấp giấy phép đưa vào tiêu thụ. Trong tình hình cấp bách về tài chính, cần cho các nhà máy đường vay, tạo điệu kiện cho nông dân vay sản xuất mía. Mua cây mía chỉ cần ổn định 900.000 đồng đến 1,1 triệu đồng/tấn, đảm bảo ngành mía đường ổn định.