Bất thường ngày ký hợp đồng?
Tháng 11/2003, ông David Dương - Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty California Waste Solutions (CWS) đến TP Hồ Chí Minh gặp gỡ lãnh đạo UBND TP, thể hiện mong muốn đầu tư vào lĩnh vực xử lý chất thải rắn đô thị.
Đầu năm 2004, UBND TP Hồ Chí Minh có chủ trương xây dựng Dự án xử lý rác Đa Phước với 3 mục tiêu gồm: Xây dựng nhà máy phân loại vật liệu tái chế áp dụng công nghệ hiện đại, xây dựng nhà máy chế biến compost (phân từ rác) và sản xuất phân hữu cơ, xây dựng bãi chôn lấp hợp vệ sinh.
 |
|
Vì quá ô nhiễm, những hộ dân sống gần bãi rác Đa Phước không dám dùng nước ngầm. |
Đến tháng 2/2004, UBND TP đồng ý chủ trương cho Công ty CWS lập dự án nghiên cứu khả thi trình UBND TP thông qua trong thời gian sớm nhất. Hai tháng sau, ông Lê Thanh Hải, Chủ tịch UBND TP thời điểm đó đưa ra kết luận giao Công ty CWS làm chủ đầu tư 100% vốn nước ngoài dự án Đa Phước, đồng thời chấp thuận cho Công ty này xây dựng cầu đi vào khu xử lý rác như là một phần trong dự án khả thi; chỉ định Sở Tài nguyên và Môi trường TP đền bù giải tỏa, giao quyền sử dụng đất 73ha trong giai đoạn 1 cho Công ty CWS ngay trong tháng 6/2004.
Tiếp đến tháng 9/2004, Công ty CWS đề nghị xin thêm 50 ha đất để mở rộng và xây dựng Khu xử lý rác Đa Phước với lý do để “an toàn” hơn, đồng thời với việc trình bày khó khăn về tài chính trong giai đoạn đầu, Công ty này đã đề nghị TP trả trước 6 tháng tiền xử lý rác để dùng số tiền này xây dựng một phần cơ sở hạ tầng.
Và đến ngày 21/7/2005 giữa Sở Tài nguyên và Môi trường TP HCM với Công ty CWS đã ký Bản thỏa thuận với nội dung “Sở Tài nguyên và Môi trường phải giao đủ, giao liên tục không ngưng ngày nào từ 2.500 - 3.000 tấn rác/ngày cho Công ty CWS xử lý, đồng thời giao phần xây dựng cầu đi vào khu vực dự án Đa Phước cho chính Công ty CWS làm chủ đầu tư lập dự án và xây dựng. Chi phí xây cầu sẽ khấu trừ vào đơn giá xử lý mỗi tấn rác về sau”.
Trên cơ sở thẩm định và đề xuất của UBND TP và các Bộ, ngành liên quan, đến ngày 25/11/2005, Chính phủ đồng ý về nguyên tắc việc thực hiện Dự án bãi rác Đa Phước, giao UBND TP chịu trách nhiệm về các cam kết của mình trong việc chỉ đạo tổ chức thực hiện dự án.
Từ đây, Công ty CWS thành lập công ty thành viên là Công ty Trách nhiệm hữu hạn Xử lý chất thải rắn Việt Nam (Công ty VWS), do ông David Dương làm Chủ tịch Hội đồng Quản trị kiêm Tổng Giám đốc.
Đến ngày 28/2/2006, Sở Tài nguyên và Môi trường TP và Công ty CWS chính thức ký hợp đồng giao nhận, xử lý chất thải rắn, thời gian kéo dài đến ngày 27/12/2055 (khoảng 50 năm). Để đến tháng 11/2007, bãi rác Đa Phước chính thức đi vào hoạt động với công suất 3.000 tấn/ngày.
Đặc biệt, ngày 28/2/2006 UBND TP ra quyết định số 822/QĐ-UBND về việc ủy quyền cho Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường TP ký kết hợp đồng giao nhận và xử lý chất thải rắn với Công ty CWS.
Trong đó, Điều 2 của quyết định nêu rõ, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường có trách nhiệm chủ trì và phối hợp với Sở KH&ĐT, Sở Tư pháp, Sở Tài chính và các sở ban ngành có liên quan hoàn chỉnh nội dung hợp đồng, để trình UBND TP thông qua và tiến hành ký kết hợp đồng với nhà đầu tư trước ngày 15/3/2006.
Tuy nhiên ngày 28/2/2006, ngày mà UBND TP HCM ra quyết định nói trên cũng chính là ngày Sở Tài nguyên và Môi trường TP HCM và Công ty CWS chính thức ký hợp đồng giao nhận, xử lý chất thải rắn. Trong cùng một ngày liệu rằng có đủ thời gian để Sở Tài nguyên và Môi trường TP kịp phối hợp với Sở KH&ĐT, Sở Tư pháp, Sở Tài chính và các sở ban ngành có liên quan hoàn chỉnh nội dung hợp đồng theo đúng chỉ đạo của UBND TPHCM hay không?
Chưa kể sự gấp gáp, vội vàng của Sở Tài nguyên và Môi trường TP HCM đơn thuần là sự nhanh nhạy trong công việc hay còn lí do “lợi ích nhóm” nào khác, đến nay vẫn là một câu hỏi lớn?
 |
|
Công nhân đang xử lý rác tại Khu liên hợp xử lý chất thải Đa Phước của VWS. |
UBND TP đi “đường tắt”!
Liên quan đến dự án xử lý rác Đa Phước, trong 2 lần báo cáo Thủ tướng Chính phủ, Bộ KH&ĐT đều thể hiện rõ quan điểm không đồng ý với chủ trương về dự án.
Cụ thể, ngày 12/7/2005 Bộ KH&ĐT có công văn số 4665/BKH/TĐ&GSĐT đánh giá lại dự án Khu liên hợp xử lý chất thải rắn Đa Phước, báo cáo Thủ tướng Chính phủ và kiến nghị: “Qua phân tích, thấy tồn tại chủ yếu của dự án là nguồn tài chính chưa rõ ràng, yêu cầu trả phí xử lý rác 16,4USD/tấn là quá cao so với giá trong dự án đã được cấp phép tháng 5/2005 của Tập đoàn Lemna (Mỹ) chỉ 5USD/tấn. Năng lực tài chính của chủ đầu tư yếu, không đảm bảo vốn triển khai dự án, do vậy dự án không đủ điều kiện cấp phép. Bộ xin báo cáo và trình Thủ tướng Chính phủ để xem xét, quyết định”.
Tiếp đó, ngày 24/10/2005 với công văn số 7334 /BKH/TĐ&GSĐT, Bộ KH&ĐT một lần nữa báo cáo bổ sung gửi Thủ tướng Chính phủ và kiến nghị: “Năng lực tài chính đối với dự án đầu tư của nhà đầu tư còn yếu, chi phí xử lý rác quá cao so với dự án tương tự đã cấp phép, trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định”.
Như vậy, qua 2 lần báo cáo Thủ tướng Chính phủ, Bộ Kế KH&ĐT đều không đồng ý chủ trương về dự án xử lý rác Đa Phước.
Tuy nhiên, bất chấp việc không qua được cửa ải tại Bộ KH&ĐT, ngày 10/11/2005 đi bằng đường tắt UBND TP với công văn số 7279/UBND–ĐT, không thông qua Bộ KH&ĐT đã trực tiếp báo cáo Thủ tướng Chính phủ về dự án xây dựng vận hành Khu liên hợp xử lý chất thải rắn Đa Phước. UBND TP đề nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét chấp thuận dự án, tạo điều kiện thúc đẩy tiến độ thực hiện dự án theo kế hoạch đề ra, đáp ứng yêu cầu cấp thiết cho công tác xử lý rác của TP.
Ngày 25/11/2005, với công văn số 6869/VPCP-QHQT Thủ tướng Chính phủ cho ý kiến về dự án Khu liên hợp xử lý chất thải rắn Đa Phước, gửi các bộ: KH&ĐT, Tài chính, Thương mại, Xây dựng, Khoa học và Công nghệ, Tài nguyên và Môi trường, Ngân hàng Nhà nước và UBND TP. Công văn có nội dung: “Đồng ý về nguyên tắc thực hiện dự án, giao Bộ KH&ĐT cấp phép và UBND TP chịu trách nhiệm về cam kết của mình trong việc chỉ đạo tổ chức thực hiện dự án”.
Ngay sau khi Văn phòng Chính phủ có công văn chỉ đạo và căn cứ vào hồ sơ, Bộ KH&ĐT đã cấp giấy phép đầu tư số 2535/GP ngày 28/12/2005 cho VWS thực hiện dự án Khu liên hợp xử lý chất thải rắn Đa Phước.
Tuy nhiên, với việc kiên quyết lựa chọn nhà đầu tư không đủ cả năng lực về tài chính, thực hiện dự án không hiệu quả của UBND TP Hồ Chí Minh đã và đang gây nên rất nhiều hệ lụy về môi trường cho người dân khu Nam TP.
Những tháng đầu năm 2019, khi mùa mưa mới bắt đầu, người dân tại khu vực các huyện Nhà Bè, Bình Chánh, quận 7 bức xúc cho hay, họ đang phải liên tục phải hứng chịu mùi hôi thối xuất phát từ bãi rác Đa Phước khiến sức khỏe bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Ông T, một hộ dân đang sinh sống tại quận 7 bức xúc: “Thẳng thắn mà nói, chính sự thiếu năng lực trong thẩm định và cố tình trong việc lựa chọn nhà đầu tư của UBND TP đã khiến người dân chúng tôi phải hứng chịu hậu quả nặng nề suốt hàng chục năm qua”, ông T nói.
Không chỉ dừng lại ở việc lựa chọn nhà đầu tư dự án mà chưa kiểm chứng năng lực cụ thể, Sở Tài nguyên và Môi trường còn ký Hợp đồng giao, nhận và xử lý chất thải rắn với Công ty VWS với nhiều điều khoản có lợi cho doanh nghiệp, trong đó có điều khoản về việc Công ty này còn được ngân sách TP ứng trước tiền xử lý rác 6 tháng (tương ứng 9 triệu USD) làm cơ sở hạ tầng, điều này đồng nghĩa với việc ngay từ giai đoạn đầu triển khai dự án, Công ty VWS chưa phải bỏ ra khoản chi phí nào, rõ ràng là “tay không bắt giặc”.
Tại sao công ty VWS lại được hưởng những ưu ái khó hiểu đến vậy? 9 triệu USD tiền ứng trước của UBND TP cho VWS có trái quy định hay không? Tieudung.vn sẽ tiếp tục đưa đến bạn đọc những thông tin chi tiết liên quan đến bất ổn ở Bãi rác Đa Phước trong những bài sắp tới.
Bất ổn Bãi rác Đa Phước - Bài 1: Dai dẳng mùi hôi thối, 'mổ xẻ' công nghệ xử lý rác hiện đại
(Tieudung.vn) - Mùa mưa chỉ mới bắt đầu, người dân sống ở Khu Nam TP Hồ Chí Minh đã liên tục bị tra tấn khủng khiếp bởi mùi hôi thúi từ bãi rác Đa Phước. Sự việc này diễn ra hàng chục năm nay và chưa biết đến khi nào mới có hồi kết. |
