Ứng phó với thuế đối ứng 20% của Mỹ: Cốt lõi là đa dạng hóa thị trường

Nhận định về phương án ứng phó thuế quan của Mỹ, TS Lê Quốc Phương - nguyên Phó Giám đốc Trung tâm Thông tin công nghiệp và thương mại (Bộ Công Thương) cho rằng, Việt Nam tham gia 17 FTA với hơn 60 quốc gia và vùng lãnh thổ, đây là lợi thế giúp các DN mở rộng thị trường xuất khẩu sang EU, Nhật Bản, Hàn Quốc và các nước ASEAN, giảm phụ thuộc vào thị trường mua lớn nhất. Ngoài ra, Mỹ chỉ chiếm khoảng 13% tổng nhập khẩu toàn cầu, đồng nghĩa các DN Việt còn dư địa lớn để khai thác và đa dạng hóa thị trường xuất khẩu.

Quan tâm về vấn đề thay đổi tư duy của DN Việt, TS Nguyễn Trí Hiếu khuyến nghị, DN phải bỏ tư duy dễ bằng lòng với phân khúc hàng giá rẻ, tiêu chuẩn thấp, sang chủ động nâng cao giá trị gia tăng, đầu tư vào công nghệ, quản trị và đổi mới sản phẩm. Theo đó, trước hết, DN cần có chiến lược phát triển công nghiệp hỗ trợ bài bản hơn, xem đây là điều kiện tiên quyết để giảm phụ thuộc vào linh kiện nhập khẩu từ Trung Quốc, Hàn Quốc..., đồng thời gia tăng tỷ lệ nội địa hóa. Ngoài ra, DN cũng phải tăng thích ứng với các tiêu chuẩn quốc tế về môi trường, lao động, xuất xứ... Điều này giúp DN tránh được các vụ kiện phòng vệ thương mại, mở rộng khả năng tiếp cận những thị trường khắt khe hơn như EU, Nhật Bản.

Cần những chính sách hỗ trợ cụ thể

Giới chuyên gia cho rằng, Chính phủ Việt Nam cần khẩn trương ban hành những chính sách cụ thể để hỗ trợ DN ứng phó với thuế đối ứng của Mỹ, cũng như thúc đẩy phát triển bền vững trong tương lai. Chính phủ Việt Nam cần hành động quyết liệt và đồng bộ để hỗ trợ DN vượt qua thách thức từ thuế đối ứng 20%. Trong ngắn hạn, các biện pháp như giảm thuế thu nhập DN hoặc hỗ trợ lãi suất vay sẽ giúp DN giảm bớt gánh nặng tài chính. Đồng thời, cần tổ chức các chương trình đào tạo để nâng cao kỹ năng đàm phán và khả năng tuân thủ các quy định phòng vệ thương mại của Mỹ, vốn là điểm yếu của nhiều DN vừa và nhỏ.

Về dài hạn, Chính phủ nên tập trung vào 3 trụ cột chính: thứ nhất là cải cách thể chế (minh bạch hóa môi trường kinh doanh và đơn giản hóa thủ tục hành chính để tạo điều kiện thuận lợi cho DN phát triển). Thứ hai là đầu tư vào nguồn nhân lực, đẩy mạnh giáo dục và đào tạo để xây dựng đội ngũ lao động chất lượng cao, sẵn sàng đáp ứng yêu cầu của công nghệ hiện đại. Thứ ba là xây dựng thương hiệu quốc gia, đầu tư vào hình ảnh “Made in Vietnam” để nâng cao uy tín và giá trị hàng hóa trên thị trường toàn cầu.

Theo Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) Trần Thanh Hải, thế giới đang chia thành 3 cấp độ thị trường, cấp độ dễ tiếp cận là các nước đang phát triển châu Á như Trung Quốc, Ấn Độ… nhưng giá bán thấp; cấp độ trung tính là Mỹ, không quá nhiều tiêu chuẩn, điều kiện mà giá bán khá cao; cấp độ khó tiếp cận là châu Âu với nhiều loại hàng rào kỹ thuật, yêu cầu chất lượng nhưng giá bán cao. Các DN tại Việt Nam cũng như thế giới thích chọn Mỹ và cũng đã có thói quen bán hàng sang thị trường này. Chính sách thuế đơn phương và bất ngờ của Mỹ buộc các DN phải tìm cách đa dạng hóa thị trường, nhắm vào các quốc gia mà Việt Nam đã có FTA.

Đối với các sản phẩm chủ lực của Việt Nam như da giày, dệt may, đồ gỗ, nông lâm thủy sản… nhà nhập khẩu lớn không phải Mỹ hay châu Âu mà là các “ông lớn” trong ngành bán lẻ. Họ là người chịu tác động trực tiếp từ thuế quan Mỹ, buộc phải chia sẻ gánh nặng thuế quan với khách hàng nếu không muốn giảm doanh số, vì thế, sẽ tìm cách giảm thị phần ở Mỹ và phân bổ hàng hóa sang các thị trường tiềm năng khác. Các DN Việt Nam phải tìm cách bán được hàng trực tiếp tới các “ông lớn” này, cùng với thay đổi mẫu mã, yêu cầu về sản phẩm theo dòng chuyển dịch của họ thì sẽ giữ được đơn hàng và gián tiếp mở rộng được thị trường.