Thuế quan Mỹ làm khó ngành gỗ Việt

Đáng nói, Việt Nam đang đứng trước nguy cơ phải chịu “tác động kép”. Một mặt, DN FDI đặt nhà máy tại Việt Nam sẽ chịu mức thuế cao hơn khi xuất khẩu sang Mỹ, có thể giảm nhu cầu mở rộng đầu tư mới. Mặt khác, các DN Việt Nam, vốn cũng đẩy mạnh xuất khẩu đồ gỗ sang Mỹ trong những năm gần đây, có nguy cơ mất lợi thế cạnh tranh do giá bán bị đẩy lên cao. Chẳng hạn như, nếu mức thuế tăng lên 50% đối với một số mặt hàng như bàn trang điểm, tủ bếp từ đầu năm 2026, nhiều DN sẽ phải tính toán lại chiến lược. Trong khi thị trường Mỹ chiếm tỷ trọng lớn trong tổng kim ngạch xuất khẩu gỗ và nội thất của Việt Nam, việc tìm kiếm thị trường thay thế không dễ dàng trong ngắn hạn.

Tăng sử dụng nguyên liệu gỗ Mỹ, đa dạng thị trường xuất khẩu

Nhận định về vấn đề này, Trưởng Cơ quan Thương vụ Việt Nam tại Mỹ Đỗ Ngọc Hưng cho rằng, Việt Nam có thặng dư thương mại lớn với Mỹ, nên Mỹ xếp vào nhóm cần theo dõi đặc biệt. Chỉ riêng 7 tháng năm 2025, xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam sang Mỹ đã tăng 41 - 44%, thặng dư thương mại gần 100 tỷ USD. Các mặt hàng gỗ nổi lên như nhóm xuất khẩu lớn nhất, khiến Mỹ đặc biệt chú ý. Theo ông Đỗ Ngọc Hưng, ngoài gỗ, các ngành khác như thủy sản, nông nghiệp, thậm chí công nghiệp bán dẫn cũng có thể chịu ảnh hưởng từ xu hướng bảo hộ này. Do đó, đàm phán với Mỹ cần duy trì thường xuyên, đồng thời DN cần vận động đối tác, nghị sĩ Mỹ chia sẻ khó khăn.

Đề cập về giải pháp, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam Ngô Sỹ Hoài phân tích, cần thực hiện song song 2 nhóm giải pháp ngắn hạn và dài hạn Cụ thể, về ngắn hạn, cầ tăng cường truyền thông, chứng minh chuỗi cung ứng gỗ Việt Nam minh bạch, hợp pháp, mang lại lợi ích cho cả DN và người tiêu dùng Mỹ. Cùng với đó, khẳng định không có trung chuyển từ Trung Quốc; nhiều sản phẩm là bán thành phẩm, được hoàn thiện tại Mỹ. Việt Nam cũng nhập khẩu gỗ nguyên liệu từ Mỹ, tạo thế cân bằng. Về dài hạn, cần cơ chế khuyến khích DN Việt Nam đầu tư xây dựng nhà máy sản xuất tại Mỹ, dù quy mô nhỏ nhưng mang tính biểu tượng, tạo việc làm cho người dân sở tại; đồng thời, các DN tăng sử dụng nguyên liệu gỗ Mỹ trong chuỗi sản xuất để củng cố quan hệ thương mại.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến khuyến cáo, ngành gỗ cần chuẩn bị kỹ lưỡng cho các vấn đề điều tra phòng vệ thương mại. Trong đó, nhân rộng cấp mã số vùng trồng rừng sau thời gian thí điểm nhằm giúp củng cố khả năng tuân thủ xuất xứ cho nguyên liệu gỗ, hạn chế nguy cơ các cuộc điều tra gian lận. Qua đó, góp phần quản lý rừng bền vững và tạo thuận lợi cho DN đáp ứng các yêu cầu xuất xứ của Mỹ và các thị trường khác. Đặc biệt, chú trọng việc tăng cường quản lý, lưu trữ chứng từ về nguồn gốc, xuất xứ nguyên liệu, để minh bạch thông tin xuất xứ, vượt qua các rào cản pháp lý. Về mặt thị trường, ngành gỗ cần tiếp tục thúc đẩy gia tăng thị phần xuất khẩu vào thị trường Trung Quốc với các sản phẩm, gồm: dăm gỗ, ván bóc, gỗ xẻ, ván dăm, ván ghép và đồ mộc xây dựng. Ngoài ra, mở rộng thị trường xuất khẩu sang châu Âu, Nhật Bản, Australia, Canada, Trung Đông để bù đắp lượng sụt giảm tại thị trường chính.

Dù thách thức gia tăng, song ông Nguyễn Chánh Phương - Phó Chủ tịch Tập đoàn AA Corporation (chuyên xuất khẩu đồ nội thất) cho rằng, đây cũng là cơ hội để Việt Nam nâng cao giá trị gia tăng trong sản phẩm gỗ, hướng tới phân khúc cao cấp, nơi người tiêu dùng ít nhạy cảm với giá và ưu tiên chất lượng. Sản phẩm đạt tiêu chuẩn quốc tế, thiết kế khác biệt và thương hiệu mạnh sẽ vẫn giữ được chỗ đứng tại Mỹ bất chấp rào cản thuế. “Để tận dụng cơ hội, DN cần được hỗ trợ về vốn, công nghệ, tiêu chuẩn sản xuất xanh và chứng chỉ bền vững, nhất là trong bối cảnh các thị trường lớn đều siết chặt quy định về xuất xứ và phát triển bền vững. Việc đầu tư vào công nghệ chế biến gỗ, chuyển đổi số và phát triển thương hiệu quốc tế sẽ là con đường tất yếu nếu ngành gỗ Việt Nam muốn duy trì vị thế trên thị trường Mỹ” - ông Nguyễn Chánh Phương nhấn mạnh.