Phòng chống Covid-19: Cần có phương án hỗ trợ doanh nghiệp và bảo vệ người lao động

Phóng viên báo Kinh tế và Đô thị đã có cuộc trao đổi với Luật sư Ngô Huỳnh Phương Thảo (Công ty Luật TAT Law firm) để làm rõ về vấn đề này.

Luật sư Ngô Huỳnh Phương Thảo "Cần có phương án hỗ trợ doanh nghiệp và bảo vệ người lao động"

PV: Nhìn tư góc độ Luật, Theo luật sư, chúng ta cần phương án gì để bảo vệ người lao động khi mất việc?

- Luật sư Ngô Huỳnh Phương Thảo: Điều 38 Bộ luật Lao động năm 2012 quy định, trường hợp sự kiện bất khả kháng do dịch bệnh hoặc địch hoạ, người sử dụng lao động đã tìm mọi biện pháp khắc phục nhưng vẫn buộc phải thu hẹp sản xuất, giảm chỗ làm việc thì người sử dụng lao động có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động với Người lao động.

Trong trường hợp này, người lao động rơi vào trường hợp bị thôi việc. Theo đó, Người lao động sẽ được hưởng một khoản trợ cấp thôi việc do người sử dụng lao động và Bảo hiểm xã hội chi trả. Thời gian làm việc để tính trợ cấp thôi việc, trợ cấp mất việc là tổng thời gian người lao động đã làm việc thực tế cho người sử dụng lao động trừ đi thời gian người lao động đã tham gia bảo hiểm thất nghiệp theo quy định của pháp luật và thời gian làm việc đã được người sử dụng lao động chi trả trợ cấp.

Theo tôi, rất có thể trong thời gian tới do diễn biến phức tạp của dịch, nếu suy thoái kinh tế nghiêm trọng,  có thể căn cứ Điều 46 và Điều 48 Bộ luật Lao động 2012, trong trường hợp vì lý do kinh tế mà nhiều người lao động có nguy cơ mất việc làm, phải thôi việc, doanh nghiệp xem đây là một cơ hội tốt mang tính chất sàng lọc nhân sự và tái cấu trúc doanh nghiệp, nhưng doanh nghiệp cần có những biện pháp xây dựng và thực hiện phương án sử dụng lao động để trình Sở Lao động Thương Binh & Xã hội xem xét.

Trong trường hợp doanh nghiệp tái cấu trúc lại, nhiều người lao động sẽ không có việc làm, nảy sinh nhiều vấn đề bất cập xã hội. Giải pháp hài hòa lúc này, theo luật sư?

- Khi người lao động bị thôi việc hàng loạt, khó tránh khỏi mâu thuẫn và tranh chấp giữa Người lao động và người sử dụng lao động. Thấu hiểu được sự khó khăn của doanh nghiệp cũng như người lao động trước nguy cơ mất việc làm, để hạn chế tối đa tranh chấp, đây là thời điểm cần phát huy hết chức năng của Công đoàn cơ sở, trên cơ sở tôn trọng thoả ước lao động tập thể, đảm bảo tối đa quyền lợi của Người lao động, được nhận đủ các khoản trợ cấp khi mất việc.

Trong bối cảnh này, những người sử dụng lao động cần cân nhắc đảm bảo việc làm cho người lao động vì sự phát triển lâu dài của doanh nghiệp và hãy xem việc chấm dứt hợp đồng lao động với người lao động là giải pháp cuối cùng, vì người lao động chứ không phải vì lợi ích doanh nghiệp. Có vậy mới tỏ rõ bản lĩnh và đạo đứcc kinh doanh của người sử dụng lao động.

Thiết nghĩ, trên cơ sở Bộ luật lao động 2012 và Luật Việc làm 2012, UBND cấp tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương sẽ nhanh chóng xây dựng chương trình việc làm của địa phương về lao động và việc làm. Trong trường hợp cần thiết thì có thể rút ngắn các quy trình, phối hợp với các cơ quan nhà nước, doanh nghiệp, tổ chức chính trị - xã hội như Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, Liên đoàn Lao động tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, tổ chức công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở, tổ chức đại diện người sử dụng lao động ở trung ương và địa phương, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, UBND cấp tỉnh, cấp huyện có trách nhiệm tham gia thực hiện chương trình việc làm.

Để kiểm soát được tình trạng mất việc làm của Người lao động dẫn đến bất ổn Xã hội, nhà nước cần can thiệp mạnh tay để buộc các cơ quan ban ngành và các tổ chức kinh tế dốc toàn lực chống đỡ.