Habeco “chây ỳ” chia cổ tức 1.555 tỷ đồng, tổng nợ phải trả lên đến 2.500 tỷ đồng

KTNN phát hiện Công ty mẹ Habeco có số dư tiền gửi ngân hàng lớn nhưng chưa có văn bản đánh giá, xếp hạng các tổ chức tín dụng, tham khảo lãi suất cạnh tranh để lựa chọn ngân hàng gửi tiền mà gửi tiền trên cơ sở 01 bản chào lãi suất của ngân hàng đáo hạn hoặc ngân hàng gửi mới trong năm. Hơn nữa, còn có tình trạng phân loại, trình bày báo cáo tài chính chưa chính xác: trong khoản tương đương tiền hơn 206 tỷ đồng (số liệu trong bài được làm tròn), có 150 tỷ đồng tiền gửi có kỳ hạn trên 4 tháng nhưng Công ty mẹ chưa phân loại vào đầu tư tài chính ngắn hạn.

Một vấn đề đáng chú ý nữa, từ năm 2008 đến nay, Habeco không sử dụng Quỹ đầu tư phát triển để đầu tư mở rộng quy mô sản xuất kinh doanh hoặc đầu tư phát triển theo chiều sâu mà số dư Quỹ chủ yếu là gửi ngân hàng. Tại thời điểm 31/12/2016, số dư tiền gửi ngân hàng kỳ hạn từ 3-9 tháng là 1.533 tỷ đồng, chiếm 22,55% tổng tài sản. Theo đánh giá của KTNN - công tác quản lý Quỹ đầu tư phát triển của Habeco còn nhiều hạn chế. Theo báo cáo tài chính năm 2016 của Habeco, số dư Quỹ đầu tư phát triển Công ty mẹ là 2.052 tỷ đồng (trong đó phần vốn Nhà nước có trong Quỹ là gần 1.679 tỷ đồng), nhưng khi KTNN tổng hợp tình hình trích Quỹ hàng năm đã xác định đến thời điểm kiểm toán (30/11/2017) tổng số dư Quỹ đầu tư phát triển của Habeco là 2.320 tỷ đồng (phần vốn nhà nước có trong Quỹ là 1.879,8 tỷ đồng).

Năm 2016, chi phí bán hàng của Tổng công ty chủ yếu tập trung tại Công ty mẹ và Công ty TNHH MTV Thương mại Habeco (hơn 945 tỷ đồng, chiếm 79,6% chi phí bán hàng toàn Tổng công ty), trong đó chi phí bán hàng tại Công ty mẹ gần 586 tỷ đồng. Tuy nhiên, theo KTNN, Công ty mẹ đã thực hiện chi các chương trình, sự kiện vượt kế hoạch chi phí đã phê duyệt, như: quảng cáo ngoài trời, pano tấm lớn, thay mặt bạt…. vượt 4,7 tỷ đồng; hỗ trợ cho hệ thống phân phối thông qua Công ty TNHH MTV Thương mại Habeco vượt 22 tỷ đồng. Cũng theo kết quả kiểm toán, năm 2016, Habeco đã thực hiện chi một số khoản chi phí bán hàng với tổng giá trị hơn 116 tỷ đồng cho đối tượng không phải là khách hàng của Công ty mẹ, như chi phí hỗ trợ vận chuyển từ Công ty con đến Đại lý cấp 1; chi phí vật dụng quảng cáo hỗ trợ các nhà hàng; chi phí hỗ trợ theo sản lượng mua hàng cho khách hàng của Công ty TNHH MTV Thương mại Habeco.

Trong mua sắm vật dụng quảng cáo, mặc dù kết quả thực hiện năm 2015 rất thấp nhưng Công ty mẹ vẫn lập kế hoạch mua sắm vật dụng quảng cáo năm 2016 khá cao. Kết quả, năm 2016, Habeco mua vật dụng quảng cáo trên 33 tỷ đồng nhưng tồn kho cuối năm gần 18 tỷ đồng. Theo kết quả kiểm toán, như vậy là việc mua vật dụng quảng cáo còn lãng phí.

Liên quan đến vấn đề quản lý lao động và tiền lương, Habeco đã không xin ý kiến Bộ Công Thương về điều chỉnh kế hoạch năm 2016, cũng như không thực hiện xây dựng và quyết toán quỹ tiền lương theo Nghị định 53/2016/NĐ-CP mà vẫn thực hiện theo Nghị định 50/2013/NĐ-CP của Chính phủ. Habeco đang áp dụng mức lương cơ bản của cán bộ quản lý cao hơn quy định đối với viên chức quản lý của nhà nước tại DN. Công ty mẹ còn trích khoản quỹ lương hỗ trợ Bảo hiểm xã hội 2,5 tỷ đồng không đúng quy định nên KTNN đã đề nghị phải điều chỉnh giảm quỹ lương của Công ty mẹ 2,5 tỷ đồng.

Trước những bất cập trên, KTNN kiến nghị Sabeco phải nghiêm túc chấn chỉnh, khắc phục. Trước mắt, KTNN đề nghị Habeco chia cổ tức theo số dư đầu tư tài chính ngắn hạn tại Báo cáo tài chính năm 2016 của Công ty mẹ là 1.533 tỷ đồng cho các cổ đông, trong đó chia cho các cổ đông khác trên 279 tỷ đồng và cổ đông nhà nước gần 1.254 tỷ đồng. Bộ Tài chính đề nghị Bộ Công Thương chỉ đạo người đại diện phần vốn Nhà nước tại Sabeco có ý kiến với doanh nghiệp kịp thời chấn chỉnh các sai phạm mà Kiểm toán Nhà nước đã chỉ ra, trong đó có đốc thúc trả khoản nợ 2.500 tỷ đồng lợi nhuận chưa phân phối từ năm 2016 trở về trước.