Từ vụ Hằng Du Mục và Quang Linh Vlogs: Cần xử lý “mạnh tay” với quảng cáo sai lệch để bảo vệ người tiêu dùng

Nhìn từ vụ việc quảng cáo lố của Hằng Du Mục và Quang Linh Vlogs, trao đổi với Phóng viên Báo Kinh tế & Đô thị, Luật sư Trương Ngọc Liêu - Đoàn Luật sư TP Hà Nội cho rằng, vấn đề hợp tác với những người nổi tiếng, thường là các ca sĩ, diễn viên hoặc các KOL (Hot Tiktoker, Facebooker...) để quảng cáo các hàng hóa, dịch vụ nhằm tìm kiếm khách hàng, tăng doanh thu của các công ty là việc làm phù hợp với thị hiếu người tiêu dùng và hoàn toàn được pháp luật cho phép.

Hoa hậu Thuỳ Tiên (áo xanh kẻ xọc" tham gia phiên livestream bán hàng kẹo Kera cùng Hằng Du Mục và Quang Linh Vlogs. Hoa Hậu Thuỳ Tiên cũng từng quảng cáo Kẹo Kera có nhiều hàm lượng chất xơ và dinh dưỡng, phù hợp cho trẻ em và người lớn. Ảnh: MXH

Thực tế, người nổi tiếng là những người có tầm ảnh hưởng lớn đến xã hội, đặc biệt là những người hâm mộ của họ (Fan). Theo đó, những sản phẩm mà người nổi tiếng quảng cáo có thể trở thành các sản phẩm thiết yếu, không thể thiếu trong suy nghĩ của Fan. Việc lựa chọn một sản phẩm nào đó, ví như thực phẩm chức năng hay các hàng hóa thông thường khác, đôi khi chỉ vì thần tượng quảng cáo cho sản phẩm đó. Tuy nhiên, hiện tượng người nổi tiếng không tìm hiểu kỹ sản phẩm, đặc biệt là về chất lượng, công dụng của sản phẩm đó nhưng vẫn một cách vô tình hoặc cố ý quảng cáo sai sự thật, thổi phồng công dụng của sản phẩm vẫn xảy ra khá phổ biến.

Dưới góc độ pháp lý, nhằm đảm bảo quyền lợi của người tiêu dùng, pháp luật đã có hàng loạt các quy định để điều chỉnh đối với hoạt động quảng cáo. Trong đó, liệt kê hành vi “Quảng cáo không đúng hoặc gây nhầm lẫn về chất lượng, công dụng của sản phẩm đã đăng ký hoặc đã được công bố" là 01 trong 16 hành vi cấm thực hiện trong hoạt động quảng cáo theo quy định tại Khoản 9 Điều 8 Luật Quảng cáo 2012 và người thực hiện hành vi vi phạm có thể bị xử phạt vi phạm hành chính theo Nghị định 38/2021/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa và quảng cáo. Cụ thể, đối với hành vi quảng cáo không đúng hoặc gây nhầm lẫn về chất lượng, công dụng của sản phẩm đã đăng ký hoặc đã được công bố có thể bị phạt tiền từ 60.000.000 đồng đến 80.000.000 đồng (Khoản 5 Điều 8 Nghị định 38). Ngoài ra, người thực hiện hành vi vi phạm còn có thể bị áp dụng hình thức xử phạt bổ sung “Tước quyền sử dụng Giấy tiếp nhận đăng ký bản công bố sản phẩm từ 05 đến 07 tháng; tước quyền sử dụng Giấy xác nhận nội dung quảng cáo từ 22 tháng đến 24 tháng trong trường hợp vi phạm về quảng cáo thực phẩm bảo vệ sức khỏe từ 02 lần trở lên trong thời hạn 06 tháng” (Khoản 7 Điều 8 Nghị định 38). Đồng thời, bị áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả “Buộc cải chính thông tin” (Điểm c Khoản 8 Điều 8 Nghị định 38).

Sản phẩm "hao hao" kẹo rau Kera được đăng bán trên trang 1688 (chợ mạng Trung Quốc) với giá 11 Tệ (tương đương 38k, giá áp dụng với khách đặt từ 100 hộp và chưa tính phí vận chuyển). Như vậy mức giá này chỉ bằng 1/4 mức giá kẹo Kera, 149.000 đồng/hộp 30 viên (theo thông tin trên website của Kera). Ảnh chụp màn hình

Trường hợp, người thực hiện hành vi quảng cáo gian dối về hàng hóa, dịch vụ, đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về Tội quảng cáo gian dối quy định tại Điều 197 Bộ luật Hình sự 2015. Người thực hiện tội phạm có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm. Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng (nếu không áp dụng phạt tiền là hình phạt chính), cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.

Như vậy, có thể thấy người nổi tiếng không nên vì bất kỳ động cơ nào mà thực hiện việc quảng cáo gian dối một cách bất chấp. Bởi vì, khi thực hiện hành vi vi phạm, người thực hiện hành vi có thể đối mặt với rủi ro pháp lý. Nhẹ có thể bị xử phạt vi phạt hành chính, nặng có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Và hơn hết, việc quảng cáo gian dối, quảng cáo sai sự thật, đặc biệt là quảng cáo thổi phồng chất lượng của các loại thực phẩm chức năng có tác dụng chữa bệnh, các sản phẩm chăm sóc sức khỏe người bệnh... không chỉ bó hẹp ở hành vi vi phạm pháp luật, mà còn là vấn đề thuộc về phạm trù vi phạm đạo đức. Không thiếu trường hợp, do tin tưởng vào những lời quảng cáo thiếu cơ sở khoa học mà bệnh nhân từ chối sử dụng đúng các loại thuốc để điều trị theo đúng chỉ định của bác sĩ. Thay vào đó sử dụng các sản phẩm được thần tượng quảng cáo, dẫn đến mất cơ hội được phục hồi sức khỏe, rơi vào cảnh “tiền mất, tật mang”.