Theo lộ trình ban đầu về áp dụng tỉ lệ phối trộn nhiên liệu sinh học với nhiên liệu truyền thống, từ đầu năm 2016 sẽ tiêu thụ xăng E5 trên toàn quốc và xăng E10 từ năm 2017. Tuy lộ trình này đã lùi lại rất nhiều lần nhưng xăng E10 vẫn được đề cập trong các bản hoạch định chính sách.
Không đủ ethanol
Cụ thể, tờ trình dự thảo Nghị định ban hành biểu thuế xuất khẩu, biểu thuế nhập khẩu ưu đãi mới được đưa ra đã nêu rõ tình hình sản xuất ethanol trong nước đang phụ thuộc chủ yếu từ 2 nhà máy nhiên liệu sinh học của Công ty TNHH Tùng Lâm với công suất thiết kế 200.000 m3/năm. Thực tế, 2 nhà máy này chỉ chạy 30% công suất, tức cung cấp ra thị trường khoảng 60.000 m3 ethanol. Sản lượng này đủ để phối trộn được khoảng 4 triệu m3 xăng E5 với tỉ lệ 5%. Tuy còn 2 nhà máy sản xuất ethanol khác ở Dung Quất (Quảng Ngãi) và Bình Phước với công suất thiết kế mỗi nhà máy 100.000 m3/năm nhưng lại đang dừng hoạt động.
Bộ Công Thương cho biết khả năng đến cuối năm 2017, cả 2 nhà máy Dung Quất và Bình Phước sẽ đi vào hoạt động với công suất tối đa nên sẽ cung ứng thêm được 200.000 m3 ethanol/năm. "Như vậy, tổng nguồn cung ethanol trong nước sẽ được tối đa là 400.000 m3/năm; đáp ứng đủ nhu cầu cho việc pha chế xăng E5 nhưng không đủ cho việc phối trộn xăng E10" - Bộ Công Thương nhận định.
Việc bảo đảm nguồn ethanol để phối trộn xăng E5 và E10 là thách thức với cơ quan quản lý và doanh nghiệp Ảnh: TẤN THẠNH
Trong một phân tích khác từ cơ quan quản lý chuyên ngành, nếu giả sử tỉ lệ tăng trưởng nhu cầu xăng hằng năm là 7% và từ ngày 1-1-2018 sẽ thay thế hoàn toàn xăng RON92 bằng xăng E5, từ năm 2019 trở đi sẽ thay thế hoàn toàn bằng xăng E10 thì nhu cầu xăng E5 vào năm 2018 tương đương 6,2 triệu m3/năm, nhu cầu xăng E10 cho năm 2019 là 6,6 triệu m3/năm và đến năm 2020 là 7,1 triệu m3/năm.
Khi đó, với tỉ lệ ethanol chiếm 5% trong xăng E5 và 10% trong xăng E10 thì nhu cầu ethanol cần thiết cho năm 2018 là 311.370 m3; năm 2019 là 666.331 m3; năm 2020 là 712.975 m3.
"Trường hợp đến ngày 1-1-2018, 2 nhà máy tại Dung Quất và Bình Phước có thể quay trở lại hoạt động với công suất tối đa và 2 nhà máy của Công ty TNHH Tùng Lâm cũng hoạt động tối đa công suất thì nguồn cung ethanol cho xăng E5 trong năm 2018 là đủ. Tuy nhiên, sang năm 2019, dự kiến sẽ thiếu khoảng 200.000 m3 và năm 2020 thiếu khoảng 300.000 m3. Trường hợp 2 nhà máy tại Dung Quất và Bình Phước vẫn chưa đi vào hoạt động, khả năng ngay trong năm 2018 đã thiếu 111.370 m3 ethanol" - đại diện cơ quan quản lý tính toán.
Lo ưu đãi nhập khẩu
Các doanh nghiệp (DN) đầu mối xăng dầu cho biết nhu cầu ethanol trong nước hiện không nhiều nên chưa nhập khẩu ethanol. Trường hợp từ năm 2018 trở đi, cần phải nhập khẩu ethanol để phối trộn xăng E5, E10 thì dự kiến nguồn nhập chủ yếu sẽ từ Mỹ hoặc Brazil với mức thuế nhập khẩu MFN là 20%. Bởi lẽ, các nước châu Á như Thái Lan, Trung Quốc sử dụng hết ethanol cho nhu cầu trong nước, không có nguồn cho xuất khẩu để Việt Nam có thể khai thác được.
"Nhưng đáng lo là dù việc duy trì chính sách thuế nhập khẩu đối với ethanol để bảo hộ và khuyến khích sản xuất trong nước là cần thiết song với thực trạng các nhà máy sản xuất trong nước khả năng hiện nay không đủ cung cấp ethanol để phối trộn xăng E5 trong năm 2018 và chắc chắn thiếu E10 từ sau ngày 1-1-2019, cần thiết phải xem xét điều chỉnh giảm mức thuế suất MFN đối với ethanol ở mức vừa phải" - đại diện một đầu mối xăng dầu nêu ý kiến.
Cũng theo vị đại diện này, việc nhập khẩu ethanol chắc chắn sẽ khiến DN phải đối mặt nhiều rủi ro. Bởi lẽ, ngoài mức thuế suất duy trì cố định thì giá cả chắc chắn có biến động tùy thuộc giá nguyên liệu sản xuất và thị trường xa hay gần. Bản thân DN này cũng đang phải gắng sức cho lộ trình xăng E5 nên chưa thể nghĩ đến xăng E10.
Thực tế, bản thân cơ quan quản lý nhà nước cũng nhận thức được điều này và đang "rục rịch" tính đến các phương án sửa đổi thuế suất MFN đối với ethanol. Bộ Tài chính cho biết theo thông tin của Công ty TNHH Tùng Lâm, giá thành ethanol bán cho các DN phối trộn xăng E5 là 13.044 đồng/lít, nếu tính cả phí vận chuyển là 13.200 đồng/lít và công ty có lãi từ 156 đồng/lít. Còn trên thị trường Mỹ và Brazil, theo nguồn tin của PVoil và Petrolimex, giá ethanol (giá FOB) trung bình tháng 7-2017 lần lượt là 394 USD và 502 USD/m3; các chi phí liên quan (cước vận tải, bảo hiểm...) khoảng 150 USD/chuyến. Như vậy, mức chênh lệch giữa ethanol nhập khẩu với giá trong nước là khoảng 15%-17%.
|
Xem xét giảm thuế nhập khẩu ethanol: Để vừa bảo đảm nguyên tắc giá nhập khẩu ethanol phải cao hơn giá bán ethanol sản xuất trong nước và giá xăng E5 phải thấp hơn giá xăng khoáng, đồng thời DN sản xuất ethanol có mức lãi ít nhất bằng hiện tại, Bộ Tài chính dự kiến xem xét điều chỉnh giảm mức thuế suất MFN đối với ethanol từ 20% xuống 17%. Với mức thuế suất này, cộng thêm mức thuế bảo vệ môi trường sẽ được giảm từ ngày 1-7-2018, giá xăng E5 sẽ thấp hơn giá xăng RON95 từ 1.345-1.495 đồng/lít; giá xăng E10 sẽ thấp hơn giá xăng RON95 từ 1.484-1.634 đồng/lít, tùy thuộc vào tiêu chuẩn của xăng RON95 mức 2, mức 3 hoặc mức 4. |
