Được biết, khoảng thời gian từ tháng 10-11 dương lịch hàng năm là mùa của những hạt dổi rừng chín. Khi ấy, bà con đồng bào dân tộc vùng núi Tây Bắc lại vào rừng nhặt hạt dổi về ăn hoặc bán.
Mùa chính vụ của hạt dổi rừng là tháng 10, giá bán dao động trong khoảng 2-3 triệu đồng/kg.
Với kinh nghiệm nhiều năm kinh doanh hạt dổi rừng online, chị Nguyễn Thị Thu Trang (ngụ đường Bà Hom, phường 8, quận 6, TP Hồ Chí Minh) cho biết, hạt dổi rừng có 2 loại rất rõ ràng là hạt dổi nếp và hạt dổi tẻ. Do đó, để mua được hạt dổi chất lượng người mua nên lưu ý về kích thước và mùi vị để phân biệt tránh bị tiểu thương qua mặt.
“Hạt dổi nếp gồm những hạt bé, kích cỡ không đều nhau nhưng to nhất cũng chỉ như hạt ngô. Loại hạt dổi nhỏ này có màu vàng và đen, ăn rất thơm được gọi là hát. Còn hạt dổi tẻ có kích cỡ to hơn, có màu đen nhưng không thơm bằng hạt dổi nhỏ. Khi ngửi kỹ, loại hạt dổi tẻ này có mùi hắc khá khó chịu”, chị Trang chia sẻ.
Theo chị Trang, hiện nay chị đang bán hạt dổi nếp loại thơm ngon và hiếm nên có giá từ 2-3 triệu đồng/kg. Có thời điểm khan hàng thì giá được nâng lên cao hơn khoảng 3,5-4 triệu đồng/kg.
“Riêng hạt dổi tẻ thì không hiếm, loại hạt này được bán đại trà với số lượng nhiều, vì vậy giá thành cũng rẻ hơn, khoảng 1,5-1,8 triệu đồng/kg”, chị Trang nói thêm.
Không giống như các loại gia vị khác như (Hạt tiêu, tỏi, hành…) hạt dổi có một mùi thơm đặc trưng mà không có một loại gia vị nào có được.
Cũng là thương lái đang bán hạt dổi rừng, chị Hồ Thị Tuyền (Nguyễn Đình Chiều, quận 3, TP Hồ Chí Minh) tư vấn, để mua được hạt dổi thơm ngon thì chỉ nên chọn hạt dổi nếp trên những cây cổ thụ lâu năm. Chỉ những cây cổ thu lâu năm mới cho ra được những hạt dổi nếp chất lượng nhất.
“Thường thì hạt dổi chỉ ngon vào thời điểm này, tức là tháng 10,11. Qua khoảng thời gian này, mua hạt dổi vẫn được nhưng sẽ không ngon, chưa kể khi hết mùa giá bán sẽ còn bị đẩy lên cao hơn nữa”, chị Tuyền nói.
Hiện chị Tuyền đang bán hạt dổi rừng Tây Bắc với giá 2,6-3 triệu đồng/kg. Mặc dù giá cao, song hạt dổi rất được ưa chuộng, nhập về đến đâu là hết hàng đến đó.
“Nếu mua hạt dổi trồng thì giá rẽ hơn, nhưng không ngon bằng hạt dổi rừng. Vì vậy, khách hàng vẫn thích hạt dổi rừng hơn, họ sẵng sàng chi tiền, sẵng sàng chờ đợi, miễn sao phải giao cho họ đúng là hạt dổi rừng là được”, chị Tuyền nói thêm.
Hạt dổi được nhiều người yêu thích ví von là thứ gia vị “Nếm thử một lần mà nhớ trăm năm”
Rất sành ăn hạt dổi rừng, anh Ngô Công Trung (ngụ đường Phạm Hùng, quận 8, TP Hồ Chí Minh) cho biết, khâu chế biến hạt dổi rất kỳ công. Cụ thể, phải nướng hạt dổi trên bếp than hoặc bếp gas. Khi nướng phải xoay đều hạt dổi. Lúc nào ngửi thấy mùi thơm bốc lên và hạt dổi phồng lên là được. Đặc biệt, đừng nướng quá kỹ vì hạt dổi sẽ bị cháy, ăn mất ngon.
“Sau khi nướng xong, phải giã thật nhuyễn rồi sau đó trộn hạt dổi đã giã nhỏ với muối ớt để chấm khô hoặc cho hạt dổi vào nước mắm chấm ướt tùy sở thích. Hạt này thường được làm gia vị cho các món ăn như: nước chấm gà vịt luộc, nấu phở, tiết canh...vô cùng thơm ngon và đặc biệt”, anh Trung tư vấn.
Cũng theo anh Trung, sở dĩ giá hạt dổi rừng đắt đỏ vì là loại gia vị này có mùi đặc biệt, khá giống mùi xá xị, hợp để ướp thực phẩm, nhất là các món nướng.
“Với những món ăn như ăn thịt gà, ngan, vịt, thỏ, nai... dùng nước chấm khô rất thích hợp. Nhiều người có thể chấm ướt khi hạt dổi đã hòa vào bát nước mắm đều thấy ngon tuyệt vì mùi thơm đặc trưng của hạt dổi rừng. Ai ăn món này được đều sẽ nghiện”, anh Trung khẳng định.
Ngoài ra, anh Trung hướng dẫn để dùng hạt dổi rừng được quanh năm có thể bảo quản bằng cách đơn giản là để trong ngăn mát tủ lạnh.
