Chợ An Đông, một trong những khu chợ truyền thống lâu đời nhất TP Hồ Chí Minh, hình thành từ năm 1950, từng là đầu mối sỉ lớn của ngành thời trang, nay đang rơi vào cảnh đìu hiu, thưa thớt khách. Ảnh: Tiểu Thuý
Không còn nhận ra những khu chợ "đầu mối" vang bóng một thời
Bước chân vào chợ An Đông trên mặt tiền hai trục đường lớn An Dương Vương và Hùng Vương, khung cảnh thưa thớt khách mua sắm, dù ở khu vực cửa chính hay các lối đi lớn, đã trở thành thực tế đáng lo ngại. Càng đi sâu vào bên trong, sự vắng vẻ càng hiện rõ, với nhiều khu vực chỉ còn vài sạp sáng đèn nằm lọt thỏm giữa hàng loạt sạp đã đóng cửa, bảng tên bám bụi lâu ngày. Những tiếng mời gọi khách hàng, vốn là đặc trưng của chợ truyền thống, nay đã nhường chỗ cho các biển rao "cho thuê", "sang nhượng".
Ngày 10/11, theo ghi nhận của phóng viên Báo Kinh tế & Đô thị, hàng loạt sạp quần áo và trang sức tại chợ An Đông đồng loạt đóng cửa. Không ít gian hàng treo biển sang nhượng hoặc cho thuê lại mặt bằng. Ảnh: Tiểu Thuý
Bà Nữ, với hơn chục năm gắn bó cùng sạp quần áo của mình, không giấu nổi vẻ ngán ngẩm trên gương mặt khắc khổ: "Ế, ế lắm! sạp bỏ trống đầy ra vì tiểu thương họ bỏ đi, không bán nữa. Nếu không có những mối bỏ sỉ lâu năm, tôi và nhiều người khác cũng chẳng cầm cự được”.
Cách đó không xa, bà Vy, chủ sạp thời trang Vy Vy tâm sự về gánh nặng "bán cho qua ngày" mà không thể dứt bỏ: "Ế nhưng cứ tới tháng là phải trả tiền mặt bằng đều đặn. Chúng tôi bán ở chợ hơn chục năm, bây giờ nói chuyển qua làm nghề khác cũng khó lòng"..
Một loạt sạp hàng ở chợ An Đông đóng cửa. Ảnh: Tiểu Thuý
Tương tự, tại các sạp bánh kẹo, vốn từng tấp nập trẻ nhỏ và người lớn, giờ đây tiểu thương chỉ còn biết lướt điện thoại hay trò chuyện phiếm để "giết thời gian", bởi khách hàng đến chỉ nhìn rồi vội vã rời đi. Chị Hồng, một tiểu thương lâu năm chia sẻ: "Có nhiều sạp bỏ trống từ rất lâu rồi chứ không phải mới đây, chỉ là ngày càng nhiều nơi đóng hơn. Ế ẩm lâu ngày khiến chúng tôi không còn hào hứng mời chào hàng nữa".
Không khí tối tăm, ảm đạm vì vắng khách bao trùm tại chợ An Đông. Ảnh: Tiểu Thuý
Đổi mới hay biến mất - cuộc chiến chống lại hai mặt trận
Sự thoái trào của các chợ truyền thống không phải là câu chuyện đơn lẻ mà là hệ quả của một bức tranh phức tạp với nhiều nguyên nhân đan xen. Một trong những yếu tố cốt lõi là sự dịch chuyển mạnh mẽ trong thói quen tiêu dùng, cùng với làn sóng thương mại điện tử càn quét thị trường, khiến người dân ngày càng ưu tiên mua sắm trực tuyến. Điều này kéo theo lượng khách đến chợ truyền thống giảm đi rõ rệt. Đây là một rào cản lớn, gây khó khăn cho thế hệ tiểu thương lớn tuổi, những người chưa kịp thích nghi với dòng chảy công nghệ số và cảm thấy bối rối trước cách thức kinh doanh mới.
Những sạp nằm ở vị trí đắc địa nhất tại chợ, cũng trong tình trạng đóng cửa, treo bảng "cho thuê sạp". Ảnh: Tiểu Thuý
Bên cạnh đó, việc tăng cường kiểm soát hàng giả, hàng lậu và yêu cầu về hóa đơn đầu vào để chứng minh nguồn gốc xuất xứ hàng hóa đã trở thành nỗi lo mới, gia tăng áp lực lên phương thức kinh doanh truyền thống. Các tiểu thương không chỉ phải đối mặt với nỗi lo về nguồn hàng, mà còn lo ngại về chi phí đầu tư vào máy tính tiền, các phần mềm quản lý hóa đơn, cùng với quá trình học hỏi và làm quen với cách vận hành mới đầy thử thách. Những quy định này, dù cần thiết để minh bạch hóa thị trường, lại vô tình tạo thêm một tầng khó khăn cho những người đã quen với nếp làm ăn "tiền tươi thóc thật" bao đời nay.
.jpeg)
Phía trước các sạp treo bảng cho thuê, sang nhượng lâu ngày, các tiểu thương tận dụng để bàn, ghế...Ảnh: Tiểu Thuý
Trước thực trạng này, các cơ quan chức năng TP Hồ Chí Minh đã và đang triển khai nhiều giải pháp nhằm hỗ trợ tiểu thương và vực dậy hệ thống chợ truyền thống.
Cụ thể, Thuế TP Hồ Chí Minh đã đề nghị các đơn vị cung cấp giải pháp hóa đơn điện tử thiết kế phần mềm dễ sử dụng, chi phí hợp lý, đồng thời áp dụng gói hỗ trợ miễn phí 6-12 tháng cho các hộ kinh doanh nhỏ. Đồng thời, Thuế TP Hồ Chí Minh cũng ký kết hợp tác với các đại lý thuế để cung cấp dịch vụ tư vấn và hỗ trợ kê khai thuế miễn phí trong ít nhất 6 tháng. Nỗ lực đẩy mạnh công tác tuyên truyền quy định mới đến từng tiểu thương.
.jpeg)
Những sạp còn trụ lại cũng không khỏi hoang mang, khi phải đối mặt với lượng khách hàng ít ỏi và các quy định mới về hóa đơn, thuế và kiểm soát nguồn gốc hàng hóa. Ảnh: Tiểu Thuý
Thuế TP Hồ Chí Minh khẳng định, việc chuyển đổi này không phải để thu thêm thuế, mà để xây dựng môi trường kinh doanh công bằng và minh bạch hơn, bảo vệ cả người bán và người mua.
Tình cảnh ế ẩm kéo dài khiến nhiều tiểu thương chán nản, muốn đóng sạp, bỏ chợ. Ảnh: Tiểu Thuý
Song song đó, Sở Công Thương TP Hồ Chí Minh cũng thí điểm chuyển đổi mô hình chợ dân sinh, phân nhóm chức năng định hướng phát triển theo công năng giao thương, du lịch hoặc dịch vụ đặc thù. Dự kiến, hàng chục chợ sẽ được giải tỏa, di dời hoặc chuyển đổi công năng thành siêu thị, chợ phiên hoặc khu vực sinh hoạt cộng đồng.
Ế ẩm, các tiểu thương chỉ biết ngồi xem điện thoại hay nói chuyện phiếm để giết thời gian. Ảnh: Tiểu Thuý
Cơn thoái trào của các chợ truyền thống như An Đông không chỉ là thách thức mà còn là cơ hội để TP Hồ Chí Minh tái định hình các không gian thương mại truyền thống. Quá trình này đòi hỏi sự đồng hành chặt chẽ giữa chính quyền, tiểu thương và các đơn vị cung cấp giải pháp, nhằm hướng tới một mô hình kinh doanh bền vững, hiện đại nhưng vẫn giữ được nét văn hóa đặc trưng của chợ Việt.
