Bệnh sốt xuất huyết đang hoành hành tại miền Bắc đã khiến cho không ít người phải sống trong nơm nớp lo sợ. Trong đỉnh điểm nỗi lo ấy, nhiều người đàn lan truyền một bài thuốc trên mạng xã hội facebook nói về cách chữa sốt xuất huyết bằng việc uống nước lá tía tô canh giới sống.
Để chứng minh cho tính hiệu quả của bài thuốc dân gian đơn giản này, chủ tài khoản facebook còn quay clip một vài đứa trẻ bị sốt xuất huyết và khỏi sốt sau khi uống nước tía tô canh giới. Người này còn yêu cầu mọi người, nếu sử dụng phương thuốc này hiệu quả thì thông báo lên trên facebook của họ, kèm theo số điện thoại để những người bệnh khác hỏi xin tư vấn.
Trang facebook này ngay sau đó đã nhận được hàng triệu like và hàng ngàn lượt chia sẻ. Thực hư về bài thuốc này như thế nào?
Chữa sốt bằng tía tô + kinh giới?
Tài khoản này tư vấn chi tiết: “Kinh giới, tía tô mỗi thứ một nắm xay làm sinh tố, uống sống ngày vài ba cốc; rau muống sống xay ra ngày 1-2 cốc là hết (khỏi sốt – PV)... Đang cho con bú, các bạn xay vài cốc cho mẹ bé uống; con nhỏ pha tý đường cho uống vài ba thìa nhỏ, uống khi đoi đói... Các cháu bé sau khi uống vào có hiện tượng đi ngoài. Để cho các cháu đi ngoài vài ba lần để thải độc. Sau khi đi ngoài lấy búp ổi và bẹ cây ổi sao vàng hạ thổ uống để cầm cho các con ko đi ngoài nữa...”.
Rất nhiều người đã tỏ thái độ hưởng ứng, hỏi cặn kẽ thêm cách chữa sốt từ tài khoản này. Còn tài khoản trên khẳng định: “Gia đình làm nghề thuốc nam mách cứu giúp dân tình thôi nên yên tâm, không phải mách bậy bạ đâu”... Số điện thoại của chủ tài khoản cũng được công khai để mọi người gọi đến nhờ tư vấn thêm...
Về việc dùng lá tía tô và kinh giới trị sốt, BSCK 2 Phó Đức Thuần, Nguyên Trưởng phòng nghiên cứu thực nghiệm, Bệnh viện Y học cổ truyền Trung ương) cho biết, tía tô chỉ dùng khi bị sốt nhưng không ra mồ hôi (do nhiễm lạnh), đông y gọi là âm thử. Sốt mà ra được mồ hôi, hoặc sốt do cảm nóng thì không dùng tía tô.
“Vào mùa hè, ít khi người ta dùng tía tô trị sốt (trừ trường hợp mùa hè đang nóng lại có 3-4 ngày rét và có người nhiễm lạnh). Nói chung, Đông y chữa theo biện chứng luận trị và chữa bệnh theo đông y là cả một nghệ thuật” – BS Thuần cho biết.
Đã ra mồ hôi nhiều mà lại uống tía tô thì lại ra mồ hôi nhiều hơn nữa, Đông y gọi là dương hư; biểu hư ra mồ hôi nhiều quá sẽ không tốt (nói theo Tây y là mất nước, rối loạn điện giải), lúc ấy lại phải truyền nước.
Với lá kinh giới, BS Thuần cho biết: Dùng kinh giới còn khó hơn dùng tía tô. Mọi người không biết rõ về công dụng thực tế của các cây lá thì đừng tùy tiện sử dụng kẻo mang vạ vào thân.
Sốt cao thì vào viện cho an toàn
BS Nguyễn Trung Cấp, Khoa Cấp cứu, Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương cho biết, ngày xưa tất cả thể ốm sốt nói chung, các cụ gọi là ôn dịch (ôn bệnh). Nguyên tắc điều trị ôn dịch là tùy từng giai đoạn xem nó vào sâu đến đâu để chữa. Những thứ như tía tô chỉ có giá trị trong giai đoạn đầu của ôn bệnh (nói theo Đông y là bệnh mới vào vệ và khí, tức là tương đương với viêm long đường hô hấp).
BS Cấp khẳng định: Các cách chữa như dùng tía tô, kinh giới không có giá trị gì trong chữa sốt xuất huyết. Bởi bệnh sốt xuất huyết, muỗi truyền thẳng virus vào máu chứ không qua đường hô hấp.
Mắc sốt xuất huyết, 80% không có biến chứng; người bệnh chỉ sốt, lấm tấm một vài nốt xuất huyết dưới da, ngứa ngáy, hơi mệt một chút. Khoảng 10-20% có biến chứng.
Như vậy, khi sốt xuất huyết, sẽ có nhiều trường hợp chỉ uống nước lá cũng khỏi. Nhưng tai hại là những người này lại loan tin là khỏi bệnh nhờ lá nọ, lá kia. Người khác tin, làm theo, chẳng may gặp sốt xuất huyết biến chứng thì có thể mất mạng.
Theo BS Cấp, Bộ Y tế đã quy định: Chỉ điều trị theo Đông y với sốt xuất huyết độ 1, độ 2. Cấm điều trị theo Đông y khi đã ở độ 3, độ 4. Nói cách khác: Khi tiểu cầu đã xuống dưới 50.000 hay đã có dấu hiệu cảnh báo như mất nước hay cô đặc máu là không điều trị Đông y.
Bệnh nhân sốt xuất huyết độ từ độ 3 trở lên cần được đưa đến bệnh viện kịp thời để tránh bị tử vong. Ảnh internet
Để đảm bảo an toàn cho người thân, theo các chuyên gia: Ở thời điểm đang có dịch sốt xuất huyết như hiện nay, cứ có triệu chứng sốt là mọi người nên đến các cơ sở y tế. Sau đó, khi đã xác định sốt do nguyên nhân gì thì bác sĩ sẽ có phác đồ điều trị theo nguyên nhân đó. Nếu thực sự muốn điều trị theo Đông y thì cũng phải gặp các thầy thuốc có uy tín, điều trị đúng cách. Mách nhau, học lỏm nhau những kiến thức Đông y một cách lõm bõm rồi áp dụng có thể dẫn đến hậu quả khôn lường, thậm chí là mất mạng.
GS.TS Phạm Xuân Sinh, Nguyên chủ nhiệm bộ môn dược học cổ truyền, Đại học Dược Hà Nội, như khuyến cáo của Bộ Y tế, cách phòng sốt xuất huyết hiệu quả là tăng cường diệt muỗi, loăng quăng, bọ gậy, vứt bỏ các đồ vật không cần thiết (như lốp xe hỏng, mảnh sành, cái bát đã vỡ...) để không còn chỗ đọng nước khiến muỗi vằn đẻ trứng vào đó. Các dụng cụ chứa nước phải được đậy kín. Việc ngủ màn phải được thực hiện tuyệt đối, kể cả vào ban ngày. Phụ nữ có thai, người già và trẻ nhỏ càng cần được chú ý phòng chống muỗi đốt.
Hiện nay, đang trong giai đoạn có dịch nên bất kỳ ai có triệu chứng sốt, cần đến cơ sở y tế để thăm khám, loại trừ việc mắc sốt xuất huyết. Khi dùng thuốc hạ sốt, chỉ được dùng paracetamol, không dùng các thuốc khác như aspirin hay ibuprofen vì nếu mắc sốt xuất huyết, sẽ làm tình trạng xuất huyết nặng thêm.
