Nhiều sai phạm trong thiết kế, thi công, giám sát
Ngày 15/5, Thanh tra TP Hồ Chí Minh đã thông báo Kết luận thanh tra (KLTT) toàn diện về sự cố sạt lở công trình bờ kè bảo vệ Khu dân cư (KDC) Tắc Sông Chà ở ấp Bình Mỹ, xã Bình Khánh (huyện Cần Giờ). Thời kỳ thanh tra từ ngày thực hiện dự án đến ngày 24/9/2019, khi UBND TP giao cho Thanh tra TP tiến hành thanh tra.
Theo KLTT, từ sự cố công trình kè, đã bộc lộ nhiều sai phạm trong quá trình chuẩn bị đầu tư và thực hiện dự án. Tuy không gây thiệt hại về người, nhưng do sự cố dẫn đến chậm tiến độ so với kế hoạch, ảnh hưởng chất lượng của dự án, không đạt được mục tiêu chống sạt lở sông nhằm bảo vệ cơ sở hạ tầng xây dựng ven sông. Ước tính trị giá thiệt hại tối thiểu đối với đoạn kè bị sạt lở hơn 15,458 tỷ đồng.
Thông báo Kết luận thanh tra
Nguyên nhân chính gây ra sạt lở, theo kết quả kiểm định (KQKĐ) thuộc về chuyên môn kỹ thuật và năng lực của các nhà thầu trong việc khảo sát, thiết kế bản vẽ thi công (BVTC), thẩm tra thiết kế BVTC, thi công xây dựng (TCXD) công trình và giám sát TCXD. Cụ thể, Công ty CP Tư vấn xây dựng thủy lợi Thủy lợi – Thủy điện Nam Việt (Công ty Nam Việt – PV) là nhà thầu tư vấn khảo sát xây dựng bước lập thiết kế BVTC - dự toán; tư vấn lắp thiết kế BVTC - dự toán. Trong hồ sơ thiết kế, Công ty Nam Việt chưa đề cập, đánh giá hết các yếu tố bất lợi làm thay đổi sơ đồ chịu lực và làm giảm độ ổn định của công trình; chưa thực hiện đầy đủ nghĩa vụ giám sát tác giả nên chưa kịp thời phát hiện việc công trình thi công chưa phù hợp với biện pháp thi công theo hồ sơ thiết kế được duyệt.
Tiếp đến là Công ty CP Đê kè Phát triển nông thôn Hải Dương (Công ty Hải Dương - PV) là nhà thầu TCXD công trình đã triển khai trình tự thi công chưa phù hợp theo chỉ dẫn kỹ thuật thi công của Sở Giao thông vận tải (GTVT). Trong quá trình thi công thiếu đo đạc, không quan trắc thường xuyên để phát hiện sự biến đổi mái kè và địa hình lòng sông dưới chân mái kè, cũng như hình thành hố xói sâu dưới chân kè để có giải pháp xử lý kịp thời.
Đối với Công ty CP Tư vấn đầu tư Xây dựng Thủ Thiêm (Công ty Thủ Thiêm - PV) là nhà thầu tư vấn giám sát TCXD đã không giám sát chặt chẽ theo trình tự thi công, biện pháp thi công được duyệt. Cụ thể đã cho phép nhà thầu thi công, thi công hoàn thiện kết cấu sau kè, trong khi chưa đo đạc nghiệm thu mái kè và chưa thi công hoàn thiện toàn bộ mái kè, chưa phù hợp với trình tự thi công theo chỉ dẫn kỹ thuật của Sở GTVT.
Nhiều đơn vị liên đới
Ngoài 3 công ty nêu trên, căn cứ kết quả thanh tra và KQKĐ của Công ty CP Tư vấn xây dựng Hàng Hải, Thanh tra TP bổ sung trách nhiệm các đơn vị tham gia hoạt động xây dựng (HĐXD), gồm: Công ty TNHH Tư vấn thiết kế xây dựng Nhật Minh, là nhà thầu tư vấn thẩm tra báo cáo nghiên cứu khả thi do Công ty Nam Việt lập, không phát hiện số liệu vận tốc dòng chảy mà Công ty Nam Việt đưa vào báo cáo không có căn cứ, nhưng vẫn chấp nhận báo cáo nghiên cứu khả thi. Bên cạnh đó, còn có Viện Kỹ thuật Biển (nhà thầu tư vấn thẩm tra thiết kế BVTC - dự toán công trình), đã chấp nhận số liệu vận tốc dòng chảy của Công ty Nam Việt không có căn cứ và không nhìn nhận sai sót trong quá trình thẩm tra.
“Như vậy các đơn vị nêu trên thiếu trách nhiệm trong quá trình tham gia đối với phần việc do đơn vị đảm nhận. Để xảy ra sự cố tuy không thiệt hại về người, nhưng hiệu quả và mục tiêu của dự án không đạt”, KLTT nêu.
Để hơn 15 tỷ đồng trôi sông, xem xét xử lý lãnh đạo Sở GTVT TP Hồ Chí Minh
Đối với Chủ đầu tư dự án là Khu Quản lý đường thủy nội địa (QLĐTNĐ), nay là Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng các công trình giao thông (QLDAĐTCCTGT) thuộc Sở GTVT. Theo kết luận giám định (KLGĐ) và báo cáo KQGĐ, Sở GTVT và Tổ điều tra sự cố công trình có xác định trách nhiệm của Chủ đầu tư. Đó là thiếu trách nhiệm trong quá trình phê duyệt, lựa chọn nhà thầu và kiểm tra, giám sát, theo dõi công tác đấu thầu; việc lập, thẩm định, phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi và thiết kế BVTC; kiểm tra công tác nghiệm thu trong quá trình TCXD.
Thanh tra TP cũng bổ sung trách nhiệm của Chủ đầu tư liên quan đến nhiều nội dung. Đó là phê duyệt, lựa chọn Công ty Nam Việt làm nhà thầu một số gói thầu do Công ty TNHH Tư vấn đầu tư xây dựng Tháp Việt tư vấn lập hồ sơ mời thầu, vi phạm nguyên tắc “không bảo đảm cạnh tranh trong đấu thầu” theo Luật Đấu thầu năm 2013 và Nghị định 63/2014/NĐ-CP ngày 26/6/2014 của Chính phủ. Việc lập, trình Sở GTVT thẩm định, phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng và thẩm định, phê duyệt thiết kế BVTC - dự toán công trình, nhưng không kiểm tra phát hiện Công ty Nam Việt không tiến hành khảo sát thủy văn về vận tốc dòng chảy, tự ý đưa số liệu vận tốc dòng chảy không có căn cứ, chỉ dựa trên cơ sở đánh giá bằng quan sát trực quan và tham khảo số liệu công trình tương tự như kênh Thanh Đa. Lệnh khởi công xây dựng không gửi cho Thanh tra Sở Xây dựng để phối hợp kiểm tra quá trình TCXD. Chịu trách nhiệm toàn bộ về công tác giám sát, quản lý chất lượng công trình xây dựng không hiệu quả dẫn đến xảy ra sự cố, không đạt được mục tiêu của dự án.
Xử lý sai phạm của lãnh đạo Sở GTVT có liên quan
Đối với Sở GTVT đã KLGĐ và báo cáo KQGĐ nhưng không xác định trách nhiệm của mình. Do đó, Thanh tra TP bổ sung trách nhiệm của Sở GTVT như sau: Sở GTVT quyết định đầu tư phê duyệt dự án theo phân cấp của Chủ tịch UBND TP, nhưng không tổ chức kiểm tra, giám sát, theo dõi công tác đấu thầu theo đúng quy định của Luật Đấu thầu năm 2013, để chủ đầu tư tổ chức lựa chọn nhà thầu có nhiều sai phạm, không bảo đảm cạnh tranh trong đấu thầu. Chủ quan trong việc thẩm định, phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi và thẩm định, phê duyệt thiết kế BVTC và dự toán xây dựng công trình do Khu QLĐTNĐ trình. Việc kiểm tra công tác nghiệm thu trong quá trình TCXD, có kiểm tra công tác nghiệm thu lần 1 nhưng không ban hành văn bản thông báo kết quả kiểm tra.
Từ những kết luận nêu trên, Chánh Thanh tra TP kiến nghị và được ông Ngô Minh Châu, Phó Chủ tịch UBND TP chỉ đạo Giám đốc Ban QLDAĐTXDCCTGT chủ trì, phối hợp với Sở GTVT kiểm điểm trách nhiệm, có hình thức xử lý tùy theo tính chất, mức độ sai phạm đối với các đơn vị, cá nhân trước đây công tác tại Khu QLĐTNĐ (gồm Phó Giám đốc phụ trách có liên quan); giao Giám đốc Sở GTVT chủ trì kiểm điểm làm rõ trách nhiệm, có hình thức xử lý phù hợp tính chất, mức độ sai phạm đối với Phòng Quản lý đường thủy, các cá nhân trực thuộc Sở có liên quan; có biện pháp xử lý trách nhiệm Giám đốc Khu QLĐTNĐ từng thời kỳ có liên quan (kể cả nghỉ việc). Chịu trách nhiệm rà soát, xác định trách nhiệm/nghĩa vụ tài chính giữa các đơn vị có liên quan trong sự cố về chi phí khắc phục và chi phí kiểm định.
“Giám đốc Sở Xây dựng, Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư chỉ đạo Thanh tra Sở tham mưu xử phạt VPHC trong lĩnh vực HĐXD và trong lĩnh vực hoạt động đấu thầu đối với Chủ đầu tư và các đơn vị tham gia HĐXD tại công trình kè bảo vệ KDC Tắc Sông Chà, có biện pháp xử lý các đơn vị theo đúng thẩm quyền và đúng quy định pháp luật. Giao Giám đốc Sở Nội vụ chủ trì, phối hợp với Ủy ban Kiểm tra Thành ủy, Thanh tra TP kiểm điểm trách nhiệm có hình thức xử lý tùy theo tính chất, mức độ sai phạm đối với lãnh đạo Sở GTVT từng thời kỳ có liên quan”, KLTT chỉ rõ.
