Cần thêm cơ chế bảo vệ nhà báo

Sự hậu thuẫn cần thiết

Nhìn nhận từ góc độ đạo đức nghề nghiệp, không thể phủ nhận một bộ phận nhà báo hiện nay đang lợi dụng nghề nghiệp để trục lợi, kiếm tiền bất chính. Báo chí đang đối đầu với quá nhiều khó khăn, trong đó đáng sợ nhất là “kinh tế báo chí”. Hoạt động phát hành báo in, quảng cáo báo chí suy giảm nghiêm trọng, ảnh hưởng đến các nguồn thu, làm cho đời sống kinh tế của nhiều tờ báo và nhiều nhà báo khó khăn. Từ đó, một bộ phận nhà báo lao đi kiếm tiền bằng mọi giá là một thực trạng đáng xấu hổ hiện nay.

Theo một số cây bút phóng sự, vượt qua được sự cân nhắc “thiệt hơn” thì nhà báo sẽ thảnh thơi lăn xả vào cuộc sống để phát hiện đề tài. Có khi chỉ một vấn đề nhỏ được hé lộ, mà nhà báo tìm ra căn cứ để phát triển cả vệt bài. Khi ta có lập trường vững chắc, là thông tin khách quan, thì cũng giảm đi những phi vụ nhà báo bị mua chuộc. Thêm một vấn đề mà không ít nhà báo đàn anh tâm sự, và tôi cũng rất thấm thía là nhà báo cần sự dũng cảm, lên tiếng vì lẽ phải. Dũng cảm trong môi trường của chính nhà báo, và dũng cảm trong môi trường của hiện thực cuộc sống. Cả hai vấn đề đều quan trọng. Bởi các hành động tiêu cực, cái khiếm khuyết được bao bọc rất kỹ lưỡng, có tổ chức tinh vi nên rất khó điều tra. Trong khi nhà báo hoạt động trên lập trường lẽ phải thì đứng độc lập, thiếu lực lượng bảo vệ và dễ bị mua chuộc, hoặc đe dọa.

Nhà báo Phùng Sưởng - Phó Tổng Biên tập báo Tiền Phong chia sẻ: “Hiện tại, Hội Nhà báo Việt Nam đã ban hành 10 Điều quy định về đạo đức nghề nghiệp cho những người làm báo. Sắp tới, các liên chi hội và chi hội nhà báo cũng sẽ triển khai thành lập Hội đồng đạo đức nghề nghiệp tại các tòa soạn. Hy vọng đây là một trong những giải pháp để nâng cao đạo đức nghề nghiệp của nhà báo để từ đó hạn chế phần nào các tiêu cực”.

Là người hiểu luật và nắm chắc kỹ năng, nghiệp vụ điều tra, nhà báo Phùng Sưởng cho biết thêm, nhà báo khi tác nghiệp, ngoài phải hiểu luật và vấn đề mình định điều tra, thì phải có kỹ năng tiếp cận, xử lý thông tin. Bởi vũ khí quan trọng của nhà báo chính là sự thật.

Một điều khác nữa, để khích lệ và làm điểm tựa cho nhà báo điều tra, thì chính lãnh đạo cơ quan, mà trực tiếp là Tổng Biên tập, cần hiểu công việc của anh em phóng viên điều tra, kịp thời động viên họ sau mỗi bài viết công phu, có tính phát hiện bằng cách tăng nhuận bút, thưởng nóng… Và, trong cuộc đấu tranh phòng chống tham nhũng, tiêu cực thì đòi hỏi cơ quan báo chí, cơ quan chủ quản báo chí phải sẵn sàng đứng ra bảo vệ quyền lợi chính đáng của phóng viên. Đây là thực tế không phải cơ quan nào cũng làm được. Có những đơn vị, khi xảy ra vụ việc, hoặc rủi ro nào đó, thay vì bảo vệ, chia sẻ trách nhiệm, lại tìm cách đổ lỗi cho phóng viên.

Xét đến cùng, phóng sự điều tra là một trong những mục quan trọng làm nên sức hấp dẫn, sức sống mà không ít nhà báo cho rằng là “trọng pháo” của tờ báo. Khi việc bảo vệ nhà báo còn chưa được thực thi tốt nhất, thì các lãnh đạo tòa báo cần khích lệ kịp thời. Đó là điều giúp các phóng viên không có cảm giác chán nản, e dè trong làm nhiệm vụ, giảm nhuệ khí khi đấu tranh với các hành vi tiêu cực vốn rất gian nan và nhọc nhằn.