Môi trường kinh doanh: Vẫn còn tình trạng “trên trải thảm, dưới rải đinh”

Chúng ta làm tốt nhưng còn có thể làm tốt hơn -  Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nhấn mạnh tại Hội nghị triển khai Nghị quyết 19/2017 về cải thiện môi trường kinh doanh và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, diễn ra sáng 10/3.

Vai trò thực thi của cán bộ

Thời gian qua, nhiều chính sách ở cấp T.Ư của Việt Nam đã thay đổi tốt theo thông lệ quốc tế, tuy nhiên giữa chính sách và thực thi thực tế có khoảng cách khá lớn. Ông Đào Huy Giám - Tổng Thư ký Diễn đàn kinh tế tư nhân dẫn chứng, trong tiến trình thực hiện Nghị quyết 19, yêu cầu điện tử hóa các giao dịch hành chính như đưa vào vận hành Cổng hải quan một cửa quốc gia, kết quả chuyển đổi hình thức thực hiện các thủ tục hành chính (TTHC) mảng xuất nhập khẩu (XNK) từ nộp hồ sơ giấy lên thành hồ sơ điện tử trên Cổng một cửa quốc gia là quá ít, hình thức (chỉ nộp điện tử, nộp trực tiếp bản giấy với bộ hồ sơ còn lại), DN chưa nhận thấy có động thái nghiên cứu cải thiện từ phía Bộ chuyên ngành. Hoặc trong quá trình ban hành và điều chỉnh chính sách để thực thi Nghị quyết 19, nhiều cơ quan thiếu cân nhắc đến chủ trương chiến lược và yêu cầu đánh giá tác động chính sách nên cải cách khâu này lại gây ra vướng mắc lớn cho khâu khác dẫn đến DN khó khăn vẫn hoàn khó khăn, thậm chí còn nặng gánh hơn. Như “Điều 192 Bộ Luật Hình sự, Thông tư 20 về nhập khẩu xe ô tô, thuế nhà thầu áp dụng với hàng hóa gửi kho ngoại quan đang gây ra những hậu quả nặng nề với DN kinh doanh kho ngoại quan do sụt giảm lượng hàng hóa gửi từ các DN nước ngoài" - ông Đào Huy Giám nói.

Người tiêu dùng chọn mua hàng tại siêu thị BigC Thăng Long. Ảnh: Phạm Hùng.

Ông Lê Tiến Trường - Phó Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam, Tổng Giám đốc Vinatex cho hay, ngành dệt may có lưu lượng XNK lớn, hằng năm, phải nhập khẩu trên 1 triệu tấn bông, XNK gần 1,7 triệu tấn sơ, nguyên phụ liệu dệt may… Tuy nhiên, các TTHC, thông quan và kiểm tra chuyên ngành rườm rà, phức tạp vẫn còn đang gây rất nhiều khó khăn, tốn kém về thời gian và chi phí cho DN. Thậm chí, một số quy định sửa đổi mới lại mang tính “thụt lùi” so với quy định cũ, ví dụ trước đây đơn vị nhập khẩu chỉ cần chứng minh thuê một đơn vị khác sản xuất cho mình là có thể nhập khẩu hàng không thu thuế với các thủ tục đơn giản. Nhưng theo quy định mới, DN phải chứng minh có nhà xưởng máy móc thực sự thì mới được chấp nhận.

Trên thực tế, nhiều bộ, ngành địa phương vẫn ban hành các chính sách và quy định mới gây khó khăn và tạo gánh nặng lớn cho DN. Như số đông DN đang quan tâm là quy định thu phí cửa khẩu cảng biển Hải Phòng. Cách xử lý của các bộ, ngành như trên có thể nói, chưa mang lại niềm tin cho cộng đồng DN và chưa truyền tải được tinh thần của Chính phủ kiến tạo, hành động vì phát triển kinh tế", các Hiệp hội cho biết và khẳng định "tình trạng ''trên rải thảm đỏ dưới rải đinh" vẫn phổ biến và như thế, khả năng thúc đẩy phát triển kinh tế, thu hút đầu tư, tạo nên sức bật cho kinh tế Việt Nam nói chung và kinh tế tư nhân nói riêng theo tinh thần Nghị quyết 19 năm 2017 mà Chính phủ mới ban hành dường như vẫn còn khá xa.

Là người trực tiếp theo dõi 3 năm Nghị quyết 19 về cải thiện môi trường kinh doanh, Viện trưởng Viện Quản lý Kinh tế T.Ư CIEM Nguyễn Đình Cung chia sẻ bài học kinh nghiệm là phải có kết quả cụ thể tháo gỡ khó khăn trực tiếp cho DN, tập trung giải đáp các văn bản cụ thể đã được xác định trong Nghị quyết. Cần có cam kết của người đứng đầu, “phải có hành động quyết liệt trên nhiều tuyến phối hợp chặt chẽ với sự quyết liệt của Chính phủ và sự vào cuộc của người đứng đầu các bộ và yêu cầu trách nhiệm giải trình để có được kết quả số nhân chứ với kết quả phép cộng nho nhỏ khó thành công” - ông Cung nhấn mạnh.

Cũng nhấn mạnh đến vai trò của cán bộ trong thực thi Nghị quyết 19, ông Vũ Quang Huệ - Phó Chủ tịch Hiệp hội DN châu Âu tại Việt Nam (EuroCham) cho rằng: “Nghị quyết 19 được ban hành để đưa hệ thống công quyền gần gũi và lắng nghe DN, người dân nên đưa Nghị quyết 19 đến từng cán bộ là biện pháp quan trọng nhất để góp phần cải thiện môi trường kinh doanh và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia”.

Không để có nghị định rồi phải đợi thông tư