Chính thức xóa độc quyền sản xuất vàng miếng: “Cởi trói” thị trường vàng

Thêm nhiều thương hiệu để tăng tính cạnh tranh

Nghị định số 232/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung về khái niệm vàng miếng, được định nghĩa rõ hơn là sản phẩm vàng được dập thành miếng, có đóng chữ, số thể hiện khối lượng, chất lượng, ký mã hiệu của DN hoặc tổ chức tín dụng được NHNN cấp phép sản xuất, bao gồm cả vàng miếng do NHNN trực tiếp tổ chức sản xuất. Theo Nghị định, sẽ không còn cơ chế độc quyền của Nhà nước trong sản xuất vàng miếng. Thay vào đó, cơ quan quản lý sẽ cấp phép hoạt động này cho các DN, ngân hàng đủ điều kiện. Như vậy, không chỉ duy nhất Công ty SJC được sản xuất vàng miếng, mà các DN và ngân hàng thương mại đủ điều kiện cũng được cấp phép sản xuất vàng miếng. Đây là điều thị trường mong đợi từ rất lâu.

Mua bán vàng miếng tại cửa hàng trên đường Trần Duy Hưng, Hà Nội. Ảnh: Phạm Hùng

Ngân hàng, DN muốn được cấp phép sản xuất vàng miếng phải có giấy phép mua bán, kinh doanh mặt hàng này. Họ cũng phải đáp ứng điều kiện về vốn, với DN là từ 1.000 tỷ đồng trở lên, ngân hàng từ 50.000 tỷ đồng. Hồ sơ, thủ tục cấp giấy phép sản xuất vàng miếng sẽ do Thống đốc NHNN quy định. Việc này nhằm bảo đảm DN, ngân hàng sản xuất vàng miếng là các tổ chức có kinh nghiệm, đủ năng lực tài chính, tuân thủ pháp luật.

Năm 2012, NHNN đã thực hiện những thay đổi lớn đối với thị trường vàng. Nghị định 24/2012/NĐ-CP quy định, Nhà nước độc quyền sản xuất vàng miếng và vàng nguyên liệu, lấy thương hiệu vàng SJC là thương hiệu quốc gia, dẫn đến tâm lý đa số người dân sẽ lựa chọn vàng tin cậy nhất để tích trữ. Trong khi cung không đủ mà cầu cao đã dẫn đến tình trạng mất cân đối cung cầu và đây là nguyên nhân khiến giá vàng tăng.

Trong vòng hơn một năm trở lại đây, khi giá vàng thế giới liên tục tăng cao do các bất ổn địa chính trị, thị trường vàng trong nước càng bị thử thách khi nguồn cung vàng cạn dần vì nhiều năm không sản xuất thêm vàng miếng SJC, trong khi đó nguồn cung vàng cũng đã giảm đáng kể qua những đợt xuất khẩu vàng dưới dạng trang sức mỹ nghệ ở những thời điểm giá vàng trong nước thấp hơn giá vàng thế giới. Từ chỗ chỉ chênh vài trăm nghìn đến vài triệu đồng so với giá vàng thế giới, giá vàng miếng SJC và cả vàng nữ trang có lúc chênh đến 18 - 20 triệu đồng/lượng.

Trước thực tế trên, Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam cũng như các chuyên gia đã nhiều lần kiến nghị cần nhanh chóng sửa đổi Nghị định 24/2012/NĐ-CP để "cởi trói" cho thị trường vàng, đồng thời kéo giảm chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới. Chuyên gia kinh tế, PGS.TS Võ Trí Thành nhận định, việc ra đời Nghị định số 232/2025/NĐ-CP sửa đổi Nghị định 24/2012/NĐ-CP là bước chuẩn bị để NHNN nhập nguyên liệu về gia công vàng miếng SJC nhằm tăng nguồn cung vàng cho thị trường và cho phép lưu hành nhiều thương hiệu vàng miếng khác thay vì chỉ có SJC, để tăng tính cạnh tranh về mặt giá cả và đa dạng hóa nguồn cung. Cho thấy, sự thay đổi về phương thức quản lý, cải cách thể chế sâu rộng hơn, vận hành theo nguyên tắc cạnh tranh bình đẳng.

Sau khi Nghị định số 232/2025/NĐ-CP được ban hành, nhiều người dân bày tỏ vui mừng, vì đây là điều họ mong đợi từ lâu. “Trong nền kinh tế thị trường phải có sự cạnh tranh giữa các DN kinh doanh vàng. Người dân sẽ có nhiều lựa chọn, thị trường có sự cạnh tranh hơn giữa các sản phẩm, thương hiệu. Hy vọng xóa bỏ chênh lệch giá với thế giới vô lý như hiện nay”- ông Minh Tuấn đang làm việc tại một sàn chứng khoán nói.