Những hành động góp phần tạo nên thành quả
Nghị quyết số 18-NQ/TU về chuyển đổi số, xây dựng TP Hà Nội thông minh đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 của Thành ủy Hà Nội hay gần đây nhất là Kế hoạch 239/KH-UBND về chuyển đổi số, xây dựng TP Hà Nội thông minh đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 đã thể hiện rõ quyết tâm cũng như tạo chuyển biến mạnh mẽ từ nhận thức đến hành động tại tất cả các cấp, các ngành, cơ quan, đơn vị của thành phố.
Hiện Hà Nội đang là một trong những địa phương đầu tiên trên cả nước bảo đảm đầy đủ các điều kiện và kết nối thành công với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư phục vụ tiếp nhận và giải quyết thủ tục hành chính. năm 2022, các chỉ số xếp hạng, đánh giá liên quan đến chuyển đổi số được nâng cao, trong đó có chỉ số chuyển đổi số cấp tỉnh (DTI) xếp thứ 24/63 tỉnh/thành phố, tăng 16 bậc so với năm 2021; Tỷ lệ dân số trưởng thành có điện thoại thông minh đạt 78%, tỷ lệ hộ gia đình có truy cập internet băng rộng đạt 90%...
Ngoài ra, Hà Nội đang tập trung vào 4 nhóm nội dung cơ bản của chuyển đổi số như: Số hóa thực thể (định danh cá nhân, đất đai, nhà cửa, định vị, bản đồ số) phục vụ người dân, doanh nghiệp; Số hóa quy trình (phương thức phối hợp các hoạt động trong hệ thống); Rà soát, xây dựng cơ chế hoặc kiến nghị những quy định không thuộc thẩm quyền của UBND thành phố; Chuyển đổi số, chính là thực hiện quá trình đổi mới sáng tạo để tạo ra sản phẩm, dịch vụ với 3 nền tảng hướng tới hình thành 3 trụ cột chính quyền số - kinh tế số - xã hội số.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được, công tác chuyển đổi số tại Hà Nội vẫn còn một số hạn chế, vướng mắc, đặc biệt trong bối cảnh toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế và Cách mạng công nghiệp lần thứ tư.
Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) góp phần đẩy mạnh chuyển đổi số đồng bộ tại Hà Nội
Vì thế, tại Điều 25, Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) đã đưa ra nhiều nội dung cụ thể nhằm phát triển khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số.
Cụ thể, điều 25 nhấn mạnh: Tập trung phát triển đồng bộ các lĩnh vực khoa học và công nghệ; thực hiện chuyển đổi số trên mọi mặt đời sống kinh tế-xã hội; Các Tổ chức, chuyên gia, nhà khoa học chủ trì nhiệm vụ khoa học và công nghệ trọng điểm của Thủ đô, Vùng Thủ đô có những quyền nhất định; Các ưu đãi dành cho doanh nghiệp, tổ chức khoa học và công nghệ trên địa bàn Hà Nội; Ủy ban nhân đân thành phố Hà Nội ban hành các quy chế, quyết định liên quan tới khoa học và công nghệ; phát tiển khu công nghệ cao Hòa Lạc (khu vực nghiên cứu, phát triển công nghệ cao và đổi mới sáng tạo trọng điểm của Thủ đô và cả nước); thành lập Ban Quản lý các Khu Công nghệ cao thành phố Hà Nội…
Lợi ích từ việc bổ sung chính sách về chuyển đổi số
Thủ đô có vị trí đặc biệt quan trọng, vì vậy, trong quá trình xây dựng dự thảo Luật thủ đô (sửa đổi), mục tiêu xây dựng Thủ đô Hà Nội được xác định trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo, nghiên cứu khoa học, chuyển giao và phát triển công nghệ hàng đầu của cả nước, tiến tới là trung tâm khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo của khu vực Đông Nam Á và thế giới cần đặc biệt được nhấn mạnh.
Theo TS. Hoàng Ly Anh -Trường ĐH Luật Hà Nội, Luật Thủ đô (sửa đổi) đã quy định về phát triển khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số - lĩnh vực có nhiều quy định mới được sửa đổi, bổ sung của dự thảo, trong đó nổi bật là chính sách phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, các ưu đãi dành cho chuyên gia, nhà khoa học, doanh nghiệp, tổ chức khoa học công nghệ, phân cấp, phân quyền quản lý về khoa học công nghệ cho chính quyền Thủ đô.
Để quy định dự thảo về phát triển khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số hoàn thiện hơn, TS. Hoàng Ly Anh cho rằng việc xây dựng quy định về phát triển khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số trong dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi), về nguyên tắc, cần phải kế thừa các quy định đã được kiểm nghiệm hiệu quả trong thực tế, phù hợp với định hướng xây dựng Thủ đô trong thời gian tới.
Về chính sách phát triển khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số Hà Nội là thành phố có tiềm lực lớn về khoa học và công nghệ với mạng lưới các tổ chức khoa học và công nghệ và nhiều loại hình tổ chức.
Cho tới nay, Hà Nội có 124 trường đại học, 113 viện nghiên cứu (chiếm khoảng 80% số viện nghiên cứu cả nước), 14/17 phòng thí nghiệm trọng điểm quốc gia với trình độ nhân lực cao. Bên cạnh các tổ chức khoa học công nghệ công lập, Hà Nội còn có 176 tổ chức khoa học công nghệ ngoài công lập thực hiện các hoạt động nghiên cứu phát triển, dịch vụ… Đây chính là tiềm lực khoa học công nghệ lớn để thúc đẩy sự phát triển mọi mặt của Hà Nội.
Bên cạnh chính sách bảo đảm phát huy tiềm năng, thực hiện chuyển đổi số trên mọi mặt của đời sống kinh tế, xã hôi, Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) cũng khẳng định mục tiêu và quyết tâm chuyển đổi số sâu, rộng, đồng bộ trên mọi mặt của đời sống kinh tế, xã hội Thủ đô nhằm tạo sự phát triển bứt phá về kinh tế - xã hội là hoàn toàn hợp lý trong bối cảnh cả nước quyết tâm chuyển đổi số. Việc bổ sung chính sách về chuyển đổi số trên mọi mặt của đời sống kinh tế-xã hội Thủ đô cũng thể hiện tư duy, tầm nhìn để Thủ đô phát triển vượt trôi. Bởi vì, chuyển đổi số là quá trình phát triển tất yếu của bất kỳ quốc gia nào, nền kinh tế nào. Trong khi đó, cốt lõi của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư chính là chuyển đổi số với sự tích hợp của số hoá, siêu kết nối và xử lý dữ liệu thông minh.
Ngoài ra, TS Hoàng Ly Anh cho rằng, cần cân nhắc việc quy định cụ thể các lĩnh vực trọng điểm về khoa học và công nghệ của Thủ đô tại Dự thảo. Việc liệt kê sẽ xác định rõ những lĩnh vực trọng điểm mà Thủ đô cần tập trung đầu tư và minh bạch trong thi hành chính sách ưu đãi sau này. Tuy nhiên, khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số là lĩnh vực thay đổi rất nhanh chóng. Trong tương lai, nếu xuất hiện những lĩnh vực khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo hay chuyển đổi số mới và cần nghiên cứu, sẽ không thể áp dụng cơ chế tại Luật Thủ đô do lĩnh vực đó không thuộc các lĩnh vực được liệt kê trong Luật.
Vì vậy, TS Hoàng Ly Anh đề xuất, chỉ nên xác định đặc trưng các lĩnh vực trọng điểm của Hà Nội, còn Chính phủ quy định chi tiết để đảm bảo tính khả thi đối với các quy định về phát triển khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số…
Nhiều chuyên gia đánh giá, Điều 25 Dự thảo Luật thủ đô (sửa đổi) thực sự là một sự đổi mới trong nhận thức về chính sách phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Với quy định như hiện nay, Điều 25 Dự thảo Luật thủ đô (sửa đổi) được kỳ vọng sẽ tạo cơ chế đổi mới góp phần phát triển Thủ đô xứng tầm với vị trí, vai trò mà Đảng, Nhà nước và Nhân dân tin tưởng.
