AI không thể thay đổi được gốc cốt lõi của báo chí

AI đã làm thay đổi cách thức hoạt động của cơ quan báo chí

Ông có đánh giá như thế nào về vai trò của công nghệ với nghề báo, công nghệ hỗ trợ như thế nào cho những người làm báo?

- Chúng tôi có công ty chuyên cung cấp sản phẩm cho các cơ quan báo chí và nhận thấy trong khoảng 10 năm qua, công nghệ đang thay đổi nhanh chóng, từng ngày, từng giờ. Đặc biệt trong thời gian gần đây, sự xuất hiện của AI, xử lý ngôn ngữ tự nhiên, các AI tạo sinh đã làm thay đổi rất nhiều cách thức hoạt động của các cơ quan báo chí.

Giám đốc Sản phẩm Tòa soạn hội tụ ONECMS Bùi Công Duyến.

Cụ thể hơn, AI giúp nhà báo rất nhiều trong công việc. Trước đây, khi các nhà báo họp giao ban hàng ngày là phải đọc hết những tin tức của các cơ quan báo chí đăng tải để giám sát thông tin. Nhưng hiện nay, công việc này do AI thực hiện được từng giờ, từng phút; như vậy nhà báo có thể theo dõi được những vấn đề nổi cộm ở trên báo chí, những chủ đề mà các cơ quan báo chí đang quan tâm khai thác.

Nhờ các ứng dụng như vậy, nhà báo có thể dễ dàng biết được hiện nay các cơ quan báo chí đang khai thác chủ đề gì và những khoảng trống còn lại để mình có thể đào sâu tiếp vấn đề hay không.

Hay ngày xưa, trước khi xuất bản báo thì có bộ phận phải đọc dò lỗi chính tả. Nhưng hiện nay nhờ có AI thì sẽ giảm thiểu thao tác đó và giúp cho cơ quan báo chí làm báo tốt hơn, nhanh hơn.

Gần đây, các cơ quan báo chí thực hiện mô hình tòa soạn hội tụ thì AI đóng vai trò như thế nào đối với mô hình này, thưa ông?

- Tòa soạn hội tụ sẽ quản lý tất cả các quy trình nghiệp vụ của một cơ quan báo chí trong một phần mềm duy nhất, trong đó có quản lý các loại hình báo chí khác nhau. AI sẽ giúp cho cơ quan chuyển đổi các loại hình báo chí dễ hơn. Ví dụ như một bài báo khi đưa lên điện tử thì sẽ viết theo văn phong khác, nhưng khi chuyển bài báo đó sang báo in thì lại cần một cách viết khác. Điều đó cho thấy AI có thể hỗ trợ chúng ta chuyển đổi linh hoạt các loại hình báo chí.

Hoặc AI cũng sẽ hỗ trợ cho người làm báo chuyển từ một bài báo in rất dài thành một kịch bản video clip ngắn. Và AI hỗ trợ một kịch bản từng bước, từng bước một, sẽ rất dễ dàng cho người làm báo. Từ đó những người làm báo sẽ đưa ra được các ý tưởng tốt hơn.

Các nhà báo hãy mạnh dạn ứng dụng AI

Ông có dự đoán thế nào về công việc làm báo trong 10 năm tới?

- Trong 10 năm tới, các công việc của báo chí sẽ được hỗ trợ bởi công nghệ nhiều hơn, sâu hơn và sẽ có khả năng thay đổi rất nhiều về cách thức làm báo. Công nghệ sẽ hỗ trợ chúng ta làm báo dễ dàng hơn nhưng bên cạnh đó cần phải kiểm soát chặt chẽ để tránh việc AI đưa các thông tin sai lệch.

Một vấn đề nữa là việc kiểm soát tin giả cũng sẽ rất khó khăn. Gần đây, Google ra mắt Veo 3 là mô hình video AI mới thì trên Facebook của thường xuyên xuất hiện các video do AI tạo ra. Thật khó có thể phân biệt được đó là video do AI hay do con người tạo ra. Như vậy, việc phát hiện và xử lý tin giả sẽ rất phức tạp.

Các đại biểu tham quan mô hình tòa soạn hội tụ đang được triển khai ở Báo Kinh tế & Đô thị. Ảnh: Phạm Hùng

Trong 10 năm nữa, robot hình người có thể thay thế nhà báo thực hiện cuộc phỏng vấn, thưa ông?

- Tôi nghĩ là có khả năng. Nhưng công nghệ sẽ không thể thay đổi được gốc cốt lõi của báo chí; không thể phát hiện được ra các vấn đề mới. Công nghệ không thể đi từng ngõ, gõ từng nhà để phỏng vấn từng người theo các chủ đề mới mà mình muốn khai phá.

AI có thể hỗ trợ cho chúng ta trong việc tổng hợp thông tin rất dễ dàng, nhanh chóng; nhưng để phát hiện ra những điểm mới trong đời sống hàng ngày thì vẫn cần sự đóng góp của nhà báo.

Vậy các nhà báo cần phải trang bị những kiến thức, kỹ năng gì để tận dụng AI?

- Trước hết, chúng ta có thể khẳng định: AI là một công cụ mạnh mẽ và đầy tiềm năng, giúp nhà báo làm việc hiệu quả hơn rất nhiều. Tuy nhiên, AI không thể thay thế những giá trị cốt lõi mà chỉ có con người mới có thể mang lại cho báo chí, đó là sự tìm kiếm và truyền tải sự thật, các nguyên tắc đạo đức nghề nghiệp, khả năng sáng tạo độc đáo và đặc biệt là chiều sâu cảm xúc con người.

Các nhà báo không lo sợ AI chiếm mất việc làm. Nhà báo sẽ sử dụng AI như một công cụ để hỗ trợ làm báo nhanh hơn, xử lý công việc tốt hơn. Vì thế, các nhà báo hãy mạnh dạn ứng dụng AI vào trong cuộc sống nhưng phải giữ được giá trị cốt lõi của nghiệp vụ báo chí.

Xin cảm ơn ông!