Giá vaccine Covid-19 đội lên ít nhất 5 lần vì độc quyền

Hiện nay một số quốc gia giàu có đã bắt đầu phân phối lại một lượng nhỏ dư thừa của họ và thực hiện các cam kết tài trợ, tuy nhiên hoạt động từ thiện này không đủ để giải quyết các vấn đề về cung ứng vaccine toàn cầu. Liên minh vaccine cho Tất cả mọi người đang kêu gọi các chính phủ cần cương quyết yêu cầu chuyển giao công nghệ vaccine - cho phép tất cả các nhà sản xuất đủ khả năng trên toàn cầu, đặc biệt là ở các nước đang phát triển sản xuất các loại vaccine này. Chính phủ các nước cũng cần khẩn trương thông qua việc dỡ bỏ các quy định về sở hữu trí tuệ liên quan đến công nghệ Covid-19 theo đề xuất của Nam Phi và Ấn Độ.

Yêu cầu dỡ bỏ quyền sở hữu trí tuệ này đã được hơn 100 quốc gia ủng hộ, bao gồm cả Mỹ và Pháp, hiện đã bắt đầu được đàm phán chính thức tại Tổ chức Thương mại Thế giới, và sẽ tiếp tục họp vào tuần này. Tuy nhiên, đề xuất này đã bị Đức và Anh nhiều lần ngăn cản.

Bà Maaza Seyoum, đại diện Liên minh châu Phi và Liên minh vaccine cho Tất cả mọi người châu Phi, cho biết: “Việc tạo điều kiện cho các nhà sản xuất ở các nước đang phát triển sản xuất vaccine là cách nhanh và chắc chắn nhất để tăng nguồn cung và giảm đáng kể giá bán. Điều này từng được thực hiện để điều trị HIV, và chúng ta đã thấy giá giảm tới 99%. Tại sao chính phủ Anh và Đức liên tục phớt lờ những lời kêu gọi của các nước đang phát triển về việc phá bỏ độc quyền vaccine để có thể vừa thúc đẩy sản xuất vừa làm hạ giá bán?”

Các nước thu nhập thấp tiêm chưa được tới 1% dân số, trong khi lợi nhuận thu được từ các công ty đã biến ​​các giám đốc của Moderna và BioNTech thành tỷ phú.

Theo phân tích của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), trước đại dịch, các nước đang phát triển đang trả mức giá trung bình là 0,80 đô la một liều cho tất cả các loại vaccine không phải là vaccine Covid-19. Tuy vaccine loại khác nhau và các loại vaccine mới có thể không so sánh trực tiếp được, nhưng ngay cả một trong những loại vaccine Covid-19 rẻ nhất trên thị trường như Oxford/AstraZeneca, cũng có giá gần gấp 4 lần giá mức giá trung bình; vaccine Johnson and Johnson là 13 lần; và các loại vaccine đắt tiền nhất, như Pfizer/BioNTech, Moderna và Sinopharm do Trung Quốc sản xuất, cao hơn tới 50 lần.

Điều quan trọng là phải bắt buộc các nhà sản xuất vaccine giải thích lý do tại sao vaccine của họ đắt hơn, và việc cạnh tranh minh bạch cũng rất quan trọng để hạ giá và tăng nguồn cung. Tất cả các loại vaccine, cũ và mới, chỉ giảm giá khi có nhiều đối thủ cạnh tranh trên thị trường.

Chưa bao giờ trong lịch sử, các Chính phủ mua nhiều vaccine như vậy cho một dịch bệnh và việc sản xuất quy mô lớn lẽ ra sẽ giảm chi phí, cho phép các công ty bán với giá thấp hơn. Tuy nhiên, EU được cho là đã trả mức giá thậm chí còn cao hơn cho đơn đặt hàng thứ hai của họ từ Pfizer/BioNTech. Sự leo thang mạnh của giá vaccine được dự đoán sẽ còn tiếp diễn khi thiếu vắng động thái của chính phủ bên cạnh khả năng phải tiêm nhắc lại trong các năm tới.

Giám đốc điều hành của Pfizer đã đề xuất mức giá dự tính trong tương lai lên tới 175 đô la mỗi liều - cao hơn 148 lần so với chi phí sản xuất ước tính. Và vì các công ty dược phẩm dự đoán sẽ tính giá cao như vậy cho các đợt tiêm nhắc lại, họ sẽ tiếp tục bán vaccine cho các nước giàu thay vì bảo vệ nhân mạng toàn cầu.

Bà Maaza Seyoum chia sẻ: “Nếu những tập đoàn dược phẩm này vẫn tiếp tục nắm độc quyền trong tay công nghệ chữa trị những căn bệnh chết người, họ sẽ luôn ưu tiên những hợp đồng mang lại lợi nhuận cao, bỏ mặc những quốc gia đang phát triển. Với tình hình ngân sách chính phủ gặp khủng hoảng ở khắp mọi nơi và các ca mắc Covid-19 ngày càng tăng ở những nước đang phát triển, đã đến lúc chúng ta ngừng hỗ trợ những hãng dược giàu có. Việc cần làm lúc này là đặt con người lên trên lợi nhuận.”