Thảo luận tại Quốc hội về dự thảo luật Giáo dục (sửa đổi) sáng 15/11, đại biểu Lê Quân (Thứ trưởng Lao động Thương binh và Xã hội) cho biết, theo chỉ thị của Bộ Chính trị năm 2011 cũng như quyết định năm 2018 của Chính phủ thì mục tiêu đến năm 2020 phải có 30% học sinh THCS học nghề và 2025 đạt 40%. Tuy nhiên, đến nay thực tế mới đạt khoảng 8%.
Ông cho rằng có việc phân luồng chưa tốt, chưa thực sự gắn với đào tạo, công tác phân luồng đa số phụ thuộc vào nỗ lực của các trường nghề, phải đến tận thôn xóm để tư vấn tuyển sinh.
Thứ trưởng Lao động Lê Quân tại Quốc hội.
Từ thực tế đó, ông kiến nghị, cần ưu tiên phân luồng học sinh. Hiện nay, các địa phương rất ưu tiên trường chuyên, lớp chọn, nhưng chưa quan tâm đến những em không đỗ vào THPT. Điều này làm lãng phí nguồn lực xã hội.
Đại biểu khẳng định xu hướng thế giới là gia nhập thị trường lao động sớm. Nếu học hết lớp 9 vào học nghề, 18-19 tuổi có thể gia nhập thị trường lao động với mức lương 8-9 triệu đồng/tháng, sau đó, có thể học liên thông vào đại học. Mô hình này đã thành công ở các quốc gia như Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan hay các quốc gia phát triển như Pháp, Anh.
"Nếu phân luồng tốt cũng như đang giải quyết vấn đề kéo dài tuổi nghỉ hưu, chúng ta có nguồn lao động chất lượng, tăng cường tuổi lao động sớm đặc biệt là con em nhà nghèo, người dân tộc thiểu số", ông Quân nói.
Theo ông Quân, chính sách phân luồng khó khăn khi trường THPT tư thục mở nhiều, các trường đại học cũng mở đầu vào, không có rào cản kỹ thuật về học phí và các tiêu chí. Các trường đại học, những đại học công nhà nước đầu tư không có chỉ tiêu ấn định nên giữa đại học và cao đẳng cạnh tranh mạnh mẽ, nguy cơ lãng phí.
Những "điểm nghẽn" khiến cho việc phân luồng gặp khó nữa là: Khi hết lớp 9, học sinh vào trung cấp nhưng luật quy định vừa học trung cấp vừa học văn hoá dẫn đến chương trình nặng, tổ chức đào tạo không hợp lý. Chưa kể, việc học nghề một nơi, học văn hoá ở nơi khác như trung tâm giáo dục thường xuyên hay trường nào đó khiến việc dạy nghề khó chất lượng.
Từ thực thế đó, Đại biểu Quân đề nghị khi sửa Luật Giáo dục cần quan tâm, ghi rõ ưu tiên phân luồng học sinh, hướng các em học nghề, đồng thời bổ sung trách nhiệm phân luồng là của ai và các giải pháp thực hiện. Ông cũng đề nghị quy định là người học xong trình độ bậc dưới đủ điều kiện để học liên thông lên bậc trên, tránh tình trạng như hiện nay, học hết văn bằng muốn liên thông lên đại học phải tham gia kỳ thi tuyển sinh quốc gia.
Ông đề nghị điều 27 có thể mở ra quy định: Học sinh THCS không chỉ học lên trung cấp mà có thể học lên cao đẳng. Bộ Lao động đã thí điểm cho học sinh học hết 9 năm lên học cao đẳng, thiết kế tổng thể cả văn hoá và nghề nghiệp. Khi đó, khoảng 18-19 tuổi các em gia nhập thị trường lao động".
