Thắt “đầu ra” sinh viên sư phạm để nâng chất lượng giáo viên

Tranh luận lại đề xuất “mạnh dạn trao hẳn quyền tự chủ cho các trường”, ĐB Nguyễn Thị Phúc (đoàn Hưng Yên) cho rằng quan điểm này cần phải xem xét. “Thứ nhất, nếu hoạt động của hội đồng trường, hội đồng quản trị trường không minh bạch hoặc đi chệch hướng thì nhà nước rất khó có thể can thiệp, điều tiết. Thứ hai, nếu hội đồng trường và hội đồng quản trị trường có quyền cách chức hiệu trưởng, phó hiệu trưởng thì có nguy cơ xảy ra lợi ích nhóm. Thứ ba, đang có hai hướng là các trường mạnh thì rất muốn tự chủ hoàn toàn nhưng đa số các trường từ phổ thông tới đại học chỉ muốn tự chủ một phần”, đại biểu phân tích. Đồng thời lưu ý: “Nếu trao quyền tự chủ hoàn toàn khi họ chưa đủ khả năng, khác nào đem con bỏ chợ”.

ĐB Nguyễn Anh Trí (đoàn Hà Nội) không phản đối nhưng cho rằng đề xuất “giao các trường phổ thông chịu trách nhiệm về học thuật” là rất khó khả thi, đặc biệt là trong việc chọn sách giáo khoa. Dẫn lại quy định trong Dự Luật là “một môn học có thể có nhiều sách giáo khoa, cơ sở giáo dục được lựa chọn sách giáo khoa sử dụng trong giảng dạy”, ĐB cho rằng quy định này thoạt nghe thì đúng như thực tế rất khó thực hiện đại trà cho nền giáo dục Việt Nam. “Tôi đề nghị cần sửa lại hệ thống giáo dục giáo khoa chỉ có bộ sách giáo khoa theo chuẩn quốc gia, phù hợp với các cấp, các bậc phổ thông trên cả nước”, đại biểu của Hà Nội nói.

Thu hút người tài bằng lương

Liên quan đến chính sách tín dụng với sinh viên sư phạm, một điểm mới của Dự Luật. Một số ĐB cho rằng, để thu hút học sinh giỏi tham gia vào ngành sư phạm, vấn đề học phí chưa phải căn bản cốt lõi mà căn bản là quy hoạch mạng lưới ngành sư phạm và chính sách đào tạo, tuyển dụng đãi ngộ để thu hút các em giỏi đến với ngành dạy học. Vì thế cần có chính sách tuyển dụng đào tạo đãi ngộ với nhà giáo để phát triển ngành giáo dục như kỳ vọng của Đảng, cử tri, nhân dân cả nước.

Theo ĐB Đặng Thị Phương Thảo (đoàn Nam Định), trong giáo dục, học sinh là trung tâm còn giáo viên là người điều khiển, giáo viên quyết định chất lượng giáo dục. Cho nên cần có chính sách đào tạo nâng cao chất lượng giáo viên.

ĐB Nguyễn Hồng Hải cũng cho rằng, giáo dục là quốc sách hàng đầu, nhà giáo có vai trò quyết định cho phát triển giáo dục nhưng lại chưa có cơ chế chính sách ưu đãi cho giáo viên, do đó cần cụ thể hóa các chính sách ưu đãi về đào tạo bồi dưỡng, tuyển dụng, tiền lương.

Phân tích chính sách giảm học phí cho sinh viên ngành sư phạm đã áp dụng 20 năm nay nhưng hiệu quả không cao, chỉ là quyết định để sinh viên lựa chọn có theo học hay không theo, theo ĐB Nguyễn Thanh Phương (đoàn Cần Thơ), lương thầy cô và chính sách tuyển dụng mới thu hút được người giỏi. Lúc đó chất lượng của đào tạo mới được giải quyết. Cho nên cần có học bổng cho người giỏi để khuyến khích người tài. ĐB Bùi Ngọc Chương (đoàn Cà Mau) cũng cho rằng, quan trọng là chính sách thu hút ưu đãi đội ngũ sinh viên học giỏi, cũng như thầy cô giáo thì mới thu hút được người tài vào ngành giáo dục. Theo ĐB, chính sách miễn học phí thành cho chính sách vay tín dụng đối với sinh viên ngành sư phạm nhằm tránh lãng phí ngân sách nhà nước. Tuy nhiên trong trường hợp các em không tìm được việc làm sẽ xử lý như thế nào để trả khoản vay? chưa kể tổ chức tín dụng phải đi tìm người trả khoản vay. Vay tiền đã khó khăn nhưng học xong không tìm được việc làm thì lại càng khó khăn hơn, cho nên chính sách cần hết sức thận trọng.

ĐB Phan Thái Bình (đoàn Quảng Nam) đề xuất, nên thắt đầu ra của sinh viên sư phạm thay vì chính sách ưu đãi cho vay tín dụng đối với sinh viên sư phạm. Bởi hiện nay số lượng sinh viên sư phạm ra trường nhưng thất nghiệp chiếm một tỷ lệ khá lớn. Không có việc làm nghĩa là không có tiền để trả nợ, như vậy càng phát sinh thêm “nợ xấu”. Do đó nên thắt đầu ra của sinh viên sư phạm để đảm bảo chất lượng thay vì có chính sách cho vay tín dụng ưu đãi.