Lãi cao và câu chuyện độc quyền

Có rất nhiều lý giải về những con số này, tuy nhiên có thể thấy, việc kinh doanh sách được độc quyền xuất bản và phát hành theo ngành dọc đã đến lúc cần có một cơ chế kiểm soát khác mà không thể để NXB tự tung tự tác. Chúng ta khuyến khích các NXB làm ăn tốt, năng động để có lãi cao và người làm sách có quyền được đãi ngộ thích đáng.

Nhưng đó là sách được bạn đọc mua tự nguyện. Có một điều cũng nên bàn thêm, chúng ta đang phấn đấu miễn thu học phí trường công, vậy thì tại sao không phấn đấu giảm giá thành và hạn chế lãi từ nguồn thu in SGK; xem nó như một lĩnh vực công ích thì có phải mọi gia đình sẽ được nhờ dù con em họ học trường công hay trường tư.

Tại cuộc họp báo ngày 21/9 vừa qua, để giải trình vấn đề SGK hiện hành có như dư luận râm ran bàn luận không, đại diện NXB Giáo dục Việt Nam đã viện dẫn Báo cáo Kiểm toán tài chính, các hoạt động liên quan đến quản lý, sử dụng vốn, tài sản nhà nước năm 2016 tại NXB Giáo dục trong các năm từ 2015 - 2017, mỗi năm đơn vị này lỗ khoảng 40 tỷ đồng từ việc làm SGK. Nguyên nhân vì giá sách không tăng mà giá giấy tăng cao.

Đề cập đến chuyện SGK in ra chỉ dùng 1 lần, đại diện NXB Giáo dục giải thích, chủ trương của ngành giáo dục vẫn là dùng sách nhiều lần và để tránh trường hợp học sinh điền trực tiếp vào SGK. Mỗi năm, nhu cầu in sách phải là 170 triệu cuốn. Trong số này NXB Giáo dục chỉ in có 110 triệu cuốn là do đã có dùng lại. Số sách để trống và điền thêm chỉ là sách cấp tiểu học... Vậy thì có gì vênh nhau ở đây sao?

Những lý giải này càng khiến dư luận lại đặt thêm câu hỏi, vậy ai là người giúp họ tạo nên nguồn lợi nhuận để chi trả lương với mức thu nhập cao như vậy so với mặt bằng chung của xã hội và của những người làm sách ở mọi NXB khác. Những câu hỏi này của người dân rất mong được ngành giáo dục sớm trả lời trong thời gian tới.